Erkan Kipik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
malimusavirerkankipik@gmail.com

Fatura Düzenlenmesi, Dikkat Edilecek Hususlar, Açık Fatura ve Kapalı Fatura

FATURA NEDİR?

Fatura, satılan mal ve yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı tutarı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tacir tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.

FATURADA BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER  - FATURANIN ŞEKLİ

- Fatura ibaresi,
- Faturanın düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası,
- Maliye Bakanlığı ibaresi veya noter tasdik mührü şekli,
- Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası,
- Alıcının (müşterinin) adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası,
- Malın ve hizmetin türü, miktarı, birim fiyatı ve tutarı,
- Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası,
- Kaşe ve imza

Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası, (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.

Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşıdığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.

Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.)

FATURANIN DÜZENLENMESİNDE DİKKAT EDİLECEK KONULAR

- Faturalar sıra numarası dahilinde düzenlenir.
- Faturalar mürekkepli kalem ile daktilo veya bilgisayarla düzenlenir.
- Faturalar en az bir, asıl bir örnek (suret) olarak düzenlenir.
- Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 (yedi) gün içinde düzenlenir. Bu süre içinde düzenlenmemiş faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.
- Faturalar Türkçe olarak düzenlemelidir.

- Kullanılacak faturalar notere tasdik ettirilmiş veya antlaşmalı matbaalara bastırılmak suretiyle temin edilir. Fatura düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin adı ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludur.
- Fatura düzenleyenin istemesi halinde müşteri, kimliğini ve vergi dairesi hesap numarasını gösterir belgeyi ibraz etmek zorundadır. Ancak nihai tüketiciye satılan mallar veya yapılan işler için düzenlenecek faturalarda, müşterinin belge ibrazı ve fatura düzenleyenin sorumluluğu söz konusu olmayacaktır.
- Faturanın baş tarafında iş sahibinin veya namına, imzaya yetkili olanların imzası bulunur.

- Faturanın üstünde değişiklikler (isim, rakam, malın cinsi, tarih vb.)  yapılacaksa, mutlaka üzeri görünecek şekilde çizilmeli ve yanına kaşe+imza yapılmalı.

- Fatura nüshası,  ilgili kişilerde kaybolduğunda, faturayı kesen taraf, kaybolan tarafa nüshadan fotokopi ile  aslı gibidir ve kaşe+imza  yaptırarak ulaştırmalıdır.

FATURA DÜZENLEME ZORUNLULUĞU

Fatura, malın teslimi ve hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.. Ay sonlarına rastlayan satışlarda en geç ayın son günü fatura düzenlenmelidir. Sonraki aya geçiş yapılamaz. Satışların toptan veya perakende yapılması, fatura düzenlemede önemli bir unsurdur. Eğer satış tüketiciye değil, malı satacak olan bir işletmeye yapıldıysa bu ticaret toptan ticarettir. Fatura düzenlemek, mal ve hizmeti satanın göreviyken; mal ve hizmeti satın alan alıcı da fatura istemek ve almakla görevlidir.

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usülde tespit edilenlerden ve defter tutmak zorunda olan çiftçilerden satın aldıkları mal veya hizmet bedelinin 2010 yılı için geçerli olan 680.- TL yi aşmaması durumunda dahi; istenmesi halinde  mal veya hizmet satanın(faturayı kesen taraf)   fatura  vermesi zorunludur.

V.U.K. 353. Maddeye göre ;

Fatura ve benzeri evrak verilmemesi ve alınmaması ile diğer şekil ve usül hükümlerine uyulmaması durumunda;

4008 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle değişen madde) 1. (4108 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle değişen bent) Verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların herbirine, her bir belge için (4369 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle belirlenen miktar) 10.000.000 liradan (393 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile  1.1.2010'dan itibaren 160 -TL) aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının % 10'u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.(*)

Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak tespit olunan yukarıda yazılı özel usulsüzlükler için kesilecek cezanın toplamı (4369 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle belirlenen miktar) 5.000.000.000 lirayı (393 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2010'dan itibaren 77.000 -TL) geçemez.(**)  

AÇIK VE KAPALI FATURA TANIMLARI

·        Kapalı Fatura: İşletmenin, peşin satışlarında fatura bedelini peşin olarak aldığını göstermek için faturanın alt tarafının kaşelenip imzalandığı faturalardır.

·        Açık Fatura: İşletmenin, veresiye satışlarında fatura bedelini ileri bir tarihte tahsil edeceğini göstermek için faturanın üst tarafının kaşelenip imzalandığı faturalardır.

Tüketicilere ayıplı mal ve hizmet satan kişilere karşı hak aramada, fatura delil olarak kullanılabilir. Faturaya itiraz süresi 7 gündür. Bu süre içinde itiraz edilmezse faturanın içeriği kabul etmiş sayılır. Faturaları Vergi Usül Kanunu’na (GVK) göre 5 yıl, Türk Ticaret Kanunu’na göre ise 10 yıl saklama zorunluluğu vardır.

VUK’un 232. maddesine göre fatura düzenleme zorunluluğu; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilen ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler, aşağıdaki işletmelere fatura vermek ve bu işletmelerden fatura istemek zorundadırlar.
Bunlar:
- Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar( şirketler, şahıs işletmeleri),
- Serbest meslek erbabı(avukatlar, doktorlar, muhasebeciler vb),
- Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlar (ayakkabı tamircisi, berber)
- Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler,
- Vergiden muaf esnaf (pazarcılar, seyyar satıcılar).

FATURA YERİNE GEÇEN BELGELER

Fatura düzenlenmesinin zorunlu olmadığı bir kısım alım satım ve hizmet işlerinde mükellefler kayıtlarını fatura yerine geçen vesikalarla tevsik etmek zorundadırlar. V.U.K.'daki düzenlemelere göre, fatura yerine geçen vesikalar, perakende satış vesikaları, gider pusulası ve müstahsil makbuzu olarak sıralanmıştır.

SONUÇ

Günlük hayatımızda fatura ve fatura yerine geçen belgeler çok önemlidir.    Şöyle ki;  firmaların finansal tabloların geçerliliği ve ilkeleri açısından önemli ,  ileriye veya geriye doğru denetim türlerinde denetim mekanizmasının işleyişi açısından önemlidir. Her şeyden önce kayıt dışı ile mücadelede ve hatta hem mikro hem de  makro ekonomi açısından da önemlidir. Tabi;  dürüst ve güvenilir işlemler yapmak bakımından, kamu vicdanı, vatandaşlık görevi olarak da ayrıca dikkat edilmesi zorunlu bir konudur. Naylon fatura kullanımının önüne geçilmek istenmesi, alışveriş sonucunda perakende satış fişi ,fatura vb. belgelerinin alınması uyarıları, hem nihai tüketiciler açısından hem de vergi  mükellefi olan kişi ve kurumlar açısından son derece dikkat edilmesi gereken bir konudur. Fatura mutabakatı ve BA-BS formları uygulamaları bu anlamda alınan önlemlerden sadece bazılarıdır. Bu uygulamalarla, mali politikalarımızın düzgün işleyişi ve hedeflenen vergiyi toplamada tüm tarafların yararına olacaktır.

Kaynak:
V.U.K. 229., 230., 231., ve 232. md.
V.U.K.  393  sıra nolu genel tebliğ

16.11.2010

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.