Erkan Aktürk
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
erkanakturk2@hotmail.com

Sosyal Güvenlik Destek Primi

I - GİRİŞ:

 

Sosyal güvenlik sistemimizde sosyal güvenlik destek priminin gerekliliği, Sosyal Sigortalar Kurumu’nda, Bağ-kur’da sosyal güvenlik destek primi sorunu,hangi hallerde sosyal güvenlik destek primine tabi tutulacağı bu çalışmamızda ele almaya çalışacağız.

Sosyal güvenlik destek primi, kelime kökenlerinden de anlaşıldığı gibi sosyal güvenliği destek amaçlı olan bir prim ödemesidir.


II- S.S.K.’DA SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ

Sosyal güvenlik destek primi emekli birinin çalışma hayatına tekrar dönmesi halinde sözkonu olmaktadır. Emekli maaşı veya kanunla kurulu bir sosyal güvenlik kuruluşundan malulük aylığı alanlar 506 sayılı sosyal sigortalar kanunun geçerli olduğu bir işyerinde bir hizmet akdine istinaden çalışmaya başlamaları halinde iki durum sözkonusu olacaktır ya yaşlılık aylığı kesilecek ya da sosyal güvenlik destek primine tabi olacaklardır. Birinci durumun sözkonusu olamayacağına göre S.G.D.P.’ne tabi olunacaktır. 506 sayılı S.S.K’nun 63. maddesinde emekli vatandaşlarımızın bir hizmet akdine istinaden çalışmaya başlamaları halinde yapılması gereken işlemler izah edilmiştir.

a) Bu Kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken, sigortalı olarak çalışmaya başlayanların yaşlılık aylıkları çalışmaya başladıkları tarihte kesilir.

Yukarıdaki fıkraya göre yaşlılık aylıkları kesilenlerden yeniden çalıştıkları süre zarfında 78 inci maddeye göre prime esas kazançları üzerinden 73 üncü madde gereğince prim alınır. Yaşlılık aylıkları kesilenlerden işten ayrılarak yaşlılık aylığı verilmesi için yazılı talepte bulunan sigortalıya aşağıdaki fıkra hükmüne göre yeniden hesaplanarak, yaşlılık aylığı, talep tarihini takip eden
aybaşından başlanarak ödenir.

Bu sigortalılar için yazılı talep tarihlerine göre yeniden yaşlılık aylığı hesaplanır ve bu aylık, önceden bağlanan yaşlılık aylığından fazla ise, hesaplanan yeni aylık üzerinden ödeme yapılır. Hesaplanan yeni aylığın eski aylıktan düşük olması halinde, eski aylık esas alınır. Ancak, aylığı kesildikten sonra geçen prim ödeme gün sayıları bu Kanunun 61 inci maddesinin (A) fıkrasının (a) bendine göre aylık bağlama oranının tespitinde değerlendirilir.

b) Bu Kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken sigortalı olarak bir işte çalışmaya başlayanların yazılı talepte bulunmaları halinde yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam olunur. Ancak bunlardan 78 inci maddeye göre tespit edilen prime esas kazançları üzerinden % 30 oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi kesilir. Bu primin 1/4'ü sigortalı hissesi, 3/4'ü işveren hissesidir.(1)

sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmak isteyenler için işe giriş bildirgesinde sigortalının sosyal güvenlik destek primine tabi olacağı, gelir veya aylık aldığı sosyal güvenlik kurumu ve bu kurumdaki sicil/sandık numarası yazılacak; ayrıca gelir veya aylık alanlar gelir veya aylıklarının kesilmemesi için dilekçe tarzında olan Sigorta kolu tercih bildiriminde S.G.D.P’ tabi olarak çalışmak istediğini beyan edip imzalaması, bu formun işveren kısmında da işverenin de bu kişiyi S.G.D.P.’ne tabi olarak çalıştıracağını beyan edip imzalaması gerekmektedir.

Prim oranı, 506 sayılı Kanunun 63?üncü maddesi (B) fıkrasına göre %24 iken, 4447 sayılı Kanunla 01.10.1999?dan itibaren %30?a yükseltilmiştir. Yeni düzenleme uyarinca sigortali hissesi %7.5, işveren hissesi %22.5 olmuştur.(2)

Sosyal Sigortalar Kurumu dışında, sigortacılık ilkeleri ile üyelerine sosyal güvenlik sağlayan T.C. Emekli Sandığı, Bağ-Kur, Bankalar, Ticaret Odaları, Borsaların emeklilik sandıklarından yaşlılık aylığı alanların, bir iş sözleşmesine istinaden çalışmaları durumunda Sosyal Güvenlik Destek primi ödemeleri gerekmektedir. Bu durumda olanların ödeyecekleri sosyal güvenlik destek primi oranı % 7,5’i işçi payı ve % 22,5’i işveren payı olmak üzere toplam % 30’dur.(3)

Sosyal güvenlik destek primine tabi olanların yaptıkları ödemeler sigortalılık hizmet süresi olarak dikkate alınmamaktadır. Bir hizmet akdine istinaden çalışanlar için S.G.D.P’ye tabi olanlar çalıştıkları süre içinde iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasından yapılan yardımlardan yararlanırlar. İşten ayrılmaları halinde işsizlik sigortasından sunulan yardımlardan faydalanamazlar. Bu sigortalılar için düzenlenecek ücret bordrolarında % 7,5 oranında sosyal güvenlik destek primi kesintisi, gelir vergisi kesintisi ve damga vergisi kesintisi yapılacaktır. İşsizlik sigortası işçi payı hesaplaması yapılmayacaktır.

III- BAĞ- KUR’DA SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ:

Bağ-Kur’a sosyal güvenlik destek primi ödemesi iki durumda sözkonusu olmaktadır.

Bağ-kur’dan yaşlılık aylığı alanların ticari faaliyetlerine devam etmeleri

a) Bağ-Kur’dan yaşlılık aylığı alanların ticari veya serbest meslek faaliyetlerini devam etmeleri veya daha sonra yeniden işe başlamaları

b) Diğer sosyal güvenlik kurumlarından yaşlılık aylığı alanların ticari veya serbest meslek faaliyetine başlamış olması.

Bağ-kurdan yaşlılık aylığı alanlar ticari veya serbest meslek faaliyetlerine devam etmeleri halinde 12. basamak üzerinde % 10 oranında S.G.D.P kesintisi kurum tarafından otomatik olarak yapılacaktır. Gerçek veya basit usulde vergilendirilenler, mükellefiyetleri devam edipte tahsis talebinde bulunanlar yaşlılık aylığının bağlandığı aydan itibaren 12. basamak üzerinde % 10 oranında s.g.d.p kesintisi yapılacaktır. Gerçek veya basit usulde vergilendirilenler, bağ-kur’dan yaşlılık aylığı alanlar yeniden işe başlamaları halinde mükellefiyetin başladığı tarihi takip eden ay başından itibaren müdürlüğe üç ay içinde yazılı olarak müracaat etmeleri gerekmektedir.

Diğer sosyal güvenlik kurumlarından yaşlılık veya malullük aylığı alanların, gerçek veya basit usulde vergilendirmelerini gerektirecek bir faaliyete başlamaları halinde çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ay başından itibaren 12. basamağının % 10’ u oranında S.G.D.P ödeyeceklerdir. Sosyal sigortalar kurumu’nda, emekli sandığı’nda yaşlılık veya malullük aylığı alanların vergi mükellefiyetlerini tesis etmeleri durumunda kendi kurumlarından otomatik olarak sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılamadığı için işe başladıkları tarihten itibaren üç ay içinde bağ-kur müdürlüğü’ne sosyal güvenlik destek primine tabi olmaları için matbu talep dilekçesi ile başvurmaları gerekmektedir.

IV- SONUÇ

Sosyal güvenlik kurumlarından yaşlılık veya malullük aylığı alanlar başka bir sosyal güvenlik kurumuna tabi bir işte çalışmaya başlamaları halinde çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bu sosyal güvenlik kurumuna sosyal güvenlik destek primi ödemeleri gerekecektir. Emekli sandığı’ndan, bağ-kur’dan yaşlılık veya malullük aylığı alanlar 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na tabi bir işyerinde hizmet akdi ile çalışmaya başlamaları halinde işveren tarafından sigorta müdürlüğüne bildirimi yapılacak bu, sigortalı için % 30 ( %7,5 işçi payı % 22,5 işveren payı ) oranında sosyal güvenlik destek primi ödemesi yapılacaktır. Sosyal sigortalar kurumu’nda Emekli Sandığı’nda yaşlılık, malulük aylığı alanların basit veya gerçek usulde vergilendirilmelerini gerektirecek bir faaliyete başlamaları halinde Bağ-Kur’un 12. basamağının %10’u oranında sosyal güvenlik destek primi ödemeleri gerekiyor. Burada dikkat edilmesi gereken bir husus var: Bağ-kur’da yaşlılık aylığı alanların faaliyetlerine devam etmeleri yada yeniden işe başlamaları halinde Bağ-Kur tarafından % 10 oranında destek primi kesilecektir, ancak diğer sosyal güvenlik kurumlarından otomatik olarak destek primi kesintisi sözkonusu olmadığı için bu mükellefler tarafından 12. basamağın % 10’u oranında kendileri destek primi ödemesi yapacaklardır. 01.02.2004 tarihinden itibaren anonim şirket ortakları, limited şirket ortakları da destek primi ödemeleri gerekmektedir. Gördüğümüz ve konuşulanlara tanık olduğumuz kadarıyla çok sayıda vatandaşımızın sosyal sigortalar kurumunda yaşlılık veya malulük aylığı alanlar bir şirket ortağı olarak ticari faaliyetlerine başladıktan sonra bağ-kur’a sosyal güvenlik destek primi ödemek için tescillerini yapmamaktadırlar. Sürekli tekrarladığımız bir sözümüz var sosyal güvenlik kurumlarının prim kaybına uğramamaları için tek başlı bir sistem ve etkin bir denetim şart.
 

YARARLANILAN KAYNAKLAR:

1. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu,

2. http://www.ssk.gov.tr/wps/portal/!ut/p/_s.7_0_A/7_0_DF?cpid=193 Erişim tarihi: 05.03.2006

3. Kurt, Resul, iş ve sosyal sigorta mevzuatında usul ve esaslar, güncelleştirilmiş 3. baskı eylül.2004, sayfa: 745

4. 1479 sayılı Bağ-Kur kanunu

14.03.2006

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.