Elektronik belge dünyadaki mali idarelerin en önemli hayallerden birisi. Ülkemiz ise bu alanda önemli bir başarı kaydeden ülkeler arasında yer alıyor. Kendi kulvarındaki birçok ülkeye göre erken başlayan, oldukça yavaş ilerleyen ve yakın tarihli atılımlarla gaza basılarak artık ekonominin geneline yayılan bir e-belge alt yapısına sahip bulunuyoruz. Gerçekten gurur verici bir tablo ve prestijli bir ülkeler grubunun içerisinde yer alıyoruz. Şu an e-belge kulübüne katılmak isteyen başka ülkeler de mevcut.
Bunlardan en önemlilerinde birisi de Hindistan. Hindistan’ı önemli yapan şeyse muazzam nüfusu ve mükellef sayısı. Hindistan’la ilgili bir e-belge sistemi kurgulanacaksa kurgulanan sistem mutlaka titiz bir şekilde tasarlanmak zorunda. Aksi takdirde toplumun geneline yayılacak bir e-belge sisteminin maliyet ve yönetiminin altından Hindistan Devleti’nin kalkması kolay değil. Yanlış bir uygulama aynı zamanda mutsuz mükellefler üzerinden oy kaybı demek. Bu yüzden Hindistan için hangi e-belge mimarisi kurgulanırsa kurgulansın öncelikle kolay bir şekilde ölçeklendirilebilir, maliyet tasarrufu sağlar ve yönetilebilir olması gerekli. Bu tercihler ise doğrudan e-belge mimarisiyle ilgili. Hindistan’ın mimari tercihleri hem ülkemizin e-belge mimarisi tercihleri hem de e-belgenin geleceğine yönelik ipuçları verebilir.
Hindistan büyük bir ülke. Hem dünya üzerinde kapladığı alan hem de nüfus bakımından. 2018 yılında 1.3 milyar nüfusu sahip olan Hindistan kara sınırları bakımından Dünyanın 7. Büyük ülkesi konumunda bulunuyor. Hindistan ayrıca 29 eyalet, 7 birlik ve merkezi hükümetten oluşan bir idari yapılanmaya sahip. İdari sistem ve eyaletler aynı zamanda bazı vergi politikalarının uygulanmasında zorluk yaşanmasına neden olan bir mali teşkilat yapısını da ortaya çıkarıyor. Hindistan ayrıca işleri daha da zorlaştıran hatırı sayılır bir mükellef kitlesine sahip. 2017 – 2018 yıllarının rakamlarına göre Hindistan’da beyanname veren 55.200.000 bireysel gelir vergisi mükellefi, 1.130.000 aile(HUF[1]), 1.269.000 firma ve 841.000 şirket[2] bulunuyor[3]. Buna nazaran, Hindistan kendisini en çok uğraştıran sorunları dolaysız vergiler başlığında yaşamış bir ülke. Ülke yetkililerinin uzun yıllar dolaylı vergiler konusunda bir reform için emek sarf ettiğini söyleyebiliriz.
Sonunda gerçekleştirilen bu reformun meyvesi ise Mallar ve Hizmetler(Goods and Services Tax) Vergisi. Bu vergi 2017 yılında hayata geçen ve ülke genelinde uygulanan bir tüketim vergisi. Bu vergi öncesinde Hindistan dolaylı vergi uygulamalarında geçmişte ortaya çıkan en büyük sorunlar eyaletlerin ve merkezin dolaylı vergiler konusunda farklı yaklaşımlara sahip olmasından kaynaklanıyordu. Tıpkı ülkemizde KDV’nin uygulanması gibi bu vergi de uygulanmaya başlamasıyla birden fazla vergi ve mali yükümlülüğün yürürlükten kalkmasına neden oldu ve bir basitleşme sağladı. Ancak yürürlüğe girmesinin hiç de kolay olmadığını belirtmemiz gerekir. Çünkü vergi öncesinde İşyeri kayıtları, mükellefiyet tesisi, beyanname verilmesi gibi konularda eyaletler arasında farklı uygulamalar vardı ve kullanılan bilgi teknolojisi altyapısı birbirinden farklılaşıyordu. Ülke genelinde yeknesak bir şekilde bir tüketim vergisi uygulanabilmesi içinse öncelikle bu teknik alt yapının uyumlaştırılması gerekiyordu. Hindistan’ın bu konuda ürettiği en önemli çözüm ise Mallar ve Hizmetler Vergisi Ağı’nın (GSTN) kurulması oldu.
Hindistan’ın mali alandaki elektronik dönüşümünü anlamak için GSTN’in felsefesini doğru kavramak gerek. GSTN bir kamu kurumu değil, şirket olarak kurulan ancak kar amacı gütmeyen tüzel kişiliğe sahip bir girişim. Merkez hükümet ve eyaletlerin yaklaşık %50 hissesine sahip olduğu bir ortaklık yapısı karşımıza çıkıyor[4]. GSTN merkez hükümet, eyaletler, mükellefler ile mali alandaki diğer paydaşların tam olarak arasında kendisine pozisyon alıyor. Kuruluşun fikri altyapısının oluşması 2010 yılına, şirketleşmesi 2013 yılına denk geliyor. İlk ve önemli görevi ise ülke genelinde bir tüketim vergisi uygulanabilmesi için merkez ve eyaletlerin bilgi teknolojileri altyapısının uyumlaştırılması ve mükelleflere yeknesak bilgi teknolojisi ürünlerinin sunulması. Şu an ülke genelinde Mallar ve Hizmetler Vergisi uygulanabiliyorsa bu başarının altında GSTN’in imzası var.
Tüm bunlara ek olarak Hindistan E-faturası ve E-İrsaliyesinin (Eway Bill) hayata geçirilmesinde de GSTN’in önemli katkısı bulunuyor. Eway Bill, kısaca taşınan malın değeri (yaklaşık 5.300 TL’yi)50.000 Rupiyi aştığında merkezi bir sistem üzerinden alınması gereken elektronik bir taşıma senedi. Mallar ve Hizmetler Vergisi mükelleflerinin bu değeri aşan malları taşıma senedi olmadan taşıması mümkün değil. Web üzerinden giriş yapılan uygulamada girilen bilgiler üzerinden Taşıma Senedi Numarası(Eway Bill Number -EBN) ve QR kod bulunan bir senet üretiliyor ve araçta bulunduruluyor. Sistem GSTN tarafından sağlanan/tasarlanan altyapı üzerinden hizmet veriyor ve 2018 yılından itibaren devrede.
E-fatura uygulaması, tam olarak hayata geçmesiyle beraber Hindistan E-İrsaliyesinin (E-way Bill) yerini alacak bir uygulama olarak görülüyor. Kuvvetle muhtemel bu iki uygulama birlikte var olamayacak. Bu mükellefler için daha az prosedür demek. Mükelleflerin tamamına yakınını kapsaması planlanan ancak kademeli olarak başlayan bir uygulama söz konusu. Elektronik fatura işletmeden işletmeye satışlarda düzenlenmek zorunda. Kazancı 5 Milyar Rupiyi(529 Milyon TL) geçen işletmeler için 1 Ocak’tan, 1 Milyar Rupi ve üzerinde olan işletmeler için 1 Şubat’tan itibaren başlayan gönüllü uygulamanın, 1 Nisan’da zorunlu olması planlanırken bu tarih 1 Kasım’a ertelenmiş bulunuyor. 1 Milyar Rupi aşağısında kazanca sahip işletmeler için sistem şimdilik gönüllülük esasına göre devam edecek.
Gelelim Hindistan E-fatura uygulamasını diğer uygulamalardan ayıran bazı özelliklerine:
Her ülkenin elektronik uygulamalarından alınacak dersler var. Ancak bize göre Hindistan’ın uygulamaları özellikle takip edilmesi gereken birkaç ülke arasında yer alıyor. Hindistan’ın e-fatura uygulaması öncelikle bir mimarinin birkaç örnek ülke tarafından benimsenmesinin zorunlu olarak aynı mimarinin tercih edilmesini gerektirmediğini gösteriyor. Önemli olan ülkelerin kendi uygulamalarını kendi mali hayatının dinamiklerine özgü, katılımcı ve paylaşımcı bir felsefeyle geliştirmesi. Bir işin yapılabilmesi için illa ki başka bir ülkenin bunu yapması gerekli değil. Kopyala yapıştırla zaten belli bir noktaya kadar gidilebiliyorsunuz. Örneğin JSON formatı elektronik belgenin geleceğinde önemli bir yer tutuyor ve şimdiden çalışılması gerekiyor.
İkinci bir husus, Hindistan’ın uygulaması teknik mimarinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor. Sonuçta parayı bastırıp iyi yazılımcılarla çalışabiliyor veya belirli bir çalışmayla iyi bir yazılımcı olabiliyorsunuz ancak herkes iyi bir mimar olamıyor. Hindistan’ın tek belge uygulamasıyla bizim sistemimizdeki üç belgenin sağladığı faydaya çok düşük maliyetle erişmeyi hedeflediğini görüyoruz. Eğer mimarlık vasfınız yetersizse, önce e-faturayı yapıp gönderim, fiziki format ve veritabanında depolama dahil tüm maliyetleri belli bir mimari üzerinden üstleniyorsunuz. Sonrasında bu mimaride ölçeklendirme ve belli mükelleflerin ihtiyacını görmekte sıkıntı çekince tamamen aynı kodlarda ve fakat farklı bir mimaride bir fatura yapıp adını arşiv fatura koyabiliyorsunuz. Tüm bu mimarinin üzerine bir de e-irsaliye eklenmesi cabası.
Son olarak, Dünya’nın en karmaşık toplum ve idari yapısına sahip bir ülkede GSTN gibi kar amacı gütmeyen bir firmanın sunduğu bilgi teknolojisi çözümleriyle mali hayata şekil verebildiğini görebiliyorsunuz. Türkiye’de acil bir şekilde bu rolü üstlenecek bir kuruma ihtiyaç var. Çünkü ülkemizde özel sektör karlılık, mevzuatın değişmesi, girişim sermayesi ve vizyon gibi bir yada daha fazla başlıkta mali hayatı şekillendirecek girişimlerde bulunma pozisyonuna sahip değil. Kamu tarafında bu rolü üstlenebilecek kurumların ise çok farklı projelerle uğraştığını deneyimliyorsunuz. Bu amaçla özerk veya yarı özerk bir teşkilatlanmanın hayata geçirilmesinin mümkün olduğunu dile getirmekte fayda görüyoruz. Ülke olarak çok ciddi bir potansiyele sahibiz ve her zaman daha iyisini istemekle mükellefiz.
[1] HUF(Hindu Undivided Family), Hindistan vergi mevzuatı uyarınca aile bireylerinin tek tek gelir vergisi beyanı vermesi yerine ailenin geliri için tek bir beyanın verilmesi olanaklıdır.
[2] Firmalar 1932 tarihli Ortaklık Kanuna göre kaydedilirken Şirketler 2013 tarihli Şirketler Kanunu’na göre kuruluyor. Firmalar iki yada daha fazla kişinin kar elde etmesi maksadıyla oluşuyor ancak tüzel kişilikleri bulunmuyor.
[3]Income tax department releases data on crorepati taxpayers, Mint, https://www.livemint.com/money/personal-finance/income-tax-department-releases-data-on-crorepati-taxpayers-11571134760274.html
[4] Diğer ortaklar arasında yaklaşık %10’luk paylarla bankalar, yatırım ve finans şirketleri bulunuyor.
[5] GSTN providing free accounting, billing software to MSMEs, https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/gstn-providing-free-accounting-billing-software-to-msmes/articleshow/69544488.cms
[6] UBL 2.1 JSON Alternative Representation Version 1.0, http://docs.oasis-open.org/ubl/UBL-2.1-JSON/v1.0/UBL-2.1-JSON-v1.0.html
[7] Faturada yer alan alanların görsel bir temsili, https://docs.ewaybillgst.gov.in/Documents/GST_INV_01.pdf
[8] Indian E-invoice Format Overview, https://einv-apisandbox.nic.in/version1.03/generate-irn.html#JSONSchema
[9] JSON vs XML: A Comparative Performance Analysis of Data Exchange Formats, http://ijcsn.org/IJCSN-2014/3-4/JSON-vs-XML-A-Comparative-Performance-Analysis-of-Data-Exchange-Formats.pdf
[10] JSON formatlı faturanın temsili bir görüntüsü, https://assets1.cleartax-cdn.com/s/img/2019/08/24114733/e-invoice-format.png
[11] Verify Signed Invoice, https://einvoice1-trial.nic.in/Others/VSignedInvoice
29.09.2020
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.