Erinç Efe Avşar
Sosyal Güvenlik Denetmen Yrd.
efeavsar@gmail.com

SGK İdari Para Cezalarına Karşı İtiraz Yolundan ve Peşin Ödeme İndiriminden Faydalanabilmek İçin Nasıl Bir Yol İzlenmelidir?

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortasının Kanununun 01/10/2008 tarihinde yürürlüğe girmesi başta işverenler olmak üzere birçok kurum ve kuruluşa yükümlülükler getirmiştir. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca ilgili tarafların mevzuatta belirtilen usul ve esaslara uymaması halinde ise karşılaşacakları idari para cezaları kanunun 102. maddesi aracılığıyla düzenlenmiştir.

Sosyal Güvenlik Kurumunun son yıllarda başlatmış olduğu kayıt dışı istihdamla etkin mücadele yönetimi sonucunda yapılan denetimlerle birlikte kurumun merkez ve taşra birimlerinde yaptığı tespitler idari para cezalarının oluşumunda etkin rol oynamaktadır.     

5510 sayılı kanunda belirtilen usul ve esaslara uyulmaması halinde ortaya çıkan idari para cezalarının kurum üniteleri tarafından ilgiliye tebliğ edilmesinden sonra idari para cezaları tahakkuk etmektedir. İdari para cezasını tebliğ alan işverenin tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük yasal süre içerisinde kuruma ödeme yapması gerekmektedir. İşverenin cezanın haksız uygulandığını düşünmesi halinde ise yazılı dilekçe yoluyla kuruma itiraz etmesi gerekmektedir. Kurumun itiraz dilekçesine “ret” cevabı vermesi halinde ise yetkili idare mahkemesine cezanın iptali için başvuru yapılması gerekmektedir.

SGK İDARİ PARA CEZALARINDA PEŞİN ÖDEME İNDİRİMİ

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan tespitler sonucunda tarafına idari para cezası tahakkuk ettirilen işveren, tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük yasal süre içerisinde kuruma ödeme yapması durumunda kurum tarafından ceza tutarının dörtte üçlük(%75) kısmı tahsil edilir ve işveren dörtte bir oranında (%25) peşin ödeme indiriminden yararlanır. Tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde ödenmeyen idari para cezaları, 89. madde hükmü gereğince hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.

Burada dikkat edilmesi gereken önemli husus idari para cezasının haksız olarak uygulandığını düşünen işverenin cezaya itiraz etmesi durumunda itirazın sadece kurum alacaklarının takibini durdurmasıdır. İtiraz, peşin ödeme indiriminden faydalanabilmek için gerekli olan 15 günlük yasal süreyi durdurmaz. Ayrıca idari para cezasının peşin olarak ödenmesi kuruma itiraz yoluyla başvurulmasına veya yetkili idare mahkemesine başvuru yapılmasına engel teşkil etmemektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu, 09/05/2014 tarihinde önceki uygulamalarında idari para cezasını 15 günlük süre içinde dörtte bir oranında(%25) indirimli ödeyip gerek ünitelere gerekse mahkemelere müracaat etmeleri sonucunda itirazı reddedilen işverenlerin, idari para cezalarının dörtte bir(%25)  oranındaki indirim tutarını tekrar tahsil yoluna gitmekteydi.      

Konu ile ilgili olarak Anayasa Mahkemesinin 28/11/2013 tarihli  E. 2013/40 K. 2013/139 sayılı ve 9/5/2014 tarihli 28995 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan kararda “Peşin ödeme sonrasında idari para cezasına karşı idareye itiraz veya yargı yoluna başvurulması ve bu başvurunun reddine karar verilmesi durumunda , daha önce tahsilin vazgeçilmiş olan dörtte birlik ceza tutarının tahsil edileceğinin öngörülmesi , bu cezalara karşı hak arama özgürlüğünü kullanan kişilere bir tür yaptırım uygulanması sonucunu doğurmaktadır. Peşin ödedikleri idari para cezası tutarı dışında kalan yeni bir ödeme ile yükümlü kılınmaları, kişilerin bu cezalara karşı itiraz veya dava yoluna başvurulmadığı ya da dava açılmadığı takdirde idarece hiçbir zaman istenilmeyecek olan bir tutarın, bu yollara başvuran ve başvurusu reddedilen kişilerden tahsil edileceğinin öngörülmesi hak arama özgürlüğünün ihlaline yol açan açık bir müdahaledir.” denilerek işveren lehinde karar verilmiş ve kararın yayımlanmış olduğu 09/05/2014 tarihinden itibaren idari para cezalarının dörtte(%25) bir oranındaki peşin ödemenin tekrar takip ve tahsili yoluna gidilemeyeceğini karara bağlamıştır.

SGK İDARİ PARA CEZALARINA İTİRAZ ve DAVA YOLU

İşverenler kendilerine Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından haksız idari para cezası uygulandığı kanaatini taşıyorlarsa, cezayı tebliğ aldıkları tarihten itibaren 15 günlük yasal süre içerisinde yazılı itiraz dilekçesi ile iş yeri dosyalarının bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine başvurmaları gerekmektedir. Bağlı bulunulan sosyal güvenlik merkezi yapılan itiraz başvurusunu merkez bünyesinde kurulan “ İdari Para Cezası İtiraz Komisyonu” aracılığıyla değerlendirir ve 30 gün içerisinde işverene “kabul” veya “ret” olarak kararını tebliğ eder.

İdari Para Cezası İtiraz Komisyonu değerlendirdiği itiraz başvurusuna kararını “ret”  yönünde verirse işveren “ret” kararını tebliğ aldığı tarihten itibaren 30 günlük yasal süre içerisinde yetkili idare mahkemesine cezanın iptali için dava açma hakkı kazanır. Fakat kurum 60 gün içerisinde cevap vermez ise itiraz zımni olarak reddedilmiş sayılır ve işveren 60. günün bitimini takiben idare mahkemesine dava açma hakkı kazanır. Yapılan itirazın haklı bulunması halinde işveren tarafından kuruma yapılan ödeme var ise işverenin borcundan mahsup edilir eğer borcu yok ise ödeme işverene iade edilir. Ayrıca idari para cezalarına karşı yetkili idare mahkemesine dava açılması, idari para cezalarının takip ve tahsil işlemlerini durdurmaz.

İDARİ PARA CEZALARININ KESİNLEŞMESİ

İşverene tebliğ edilen idari para cezasına karşı 15 günlük yasal süre içerisinde üniteye itiraz yoluyla başvurulmaması halinde veya idari para cezasına itiraz edilmekle beraber “ İdari Para Cezası İtiraz Komisyonu”  tarafından verilen “ret” kararının işverene tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde yetkili idare mahkemesine gidilmemesi halinde idari para cezası kesinleşmiş ve hukuken itiraz yolları tükenmiş olur.

SONUÇ

Yukarıda da ayrıntılı olarak ifade edildiği biçimde işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından uygulanan idari para cezalarına itiraz etmeleri durumunda dilekçelerinde “ihtirazı kayıtla “ ödeme yapacakları ifadesini belirtilmesi yararına olacaktır. Bu durum işverenlerin idari para cezasını indirimli bir şekilde ödemek istediklerini fakat aynı zamanda kanunen itiraz ve dava haklarını da saklı tuttuklarını ifade etmektedir.

İşverenlerin idari para cezalarında ortaya çıkan tutarı %25 indirimli olarak ödemek istemeleri durumunda itirazın yalnızca kurum alacaklarının takip işlemlerini durdurduğunu peşin ödeme indiriminden faydalanabilmek için gerekli olan 15 günlük yasal süreyi durdurmadığı unutulmamalıdır.

27.09.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.