Erkan Kipik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
malimusavirerkankipik@gmail.com

Finansal Model Yöntemlerinden Finansal Kiralama ve Örnek Uygulama

Genel ifade ile Finansal Kiralama/ Leasing  (veya operasyonel kiralama olarak da adlandırılır);  bir şirketin bir varlığı (genellikle makine, teçhizat veya araç gibi fiziksel bir varlık) belirli bir süre için kiralamasını içeren bir finansman model veya yöntemidir. Kiralama işlemi, kiracının varlığı kullanma hakkını verirken, kiraya veren (finansal kiralama şirketi veya sağlayıcısı) mülkiyeti elinde tutar.

Dünyada yatırımların orta ve uzun vadeli finansmanında yaygın olarak kullanılan leasing, işletmelerin yatırım ihtiyaçlarını karşılamada büyük avantajlar sağlanmaktadır.

1- Finansal kiralamanın bazı özellikleri şunlardır:

• Uzun Vadeli Kiralama: Finansal kiralama genellikle varlık ömrü boyunca veya önemli bir kısmı için uzun vadeli bir anlaşmadır. Tipik olarak, varlık kullanım süresi birkaç yıl veya daha fazladır.
• Kiralama Süresi ve Ödeme: Kiralama süresi boyunca kiracı, finansal kiralama şirketine düzenli kira ödemeleri yapar. Ödemeler genellikle aylık, üç aylık veya yıllık olarak yapılır ve anlaşmanın şartlarına bağlı olarak değişebilir.
• Kiralanan Varlık: Finansal kiralama genellikle makine, ekipman, araç, yazılım gibi fiziksel varlıkların kiralanması için kullanılır. Kiralanan varlık, kiracının işletmesinde kullanılır ve genellikle özelleştirilmiş veya spesifik bir ihtiyaca yönelik olabilir.
• Kiralama Şartları: Finansal kiralama anlaşmalarında, kiralama süresi, kira ödemelerinin tutarı, varlık sigortası, bakım ve onarım sorumlulukları gibi belirli şartlar bulunur. Kiralama sözleşmesi taraflar arasında yapılan anlaşmaya dayanır ve hukuki bağlayıcılığı vardır.
• Satın Alma Seçeneği: Finansal kiralama genellikle kiracının varlığı kiralama süresinin sonunda satın alma seçeneğine sahip olduğu bir "kiralama-sonrası satın alma opsiyonu" içerir. Kiracı, varlığı belirli bir fiyattan satın alma hakkına sahip olabilir veya anlaşma sonunda geri verme seçeneğine sahip olabilir.
• Vergi Avantajları: Finansal kiralama bazen vergi avantajları sunabilir. Kiralama süresince yapılan kira ödemeleri genellikle işletme gideri olarak muhasebeleştirilebilir ve vergi avantajı sağlayabilir. Finansal kiralama sözleşmeleri damga vergisi, resim ve harçtan istisnadır. 

2- Hangi Taşınır/Taşınmaz mallar için kullanılır?

6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’na göre;  amortismana tabi her türlü taşınır ve taşınmaz mal leasing konusu olabilir. Ancak maddi olmayan duran varlıklar (patent hakkı, fikri ve sınai haklar), ara mamul, yarı mamul, yedek parça, sarf malzemesi niteliğindeki mallar leasing işlemine konu olamaz.

• Üretim hatları ve imalat makineleri, Tekstil makineleri, Matbaa ve ambalaj makineleri, İş ve inşaat makineleri, Tıbbi cihazlar ve hastane donanımları, Fabrika, iş yeri, depo, tarla, arsa gibi ticari amaçlı kullanılacak gayrimenkuller, tarım makineleri vb.

3- Avantajları nelerdir?

• KDV Avantajı 
• KDV’yi taksitler halinde ödeyebilirsiniz 
• Vergi Avantajı 
• Amortisman Ayırma İmkanı 
• Projelere % 100 finansman, her ölçekte yatırımı finanse edebilme 
• Nakit akışınıza uygun geri ödeme 
• Döviz ile Borçlanma 
• Operasyonel kolaylık 
• Kira süresinin sonunda mülkiyet devri

4- Örnek Uygulama

Finansal kiralama işlemleri ile ilgili düzenleme, 1 Temmuz 2003 tarihinden itibaren yapılacak kiralama işlemlerinde uygulanmak üzere 24 Nisan 2003 tarihli Resmi Gazete tarihli 4842 s. Kanun ile Vergi Usul Kanunu 290. mükerrer maddeyle eklenmiştir. Finansal kiralama işlemlerinin kiracı ve kiralayan açısından muhasebeleştirilmesi, 31 Temmuz 2003 tarih ve 25185 nolu Resmi Gazetede yayımlanan, Maliye Bakanlığı 11 sıra nolu “Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği” ile düzenlenmiştir.

Ayrıca Kiracı firmanın haklara kaydedeceği kiralanan malın bedeli VUK 333, 339 ve 365 sıra nolu genel tebliğler ile düzenlenen şekilde amortismana tabi tutulacaktır.

Mal Tutarı	: 100.000.- TL
KDV Tutarı	: %18
Ödeme Süresi	:36 ay
Sözleşme Tarihi	:05.10.20xx

 

Kira No	Kira Tarihi	Anapara	Faiz	KDV	Kira
1	05.10.20XX	3.770,00	0,00	679,00	4.449,00
2	05.11.20XX	1.973,00	1.797,00	679,00	4.449,00
3	05.12.20XX	2.010,00	1.760,00	679,00	4.449,00
….
….
37	05.10.20XX	0,00	100,00	18,00	118,00
	TOPLAM	100.000,00	35.820,00	24.448,00	160.268,00

 

Kiracı Firmanın Muhasebe Kayıtları:
İlk Muhasebe işlemi: Finansal kiralama sözleşmesinin haklara kaydı
260 Finansal Kiralama Konusu Sabit Kıymet Kullanım Hakkı			100.000,00
302 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri			17.626,00
402 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri			18.194,00
	301 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar (KV)			45.240,00
	401 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar (UV)			90.580,00
05.10.20XX Tarihli Leasing Faturası Muhasebe Kaydı
301 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar (KV)			3.770,00
191 İndirilecek KDV			679,00
	320 Finansal Kiralama A.Ş.			4.449,00
05.11.20XX Tarihli Leasing Faturası Muhasebe Kaydı
301 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar (KV)			3.770,00
780 Finansman Giderleri			1.797,00
191 İndirilecek KDV			679,00
	320 …. Finansal Kiralama A.Ş.			4.449,00
	302 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri			1.797,00
31.12.20XX Amortisman Kaydı
333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca belirlenen faydalı ömür doğrultusunda kullanım hakkı hesabına kaydedilen tutar üzerinden amortisman ayrılacaktır. Yukarıda verilen örnekte finansal kiralama konusu sabit kıymetin 5 yıllık faydalı ömrü olduğu varsayılarak %20 amortisman tabi hesaplanmıştır.
770 Genel Yönetim Giderleri			20.000,00
	268 Birikmiş Amortismanlar			20.000,00

Günümüzün sürekli gelişen teknolojisi, rekabetçi piyasa, firmaların finansal modelleri belirlemede çok büyük önem kazanmıştır. Firmaların gelişme tercihleri ve karlılıkları ancak yatırımlarında rasyonel finansman seçimi ve verimliliğin artırılması ile mümkün olabilmektedir. Finansal Kiralama konusu da avantajlarını dikkate alırsak doğru bir planlama ve fizibilite ile finansal Modelleme çeşitlerinden en önemlileri arasında yer almaktadır.

Finansal Kurumlar Birliği resmi internet sitesinden alınan Finansal Kiralama Sektör Penetrasyon Raporu aşağıda yer almaktadır. İşlem hacmi bazında bakıldığında ilk 50 ülke arasında Türkiye 28.sırada yer almaktadır.

2022/2021 IV. DÖNEM BRÜT İŞLEM HACMİ BAZINDA SEKTÖREL DAĞILIM
DÖNEM	İMALAT SANAYİ	TARIM	HİZMET	TÜKETİCİ KONUT FİNANSMANI	DİĞER	TOPLAM	TOPLAM
2022_Q4	35.401.355	1.664.211	29.390.033	494.321	214.977	67.164.896	67.164.896
2021_Q4	18.565.115	1.222.680	15.458.292	765.441	122.828	36.134.356	36.134.356
Büyüme	90,7%	36,1%	90,1%	-35%	75%	85,9%	85,9%
2022_Q4	53%	2%	44%	1%	0%	100%	100%
2021_Q4	51%	3%	43%	2%	0%	100%	100%

Kaynakça: www.fkb.org.tr

06.06.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.