Erkan Kaymazlar
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
ekaymazlar@denetim.ist

Depremzedeler için “Yardım Toplayayım” Derken Hapis Yatmayasınız

I-GİRİŞ

6 Şubat 2023 tarihli Kahramanmaraş depremlerinde canımız yandı, yüreğimiz parçalandı, gözyaşlarımız sel olup aktı. Ölenlere rahmet yaralılara acil şifalar diliyorum. Tüm ülke vatandaşları yardım için seferber oldu. Makale başlığından da anlaşılacağı gibi “Yardım Toplama Usulleri“ hakkında kanun koyucunun koyduğu kuralları ele alacağız, hadi başlayalım.

II- Yardım Toplama Usulleri

Milletimiz kadim bir gelenekten geldiği için yardım toplamayı bile kanun hükmüne bağlamış ve Osmanlı zamanında 1800’lü yıllarda bile yazılı kararnameler, kanunlar çıkarmıştır, merak edenler için kaynakçada bir makale adresi veriyorum dileyen oradan okuyabilir.

En son yayımlanan Yardım Toplama Kanunu ise 1983 yılında yayımlanmış ve hala yürürlüktedir. Yardım Toplama Kanunu (bundan sonra YTK olarak anılacaktır) kimlerin yardım toplayacağı, hangi amaçlar ile toplayacağı, yardımın toplanması ve denetlenmesi ile ilgilidir.

YTK’na göre Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir.

Yani Yardım Toplama Faaliyeti izine tabi bir iştir. Herkes kafasına göre yardım toplayamaz. Cumhurbaşkanınca belirlenen ve ilan edilenler hariç.

YTK’nu sivil toplum kuruluşlarının bağış kabul etme, aidat toplama faaliyetlerini kapsam dışı bırakmıştır. Ancak bunlar dışında belirli bir iş için para toplama işine girişen sivil toplum kuruluşları da bu kanun gereği izin almak zorundadır.

Örnek; Bir Derneğe bağış yapmak, bir Vakıf’a aidat ödemek, Sendikaya bağış yapmak YTK’nu gereği izin alınabilecek bir faaliyet değildir. Ancak bir sivil toplum kuruluşu depremzedeler için veya hasta bir insan için yardım toplayacak ise bunu YTK’nu gereği izin alarak yapması gerekecektir.

Buradaki ince ayrım bağış istenmez, kabul edilir. Yardım ise istenir. İstenen bir şey kurallara tabidir.

A- Ne İçin Yardım Toplanabilir

Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere yardım toplanabilir.

B-Yardım Toplama İzni ve Usulleri

-Yardım toplama izni ilçede Kaymakamdan, İlde Validen izin alınarak yapılır. Kısacası yardım toplanacak il geneli ise o ilin Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü’n den yazılı müracaat ile alınır. Sivil toplum kuruluşlarının yönetim organı tarafından karar alınıp dilekçe ile müracaat edilir. Sivil toplum kuruluşu olmayan gerçek kişiler ise 3 kişilik “Yardım Toplama Sorumlu Kurul” oluşturarak yardım toplama iznine başvuru yapabilir.

-Yardım toplama başvuru dilekçesinde; Yardımın ne için toplandığı, hangi yöntemler ile toplanacağı, yardım toplamanın süresi, kimlere yardım yapılacağı gibi konular beyan edilmelidir.

-Yardım toplama faaliyeti bittikten sonra 10 gün içinde kesin hesabın çıkartılıp izin veren makama beyan edilmesi gerekmektedir.

III- CEZALAR

-YTK’nu hükümlerine aykırı olarak izinsiz yardım toplayanlara beş bin Türk lirasından yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilir. İnternet ortamında izinsiz yardım toplanması hâlinde ise on bin Türk lirasından iki yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilir.

-YTK’na aykırı davranış sonucu izinsiz toplanan mal ve paralara el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir.

-Yardım toplama faaliyetinde denetimde hesabın verilememesi veya belgesini ispat edilememesi durumunda zimmet suçu oluşur YTK’nuna göre  “Türk Ceza Kanununun zimmet suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır.” Zimmet suçu Ceza kanunumuzda 5 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası ile yargılanmaktan bahseder, işin içinde hile hurda var ise ceza  %50 arttırılarak uygulanır.

-İzin usullerine uygun hareket etmeyerek yardım toplayanlara da beş bin Türk lirası ile yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilir.

IV- DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Tüm yardım severlere çağrım izinsiz yardım toplamayın. Yardım toplarken de çok dikkat edin. Kahraman olayım derken suçlu olmanızı istemeyiz.

NOT: Söz konusu makalede geçen tüm görüş ve öneriler yazarın şahsi görüşleridir.  Yazarın temsil ettiği veya ilişkili olduğu Kurumları bağlamaz.

Kaynakçalar;

1-https://istanbultarihi.ist/ “TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E SOSYAL YARDIM VE KURUMLARI” Safiye KIRANLI’ya ait Makele (Erişim:19.02.2023)

2-2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu

3-6098 sayılı Borçlar Kanunu

4-5237 sayılı Türk Ceza Kanunu

20.02.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.