Erkan Kaymazlar
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
ekaymazlar@denetim.ist

Enflasyon Muhasebesinde Duran Varlıklardan Dolayı “Vergi Çıkmasın” İster Misin?

I-GİRİŞ

 Enflasyon, enflasyon, enflasyon, muhasebe meslek camiasının ve ülkemizin canını yakan, canını sıkan bir olgu halinde hala tüm yurttaşları (emekli, ev sahibi-kiracı, çocuklar, öğrenciler, üreticiler,  pazarcılar, vs) az veya çok emek kavgası haline gelmiş durumda ve günümüz şartlarında toplumun her kesimine gına getirmekten öteye olumlu bir durum sergilememektedir. Enflasyon, muhasebe meslek camiasında da ENFLASON MUHASEBESİ olarak ateş etmektedir. Tez zamanda suların durulması ve fiyat istikrarının yakalandığı bir ülke haline gelmemiz temennisi ile konuya başlıyorum.  

Enflasyon muhasebesi kısacası Şirketinizin aktifinde bulunan ve geçmişte bin bir zorluk ile borç harç olarak aldığınız (şirketinizi döndürebilmek için, iş yapmak için)  hammadde, ürün,  maddi duran varlıkları (Araç, bina, arazi, arsa, yapılmakta olan yatırım vs.) gibi varlıkları borç ile almış iseniz, sermayeniz ile kendi paranız ile almadıysanız kanun koyucu bunları tefe tüfe’ye göre güncelle, aradaki farkı da %25 vergi olarak öde diyor. Ama sermayen vardı, geçmiş yıllarda şirket kar ettiyse o zaman senin tuzun kuru, birde bu seneki kardan değerleme oranına göre vergi almayacağım diyor. Vergi adaletini yakıp yıkan bir durum. Allah kurtarsın. Tam da bu noktada bu durumda neler yapabiliriz-i anlatmaya çalışacağım. Kısa ve özet geçip konuyu bitiriyorum.

II – DURAN VARLIKLARDAN DOLAYI ÇIKAN VERGİNİN DURUMU

Örnek üzerinden konuyu açarsak daha anlaşılır olur.

Örnek ;

 2017 yılında almış olduğumuz bir arsamız var 5 milyon TL ile  aktifte duruyordu.

2023 yılında Enflasyon Muhasebesi uygulayınca bu arsamızın Yeniden değerlenmiş tutarı 31.12.2023 tarihinde 51 milyon TL oldu.

 Kanun koyucu bu aradaki farkı 2023 yılı için (51-5=46 milyon TL yi) geçmiş yıl karlarında yaz dursun vergi almayacağım dedi.

Daha sonra 2024 yılında 3 er aylık geçici vergi dönemlerinde tekrar Enflasyon muhasebesine tabii tut dedi. 2024/1 Dönem Geçici Vergide erteleme oldu. 2024/2. Dönem Geçici Vergide bu arsamızın Yeniden değerlenmiş tutarı 61milyon oldu.

Kanun koyucu 61-51= 10 milyon karın var  %25 vergisi var 2,5 milyon TL vergi vereceksin dedi ve bu şirketten vergi istiyor. Şirket 1 tane kalem almamış satmamış, gayri faal şirket.

Bundan sonraki yıllarda (son 3 yılın Enflasyon ortalaması %100 ü geçen yıllarda)  her 3 ayda bir, senede 3 defa bunu böyle yap değer artışını kar yaz ve vergini öde diyor kanun oyucu. Yani bu yıl fragman 2025 ve 2026 yıllarında da bu süreç devam edecek gibi duruyor. Tüm vergi kanunlarını, vergi mantığını, sistematiğini alt üst, ters düz, artık ne derseniz o oluyor. Peki, ne yapabiliriz?

Söz konusu konunun mevzuatı 555. Sıralı Vergi Usul Kanun Genel Tebliği ve bu tebliğin açıklamasını yapan VUK-165 sayılı Sirkülerde yer almaktadır. Anılan tebliğin 53/1 maddesi gereğince  “213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (1) numaralı bendi hükmü uyarınca, enflasyon düzeltmesine tâbi tutulan parasal olmayan kıymetlerin elden çıkarılması halinde, bunlara ilişkin enflasyon düzeltme farkları maliyet olarak dikkate alınacaktır. Ancak, düzeltme işlemine tabi tutulmuş olan 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetlerden amortismana tabi olmayan kıymetlerin, düzeltilmiş değerlerinin altında bir bedelle satılması halinde, düzeltme sonrası değerle, düzeltme öncesi değer arasındaki farka isabet eden zarar, gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınmayacaktır.” İfadeleri yer almaktadır. Tebliğin bu maddesinden yola çıkarak konuyu örneklerle irdeleyelim.

Sirkülerdeki örnek ile anlatalım.

Örnek 20: Hesap dönemi takvim yılı olan (P) Ltd. Şti. 30.6.2023 tarihinde 100.000,00 TL’ye satın aldığı bir arsayı 10/5/2024 tarihinde 120.000,00 TL’ye satmıştır.

Buna göre toplam satış zararının; arsanın 31.12.2023 tarihli düzeltilmiş değerinin altında kalan kısmına tekabül eden 5.608,00 TL’lik zarar beyannamede kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır. Söz konusu arsanın belirtilen tarihte 90.000,00 TL tutarla satılması halinde ise (90.000,00 - 133.579,08=) 43.579,08 TL’lik zararın 31.12.2023 tarihinde yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan 25.608,00 TL’lik kısmı kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır. Arsanın 130.000,00 TL’ye satılması durumunda ise (130.000,00 - 133.579,08 =) 3.579,08 TL’lik zararın tamamı kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Baştaki ilk örnekten anlatmaya devam edersek; Daha önce 5 milyona almıştık arsayı, bizde 51 milyona satalım.

Bunu şöyle izah edebiliriz. Bize bu arsa sebebi ile ilk 6 aylık Geçici Vergi Döneminde, Enflasyon muhasebesi yüzünden 10 milyon kar çıkacak. Bu tutarın %25 i vergi 2,5 milyon TL tahakkuk edecek son ödeme tarihi 27.08.2024 tarihli. Biz bu arsayı 20.08.2024 tarihinde 51 milyona sattık. 10 milyon zarar etmiş oluruz. Eğer son dönem düzeltilmiş tutarın altında satış olursa zarar yazılamaz.

III- SONUÇ

Sermaye yapısını, Öz kaynakları gücendirmeden veya Duran varlıklarınızı azaltmadan bu Enflasyon vergisinden kaçınmak pek mümkün olmayacaktır.

Söz konusu örnekler konuyu daha iyi, sade ve anlaşılır hale getirmek için yazılmıştır. Herhangi bir danışmanlık veya tavsiye niteliğinde değildir. Lütfen kendi danışmanlarınızdan fikir almadan herhangi bir işlem yapmayınız.

NOT: Söz konusu makalede geçen tüm görüş ve öneriler yazarın şahsi görüşleridir. Yazarın temsil ettiği veya ilişkili olduğu Kurumları bağlamaz

20.08.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.