SMMM Evren Özmen 1 TL için 532.000 TL Fazla Vergi Ödeme Riski (22.11.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Erinç Artut Yazıcı
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
egem.malimusavirlik@gmail.com

İşletmelerin Çekiliş (Piyango) Kampanyası Yoluyla Müşterilerine Hediye Verme İşlemleri ve Muhasebe Kayıtları

0.GİRİŞ

İşletmeler; kar elde etmek, devamlılıklarını sağlamak ve müşterilerinin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulmuş iktisadi varlıklardır. İşletmeler müşterilerinin ihtiyaçlarını ticari mal ve hizmet satışlarını gerçekleştirerek yerine getirirler. Piyasada rekabet zorluğu içerisinde faaliyetlerine devam etmeye çalışan işletmeler müşteri kayıplarını en aza indirmek, müşteri sayılarını arttırmak veya mevcut müşterilerinin işletmeden alacağı ticari mal ve hizmetlerin miktar ve tutar açısından sayısal artışını sürekli kılarak maksimum karlılığa ulaşmak için yoğun bir şekilde çalışırlar. Bu amaçla işletmeler müşterilerine yönelik satışlarını arttırmak için birçok pazarlama ve satış teknikleri denerler. İşletmeler açısından işletmenin kuruluş yıldönümü, yılbaşı v.b. özel günlerde çekiliş yoluyla hediye verme işlemi müşterilere yönelik satışları arttıracak bir satış ve etkileme tekniğidir. İşletmeler Bu süreci yaşarken oluşacak olağan dışı muhasebe kayıt tekniğini de uygulamak zorundadırlar.

Bu çalışmanın amacı kısmen de olsa işletmelerin müşterilerine çekiliş yoluyla hediye verme işlemleri sonucu yapılacak muhasebe kayıtları açısından bir bakış açısı sunmaktır.

1.İŞLETMELERİN ÇEKİLİŞ (PİYANGO) YOLUYLA MÜŞTERİLERİNE HEDİYE VERME İŞLEMLERİNİN HUKUKİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Satışlarını arttırmak amacıyla yapılacak bir satış arttırma tekniği olan çekiliş (piyango) yoluyla müşterilere hediye verme işlemi işletmeler açısından yetkili kurumdan izin almak suretiyle gerçekleştirilebilecek bir süreçtir. Burada çekiliş (piyango) süreci için müracaat edilerek izin alınacak yetkili kurum Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü dür.

Piyango ve çekiliş tertip edilebilmesi için; 15.08.2003 tarih ve 25200 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4971 sayılı Kanunun 20'nci maddesi ile değiştirilen "320 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 41'inci maddesi ve bu maddeye istinaden çıkartılarak 04.10.2006 tarih ve 26309 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Karşılığı Nakit Olmayan Piyangolar ve Çekilişler Hakkında Yönetmelik" maddeleri gereği Milli Piyango İdaresinden izin alınması zorunludur.Dilekçe, dilekçe ekleri, Banka teminat mektupları ve taahhütname ve idarece istenebilecek diğer v.b. evraklar ile 01 Ekim 2017 tarihinden itibaren gerçek veya tüzel kişilerce Karşılığı Nakit Olmayan Piyangolar ve Çekiliş Hakkında Yönetmelik kapsamında düzenlenen her bir kampanya için 6.000 TL + KDV’den az olmamak üzere, dağıtılması taahhüt edilen toplam ikramiye rayiç bedelinin %6’sı oranında izin bedeli + KDV’nin (İzin bedeli+%18 KDV)nin idarenin bildirilen hesaplarına yatırılması müracaat ve izin sürecinin tamamlanması için gereken işlemlerdir.Bu işlemlerin yürütülmesi çekilişi düzenleyen firma tarafından yapılabileceği gibi çeşitli çekiliş organizasyon işletmeleri tarafından da yapılabilmektedir

Ayrıca çekiliş süreci sonunda kazanan talihlinin kazandığı hediye ile ilgili çekilişi düzenleyen işletme ivazsız veraset intikal vergi tutarını stopaj metoduyla talihliden kesmeli ve çekilişin düzenlendiği tarihi izleyen ayın 20 nci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine beyan etmeli ve aynı süre içinde ödemelidir.

2.MÜŞTERİLERE ÇEKİLİŞ (PİYANGO) YOLUYLA VERİLECEK HEDİYELERİN İŞLETMECE TEMİN EDİLMESİ

İşletmeler piyango yoluyla verilecek hediyeleri aktiflerine alarak kendi aktifinden kazanan talihliye veya işletmenin hediyeyi temin ettiği tedarikçi işletmenin aktifindenkazanan talihliye teslim edilmelidir. Genellikle adet bakımdan çok tutar bakımından fazla olmayan bisiklet, bilgisayar, televizyon v.b. türden hediyeler çekiliş düzenleyecek işletmenin aktifinde fakat adet bakımından az, tutar bakımından fazla olan binek otomobil, tatil v.b. türden hediyeler, hediyelerin temin edildiği tedarikçi işletme aktifinde yer alacaktır.

2.1. ADET BAKIMDAN ÇOK TUTAR BAKIMINDAN FAZLA OLMAYAN TÜRDEN HEDİYELERİN İŞLETMECE TEMİNİ ÇEKİLİŞ SONUCU TALİHLİLERE TESLİMİ

Örneğin;

İşletme “Yılbaşı nedeniyle 20-31/Ocak tarihleri arasında %18 KDV dahil300,00.- TL’lik alışveriş yapan müşterilerinden kayıt olmaları halinde çekiliş sonucuna göre kazanan 100 adet talihliye tutarı 1.180,00.- TL’lik x marka bisikletler hediye edilecektir.” Kararıyla 19.01.2020tanesi %18 KDV dahil 1.180,00.- TL den 118.000,00.- toplam tutarlık 100 adet bisiklet bedeli Z işletmesinden banka havalesi nakden ödenerek teslim alınmıştır.Burada yapılacak muhasebe kaydı KDV uygulama genel tebliği kapsamında yapılmalıdır. İlgili tebliğde geçen bölüm;

”Katma Değer Vergisi Kanununun 29/4 üncü maddesi ile vergi indirimi uygulamasında doğabilecek aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde, bu Kanunun ana ilkelerine uygun olarak giderme ve indirimle ilgili usul ve esasları düzenleme konusunda Bakanlığımıza yetki verilmiş bulunmaktadır.

Bu yetki çerçevesinde, promosyon ürünü olarak verilen malın (aynı işletmede imal veya inşa edilenler dahil) tabi olduğu katma değer vergisi oranının;

- Satışı yapılan mala ait katma değer vergisi oranına eşit veya daha düşük oranda olması halinde promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinin tamamının indirim konusu yapılması,

- Satışı yapılan malın tabi olduğu katma değer vergisi oranından yüksek olması halinde ise promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinden, satışı yapılan malın tabi olduğu orana isabet eden kısmın indirim konusu yapılması, kalan kısmın gelir veya kurumlar vergisi açısından gider veya maliyet olarak dikkate alınması,uygun görülmüştür.” Dikkate alındığında müşterilere satışı yapılan KDV oranı ile çekiliş yoluyla hediye edilecek bisikletlerin KDV oranı eşit olduğunda çekiliş yoluyla verilecek hediyelerin temininde yüklenilen KDV işletmece indirim konusu yapılacaktır. Bu kapsamda ilgili yevmiye kaydı ;

----------------------------------------19.01.2020 ------------------------------------------

157.DİĞER STOKLAR 100.000,00.-

157.01 Çekiliş Hediyesi Bisiklet

100.000,00.-

191.İND.KDV HESABI 18.000,00.-

191.18 %18 indirilecek Kdv

18.000,00.-

320.SATICILAR HESABI 118.000,00.-

320.01. Z işletmesi

118.000,00.-

Çekiliş Hediyesi Bisikletlerin satın alınması kaydı

----------------------------------------19.01.2020 -------------------------------------------

320.SATICILAR HESABI 118.000,00.-

320.01. Z işletmesi

118.000,00.-

102.BANKALAR 118.000,00.-

102.01. K Bankası

118.000,00.-

Satıcılara Ödeme

-----------------------------------------19.01.2020-------------------------------------------

770.PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ 100.000,00.-

770.01 Çekilişli Promosyon Giderleri

100.000,00.-

157.DİĞERSTOKLAR 100.000,00.-

157.01 Çekiliş Hediyesi Bisiklet

100.000,00.-

Çekiliş Hediyesi Bisikletlerin Talihlilere teslimi sonucu oluşan kayıt

--------------------------------------------------------

Şeklinde olacaktır. Çekiliş için talihli başına düşen hediye bisiklet toplam fatura tutarı 2020 yılı ivazsız intikal şeklindeki veraset intikal vergi istisnası olan 7.060,00.- TL lik tutarın altında olduğundan çekiliş sonucu talihlilerden veraset intikal vergisi tahsil edilmeyecektir.

2.2. ADET BAKIMDAN AZ TUTAR BAKIMINDAN FAZLA OLAN TÜRDEN HEDİYELERİN (OTOMOBİL) İŞLETMECE TEMİNİ

İşletme “Yılbaşı nedeniyle 20-31/Ocak tarihleri arasında %18 KDV dahil 1.180,00.- TL’lik alışveriş yapan müşterilere kayıt olmaları halinde çekiliş sonucuna göre kazanan 1 adet talihliye tutarı 118.000,00.- TL’lik x marka otomobil hediye edilecektir. Verilere göz atıldığında çekiliş karşılığı mevcut hediyenin iki türlü talihliye tesliminin söz konusu olabileceği tespit olunmaktadır.

2.2.1. HEDİYENİN İŞLETMECE SATIN ALINARAK AKTİFİNDE BULUNDURULMASI VE TESLİMİ

Çekilişle talihlisine verilmek üzere%18 kdvdahil 118.000,00.- TL’lik M marka otomobil X işletmesinden banka havalesi ile 20.01.2020 tarihinde satın alınmıştır.Çekiliş Ocak/2020 döneminde gerçekleşmiştir.Çekiliş sonunda talihliden KDV dahil hediye edilen otomobilin fatura toplamı üzerinden veraset intikal beyannamesi için vergi kesilecektir. İlgili yevmiye kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.

-----------------------------------------20.01.2020------------------------------------------------

157.DİĞER STOKLAR 118.000,00.-

157.01 Çekiliş Hediyesi M marka otomobil

118.000,00.-

320.SATICILAR HESABI 118.000,00.-

320.01. X işletmesi

118.000,00.-

Çekiliş Hediyesi M marka otomobilin satın alınması kaydı

-----------------------------------------20.01.2020-----------------------------------------------

320.SATICILAR HESABI 118.000,00.-

320.01. X işletmesi

118.000,00.-

102.BANKALAR 118.000,00.-

102.01. K Bankası

118.000,00.-

Satıcılara Ödeme

------------------------------------------------------------------

Yevmiye maddelerinde de anlaşılacağı üzere KDV dahil tutar olan 118.000,00.- TL üzerinden %20 oranında sorumlu sıfatı ile talihliden veraset intikal vergisi tahsil edilecektir. İvazsız intikal veraset vergisinin 7.060,00.- TL lik istisna tutarı dikkate alındığında;

Çekilişe konu olan otomobilin KDV hariç fatura tutarı……………………118.000,00.- TL

İstisna tutarı (2020 Yılı)……………………………………………………7.060,00.-TL

Vergi tevfikatına esas matrah………………………………………………110.940,00.-TL

Hesaplanan veraset intikal vergisi tutarı %20………………………………22.188,00.-TL

Hesaplamalar sonucu yevmiye kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.

-----------------------------------------------20.02.2020 -------------------------------------------

129.DİĞER ALACAKLAR 22.188,00.-

129.01. C müşterisi Veraset İntikal alacağı

22.188,00.-

360. ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 22.188,00.-

360.01 Ödenecek Veraset İntikal Vergisi C

Müşterisi 22.188,00.-

Talihli müşteriden tahsil edilecek veraset intikal vergisi tahakkuku

-------------------------------------20.02.2020----------------------------------------------

360. ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 22.188,00.-

360.01 Ödenecek Veraset İntikal Vergisi C

Müşterisi 22.188,00.-

102.BANKALAR 22.188,00.-

102.01. K Bankası 22.188,00.-

Veraset intikal vergisinin ödenmesi

--------------------------------------20.02.2020--------------------------------------------

770.PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ 118.000,00.-

770.01 Çekilişli Promosyon Giderleri

118.000,00.-

157.DİĞERSTOKLAR 118.000,00.-

157.01 Çekiliş Hediyesi M marka Otomobil

118.000,00.-

Veraset intikali ödenen otomobilin teslimi yevmiye maddesi

----------------------------------------20.02.2020-------------------------------------------

102.BANKALAR 22.188,00.-

102.01. K Bankası 22.188,00.-

129.DİĞER ALACAKLAR 22.188,00.-

129.01. C müşterisi Veraset İntikal alacağı

Veraset intikal vergisinin C müşterisinden tahsili

-------------------------------------------------------------

2.2.2. ÇEKİLİŞİ DÜZENLEYEN İŞLETMENİN M MARKA OTOMOBİLİ SATAN YETKİLİ BAYİİ İŞLETMENİN AKTİFİNDEN TALİHLİYE TESLİMİ GERÇEKLEŞTİRMESİ

Genellikle işletmenin çekiliş yoluyla kendi aktifi içerisinde var olan bir otomobili talihliye teslimi gerçekleştirmesi otomobilin yeni sahibi olan kişiye sıfır bir otomobile değil de ikinci el bir otomobile sahip olunmuş duygusu yaşatabilir. İşte bu olumsuz durumu ortadan kaldırmak adına çekilişi düzenleyen işletme çekiliş sonunda talihli tarafından kazanılan otomobilin teslimini örnekte yer alan M marka otomobilin yetkili bir işletmesi üzerinden gerçekleştirebilir. Bu durum çekiliş izni prosedüründe yar alan hususlardandır. O halde M marka otomobilin yetkili bayi olan S işletmesi de muhasebe kayıtlarında yer alacaktır. Şöyleki;

Çekiliş Ocak /2020 dönemi içerisinde gerçekleşmiştir.S işletmesi üzerinden M marka otomobil Çekilişle talihlisine teslim edilmek üzere%18 kdv dahil 118.000,00.- TL’lik tutar banka havalesi ile 20.01.2020 tarihinde S işletmesine ödenmiştir. İlgili yevmiye kaydı aşağıdaki şekilde olacaktır.

-----------------------------------------20.01.2020------------------------------------------

159.VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 118.000,00.-

159.01 Çekiliş Hediyesi M marka otomobil

Bedeli 118.000,00.-

320.SATICILAR HESABI 118.000,00.-

320.02. S işletmesi118.000,00.-

Çekiliş Hediyesi M marka otomobilin bedelinin ödeme tahakkuku

-----------------------------------------20.01.2020---------------------------------------------

320.SATICILAR HESABI 118.000,00.-

320.02. S işletmesi

118.000,00.-

102.BANKALAR 118.000,00.-

102.01. K Bankası

118.000,00.-

Satıcılara Ödeme

----------------------------------------------------------------

S İŞLETMESİNİN MUHASEBE KAYITLARI

------------------------------------------20.01.2020---------------------------------------------

120.ALICILAR 118.000,00.-

120.01 A İşletmesinden Alacak

118.000,00.-

340.ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI 118.000,00.-

340.01. A işletmesi

118.000,00.-

Çekiliş Hediyesi M marka otomobilin bedelinin alınması kaydı

-------------------------------------------20.01.2020 ---------------------------------------------

102.BANKALAR 118.000,00.-

102.01. K Bankası

118.000,00.-

120. ALICILAR 118.000,00.-

120.01 A İşletmesinden Alacak

118.000,00.-

Alıcılardan tahsilat

-----------------------------------20/01/2020---------------------------------------------

340.ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI 118.000,00.-

340.01. A işletmesi 118.000,00.-

600.YURTİÇİ SATIŞLAR 100.000,00.-

600.01 M Marka Otomobil

100.000,00.-

391.HESAPLANAN KDV 18.000,00.-

391.01 %18 kdv 18.000,00.-

A işletmesinin C müşterisine Çekiliş Hediyesi niteliğindeki

M Marka otomobilin teslimi

----------------------------------------------------------------------------

ÇEKİLİŞ SONUCU ÇEKİLİŞ YAPAN İŞLETMENİN KAYITLARI

Çekilişe konu olan otomobilin KDV hariç fatura tutarı……………………118.000,00.- TL

İstisna tutarı (2020 Yılı)…………………………………………………… 7.060,00.-TL

Vergi tevfikatına esas matrah………………………………………………110.940,00.-TL

Hesaplanan veraset intikal vergisi tutarı %20……………………………… 22.188,00.-TL

Hesaplamalar olacağından ilgili yevmiye kaydı aşağıdaki şekilde olacaktır.

---------------------------------------------20.02.2020 -------------------------------------------------

129.DİĞER ALACAKLAR 22.188,00.-

129.01. C müşterisi Veraset İntikal alacağı

22.188,00.-

360. ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 22.188,00.-

360.01 Ödenecek Veraset İntikal Vergisi C

Müşterisi 22.188,00.-

Talihliden alınacak veraset intikal vergisi tahakkuku

---------------------------------------------20.02.2020--------------------------------------------------

102.BANKALAR 22.188,00.-

102.01. K Bankası

22.188,00.-

129.DİĞER ALACAKLAR 22.188,00.-

129.01. C müşterisi Veraset İntikal alacağı

22.188,00.-

Veraset intikal vergisinin C müşterisinden tahsili

--------------------------------------20.02.2020----------------------------------------------

360. ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 22.188,00.-

360.01 Ödenecek Veraset İntikal Vergisi C

Müşterisi 22.188,00.-

102.BANKALAR 22.188,00.-

102.01. K Bankası 22.188,00.-

Veraset intikal vergisinin ödenmesi

------------------------------------20.02.2020-------------------------------------------------

770.PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ 118.000,00.-

770.01 Çekilişli Promosyon Giderleri

118.000,00.-

159.VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 118.000,00.-

159.01 Çekiliş Hediyesi M marka otomobil

Bedeli 118.000,00.-

Çekiliş sonucu bedeli ödenen M markalı otomobilin

S işletmecisine teslimi sonucu oluşan kaydı

3. ÇEKİLİŞİN ORGANİZASYON İŞLETMELERİ TARAFINDAN YÜRÜTÜLMESİ VE MUHASEBE KAYITLARI

Çekiliş kampanya sürecinin yürütülmesi çekilişi düzenleyen firma tarafından yapılabileceği gibi çeşitli çekiliş organizasyon işletmeleri tarafından da yapılabilmektedir.

Çekiliş organizasyon işletmeleri, Milli Piyango İdare izinlerinden başlayarak, hediyelerin teslimi ve çekiliş sonucu talihliler için verilmesi gereken veraset intikal beyannamesinin sorumluluğunu çekilişi düzenleyen işletme talihli yerine (vekaleten) üstlenebilir.

Çekilişe konu olan otomobilin KDV hariç fatura tutarı……………………118.000,00.-TL

İstisna tutarı (2020 Yılı)…………………………………………………… 7.060,00.-TL

Vergi tevfikatına esas matrah………………………………………………110.940,00.-TL

Hesaplanan veraset intikal vergisi tutarı %20……………………………… 22.188,00.-TL

Hesaplamalar olacağından, Çekiliş organizasyon işletmesinin yevmiye kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.

_________________________20.02.2020----------------------------------------

129.DİĞER ALACAKLAR 22.188,00.-

129.01. C müşterisinden Veraset intikal alacağı

22.188,00.-

336.DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLA 22.188,00.-

336.01. C müşterisi Veraset İntikal Borcu

22.188,00.-

Talihliden alınacak ve ödenecek veraset intikal vergisi için borç tahakkuku.

-----------------------------------20.02.2020---------------------------------------------

102.BANKALAR 22.188,00.-

102.01. L Bankası

22.188,00.-

129.DİĞER ALACAKLAR 22.188,00.-

129.01 C müşterisinden veraset intikal alacağı

22.188,00-

Veraset intikal vergisinin C müşterisinden veya Çekilişi düzenleyen A firmasından tahsili

-----------------------------------20.02.2020---------------------------------------------

336.DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLA 22.188,00.-

336.01. C müşterisi Veraset İntikal Borcu

22.188,00.-

102.BANKALAR 22.188,00.-

102.01. L Bankası

22.188,00.-

Çekiliş sonucu talihli adına kesilen Veraset intikal vergisinin aracı firma tarafından ödenmesi kaydı

------------------------------------------------------------------------------

4.SONUÇ

Çekiliş yoluyla hediye verme işlemi, işletmelerin müşterilerine yönelik satışlarını artırmak için uyguladıkları bir satış ve pazarlama tekniğidir. Çekiliş yoluyla hediye verme işlemi Milli Piyango İdaresi iznine bağlı olacağından, bu durum, işletmelerin olağan dışı muhasebe kayıtlarını içerecek, ivazsız intikalden kaynaklanan veraset intikal vergisi beyan ve ödemelerine tabi olunacağından bu süreç meslek mensubunun özel bir çalışma yapmasını zorunlu hale getirecektir. Meslek mensuplarının önlerine böyle bir konu geldiğinde onlara yukarıda verilen anlatımların yol göstereceği varsayılarak bir bakış açısı sunulmaya çalışılmıştır.

YARARLANILAN KAYNAKLAR

-Karşılığı nakit olmayan piyangolar ve çekilişler hakkında Yönetmelik

-Veraset İntikal Vergisi

-Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliği

-Veraset İntikal Vergisi Kanunu 28 nolu Genel Tebliği

-Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği 1

18.08.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)