Erkan Kaymazlar
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
ekaymazlar@denetim.ist

KDV Beyannamesi + BS/BA Beyannamesi = Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) Beyannamesi

1-GİRİŞ

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi (Bundan sonra “GEKAP Beyannamesi” diye anılacaktır) Genel Tebliği 2 sıra numaralı tebliği ile 5.02.2020 tarihinde değişikliğe uğradı. Daha önce sadece poşet beyan edilirken 2020 yılından itibaren alt dalları ile birlikte 45 çeşit piyasaya sürülen ürünlerden alınacaktır. Geçtiğimiz ay sistemin işleyişi ile ilgili bir makale ile konuyu anlatmaya çalışmıştık[1]. Bu yazımızda konunun teferruatına girilmeden GEKAP beyannamesini örneklerle anlatmaya çalışacağız.   

II- GEKAP BEYANNAMESİ

A- Mevzuatı

Öncelikle şunu belirtmemiz gerek bu beyannamenin kanuni dayanağı 2872 sayılı Çevre Kanunun Ek:11 gereğince ekli (1) sayılı listede sayılan ürünleri kapsamaktadır. Söz konusu (1) sayılı listenin güncel tutarları 25.01.2020 tarihli resmi gazetede yayımlanmıştır.

 2872 sayılı kanununa bağlı olarak 31.12.2019 tarihinde resmi gazete yayımlanan Geri Kazanım Katlım Payına İlişkin Yönetmelik bu işin esasını teşkil etmektedir. Bu yönetmeliğe dayandırılarak Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından GEKAP beyannamesi Genel Tebliğleri yayımlanmaktadır.

Beyannamede ürünler iki ye ayrılmaktadır. Poşet ve diğerleridir. Poşetin hesaplaması kolay ve basit olduğu için örneklere yer verilmeyecektir. Asıl diğer ürün dediğimiz (1) sayılı listede bulunan; lastik, akü, pil, kağıt, cam, plastik, madeni yağ, bitkisel yağ, elektronik eşya, ilaç, plastik içecek ambalajları, metal, kompozit, cam ve ahşap gibi ürünlerden oluşmaktadır.

B- Kimler Mükellef

(1) Sayılı listede sayılan[2] ürünleri piyasaya süren veya yurt içine ithal eden gerçek veya tüzel kişilerdir. Bu kişilerin vergi mükellefiyeti olup olmaması GEKAP beyannamesi mükellefiyetine etki etmemektedir.

Piyasaya süren[3] ; 27/11/2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği kapsamındaki mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere, satış yöntemine bağlı olmaksızın, bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerini veya ambalajlı eşya/malzemelerini piyasaya arz edenleri, üreticisi tarafından doğrudan piyasaya arz edilmeyen ürünler ile ambalajlı eşya ve malzemeler için ürünün ya da eşya/malzemenin ambalajı üzerinde adını ve/veya ticari markasını kullanarak piyasaya arz eden gerçek veya tüzel kişileri, ürünlerin ve ambalajlı eşya/malzemelerin üreticilerinin Türkiye dışında olması halinde ise bu üreticiler tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı ifade etmektedir.

Piyasaya arz[4] : Ürünlerin tedarik, dağıtım veya kullanım amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer alması için yapılan faaliyeti ifade etmektedir.

C- Örnekler

Örnek 1: Ambalajlı çikolata üreten (A) AŞ. Toptan zincir marketleri olan (B) AŞ. ye  Şubat 2020 yılında 500 kg karton ambalajı olan 10 ton çikolatayı satmıştır. (B) AŞ. de bu çikolataları kendi marketinde raflarda kendi markası ile piyasaya sürmüş ve satışa çıkarmıştır.  GEKAP beyannamesinin mükellefi kimdir? 

Burada GEKAP beyannamesinin verecek olan (B) AŞ.dir.  Ancak (A) AŞ. GEKAP beyannamesinde gösterecek “Beyan edilecek geri kazanım katılım payı bulunamamaktadır” seçeneğini işaretleyerek herhangi bir ödeme yapmayacaktır. (B) AŞ. ise söz konusu 500 kg karton ambalajını (1) sayılı listedeki kg fiyatı ile hesaplayıp beyan edecektir. Hesaplamayı yapalım;

 500 x 0,20 ( 1 sayılı listede karton ambalajının kilogram fiyatı 20 kuruştur. ) = 100 TL   yi takip eden ayın son günü 31.03.2020 tarihi saat 23:59 a kadar beyan etmesi gerekecektir.

Örnek 2: (F) AŞ. yurt dışından 50 adet otomobil Ocak 2020 de ithal etmiştir. Otomobilin içinde bulunan (akü, lastik, madeni yağ vs. ) gibi ürünler için GEKAP beyannameside beyan edecek ancak bu ürünler için geri kazanım katılım payı hesaplamayacaktır. “Beyan edilecek geri kazanım katılım payı bulunamamaktadır” seçeneğini işaretleyeceklerdir.

Hesaplanmamasının nedeni bu ürünlerin münferiden satılmamasıdır. Eğer bu aracın lastikleri tek ithal edilip piyasada satılsaydı veya ücretsiz dağıtılsaydı o zaman geri kazanım katılım payı hesaplanacaktı.

Örnek 3:  (H) AŞ. lastik üreticisidir.  Mart 2020 de 2000 binek araç adet lastik üretmiş ve bu lastiklerin tamamını piyasaya sürmüştür. Mart ayında satışını yaptığı piyasaya sürdüğü lastiklerin 50 tanesini iade almıştır. Ayın zamanda Şubat 2020 döneminde üretip sattığı lastiklerden de 30 tanesini iade almıştır.

(H) AŞ. GEKAP beyannamesini verirken Şubat ve Mart ayında iade aldığı (50+30=80) 80 adet lastikleri Mart ayında piyasaya sürdüğü 2000 adet lastikten mahsup ederek 1920 adet lastik olarak beyannamesini Nisan 2020 sonuna kadar beyan edecektir. Hesaplayalım;

1920x2 TL (1 sayılı listede binek lastik fiyatı 2 TL dir.) = 3.840 TL olarak ödeyecektir.

Örnek 4 : (L) AŞ. Şubat 2020 döneminde 5.000 TL geri kazanım katılım payı beyan edip ödemiştir. Mayıs 2020 döneminde ise 3.000 TL geri kazanım katılım payı ödemesi çıkmıştır. Ancak Şubat 2020 döneminde piyasaya sürdüğü ürünlerden 3.500 TL geri kazanım katılım payı Mayıs 2020 döneminde iadesi olmuştur. Dolayısıyla iade edilen tutar 3500 TL beyan edilecek olan 3000 tl den fazla olduğu için mahsup işlemi yapılır (3000-3500=-500) kalan 500 TL ise bir sonraki Haziran 2020 dönemine devreden geri kazanım katılım payı olarak devredecektir.

Örnek 5 : (İ) AŞ. İlaç üreten bir firmadır. (İ) AŞ. Türkiye’de ürettiği 500 bin kutu ilacı Şubat 2020 döneminde  (K) Ltd. Şti. Ecza deposuna satmıştır. (K) Ltd. Şti. de bu ilaçları muhtelif Eczaneler muhtelif zamanlarda satacaktır. Her iki şirket te GEKAP beyannamesi düzenleyecek ancak geri kazanım katılım payı hesaplamayacaktır.

Çünkü ürün piyasaya sürülmemiştir. Ancak (K) Ltd.Şti. Ecza deposu bu ilaçları kendi markası ile eczaneler sattığı anda geri kazanım katılım payı beyannamesi ile beyan edip ödemesini yapacaktır.

Eğer bu ilaç (İ) AŞ. İlaç üretenin markası ile piyasaya sürülseydi GEKAP beyannamesinde geri kazanım katılım payını (İ) AŞ. ödeyecektir.

Ya da bu ilaç (İ) A.Ş tarhından ithal edilseydi o zaman ithalatçı olarak yönetmelik gereği GEKAP beyannamesinde geri kazanım katılım payını ödeyecekti.

 Gekap yönetmeliğinin piyasaya arzı tanımlarken dikkat çekilen nokta “ürünün ya da eşya/malzemenin ambalajı üzerinde adını ve/veya ticari markasını kullanarak piyasaya arz eden gerçek veya tüzel kişileri” [5]  ifadeleri tanımın kilit noktasıdır.

Kısacası Gekap beyannamesinin mükellefi kim  diye sorduğumuzda? Ambalaj üzerine adını veya ticari markasını kullanarak piyasaya arz edendir.  Cevabını almaktayız.

D- Düzeltme Beyannamesi ve Süresinden Sonra Verilen Beyanname

Yanlış verilen GEKAP beyannamesinin geri kazanım katılım payını azaltıcı mahiyette olması durumunda Gelir İdaresi Başkanlığı azaltıcı mahiyetteki verilen beyannameyi Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili İl Müdürlüğüne yazı ile bilgi vereceği bildirilmiştir.[6]

Geri kazanım katılım payını arttırıcı mahiyette düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda yönetmelikte herhangi bir müeyyide bulunmamaktadır.

Süresinden sonra verilen GEKAP beyannamesi ile ilgili olarak beyan edilmesi gerektiği aydan sonra verilmesi halinde 1 ay süre verilmektedir. 1 aylık sürenin sonunda 6183 sayılı kanunun 51 inci maddesine göre gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanarak tahsil edilecektir.

E- Çevre Görevlisi

Söz konusu GEKAP beyannamesinde beyan edilen tutar 50.000 TL yi aşıyorsa Çevre Görevlisi tarafından onaylanması gerekmektedir.

Burada şu soru akla geliyor bu 50.000 TL lik sınır aylık mıdır? Yıllık mıdır ?

Bu konuda ilerleyen günlerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının usul ve esasları yayımladığı vakit netlik kazanacaktır.

III- DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Madde madde sıralar isek;

1. Meslek mensupları açısından ne yazık ki nur topu gibi bir biraz kdv beyannamesine birazda BS/BA beyannamesine benzeyen ama farklı bir konuda GEKAP beyannamesi hayatımıza girmiştir.
2. Mutlak olarak mutabakat yapılarak (poşet hariç) verilmesi gereken bir beyannamedir. Mutabakat yapılmadan verilen beyannameler daha sonra yapılan denetimlerde problem olur.
3. GEKAP yönetmeliğinde[7] Çevre ve Şehircilik Bakanlığı “Bakanlıkça gerekli görülmesi halinde; piyasaya sürenler/ithalatçılar ve satış noktaları bu Yönetmelik kapsamındaki bildirimlerinin ve beyannamelerinin ayrı ayrı veya birlikte karşılaştırmalı olarak yeminli mali müşavirlere inceletilmesi ve/veya doğrulatılmasını sağlamak veya bağımsız denetim kuruluşlarına inceletilmesini sağlamak ve inceleme/sonuç/değerlendirme raporlarını Bakanlığa sunmak zorundadırlar.”   Yapılan işin Yeminli Mali Müşavirlere veya Bağımsız denetime tabi tutabileceğini bildirmiştir.
4. Ürünü piyasaya kim sürüyorsa ödemeyi yapacak olan piyasaya sürendir. Piyasaya süren ve sürmeyen çok iyi ayırt edilmelidir.
5. Şirketlerin bu beyanname için iade sistemini çok daha etkin ve kayıt altına almalıdır. İade sistemini düzenli çalıştırmayan veya kayıt altına almayan şirketler fazladan GEKAP ödemesi ihtimal dâhilindedir.
6.  Meslek mensupları yapacakları beyannamede mutlak olarak beyanname bilgilerini mükellefinden yazılı olarak almalıdır.

---

[1] www.muhasebetr.com  02.01.2020 tarihli makale https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/erkankaymazlar/002/ (erişim 05.02.2020)

[2] 25.01.2020 tarihinde resmi gazetede yayımlanan 2063 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı

[3] 31.12.2019 tarih 30995 sayılı (4.Mükerrer) Resmi Gazetede yayımlanan GEKAP yönetmeliğinin 4 üncü maddesi (aa) bendi

[4] 31.12.2019 tarih 30995 sayılı (4.Mükerrer) Resmi Gazetede yayımlanan GEKAP yönetmeliğinin 4 üncü maddesi (aa) bendi

[5] 31.12.2019 tarih 30995 sayılı (4.Mükerrer) Resmi Gazetede yayımlanan GEKAP yönetmeliğinin 4 üncü maddesi (aa) bendi

[6]  05.02.2020  tarih 31030 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan GEKAP Beyannamesi  2 sıra nolu Genel Tebliği ile değişen 12/4 üncü fıkrası

[7] 31.12.2019 tarih 30995 sayılı (4.Mükerrer) Resmi Gazetede yayımlanan GEKAP yönetmeliğinin 10 uncu maddesi (2) inci pargrafı

07.02.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.