Bilindiği üzere, Vergi Usul Kanunu'nun “Teminat Uygulaması” başlıklı 153/A maddesinde, başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiği tespit edilip mükellefiyeti terkin edilenlerin; yeniden mükellefiyet tesis edilebilmesi için işe başlama bildiriminde bulunanların ve mükellefiyeti terkin edilenlerin tüm vergi borçlarının ödenmiş ve belirlenen tutarda teminat verilmiş olması aranmaktadır.
R.G’de yayımlanan 7524 Sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanununun 153/A maddesi, AYM Kararı dikkate alınarak yeniden düzenlenmiştir. Buna göre;
Buna göre;
Başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiğinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilmesi ve mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin raporda belirtilmesi üzerine işi bırakmış addolunan ve mükellefiyet kayıtları vergi dairesince terkin edilenlerden, serbest meslek erbabının, şahıs işletmelerinde işletme sahibinin, adi ortaklıklarda ortaklardan her birinin, ticaret şirketlerinde; şirketin, kanuni temsilcilerinin, yönetim kurulu üyelerinin, şirket sermayesinin asgari % 10’una sahip olan gerçek veya tüzel kişilerin ya da bunların asgari % 10 ortağı olduğu veya yönetiminde bulundukları teşebbüslerin, tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde bunları idare edenlerin veya düzenlenen raporda fiillerin işlenmesinde bilfiil bulundukları tespit edilenlerin işe başlama bildiriminin alınması halinde, bunlar adına mükellefiyet tesis edilebilmesi için işe başlama bildiriminde bulunanların ve mükellefiyeti terkin edilenlerin tüm vergi borçlarının ödenmiş ve 6183 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde sayılan nev’iden 577 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2025'den itibaren 990.000 -TL Türk Lirasından az ve 577 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2025'den itibaren 14.000.000 -TL Türk lirasından fazla olmamak üzere düzenlenmiş olan sahte belgelerde yer alan toplam tutarın % 10’u tutarında teminat verilmiş olması şarttır.
Birinci fıkrada sayılanların ortağı oldukları adi ortaklıkların, kanuni temsilcisi, yönetim kurulu üyesi, şirket sermayesinin asgari % 10’una sahip oldukları ticaret şirketlerinin veya idare ettikleri tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin işe başlama bildiriminde bulunması halinde de birinci fıkra hükmü uygulanır.
Birinci fıkrada sayılanların, mükellefiyeti bulunan adi ortaklık, ticaret şirketleri ve tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin kanuni temsilcisi, yönetim kurulu üyesi, idarecisi, asgari % 10 ortağı olması, bunları devralması, kısmen veya tamamen bunlara devrolunması halinde, keyfiyetin vergi dairesinin ıttılaına girmesini müteakiben birinci fıkrada yer alan şartların altmış gün içerisinde yerine getirilmesi veya aynı süre içerisinde sayılan kişilerin statülerinin sonlandırılması koşullarından birinin sağlanması bu mükelleflerden yazılı olarak istenir. Altmış günlük süre içinde, şartların yerine getirilmemesi ve sayılan kişilerin statülerinin devam ettirilmesi halinde, birinci fıkrada sayılan kişilerin teminat isteme tarihi itibarıyla tahakkuk etmiş tüm vergi borçları, mükellef müşterek ve müteselsil sorumlu olmak üzere, bu kişilerden 6183 sayılı Kanun uyarınca takip ve tahsil edilir. Ancak, altmış günlük süre içerisinde mezkûr kişilerin statülerinin sona erdirilmesine yönelik yasal girişimleri başlatmış olan ve bu durumu muteber vesikalar ile ispat ve tevsik eden mükellefler, bu yasal girişimler sonucunda birinci fıkra kapsamındaki kişilerin statülerinin sona erdirilmesi şartıyla, söz konusu borçların takip ve tahsilinde müşterek ve müteselsil sorumlu tutulmaz. Mezkûr kişilerin statülerinin altmış günlük süreden sonra sona erdirilmesi durumunda, alınmış teminat mükellefin talebi üzerine, maddenin yedinci fıkrasındaki süre ve şartlar aranmaksızın, başkaca vergi borcu bulunmaması kaydıyla mükellefe iade olunur.
Birinci fıkrada sayılanlar hariç olmak üzere, 359 uncu maddede yer alan sahte belge düzenleme fiilini işledikleri vergi incelemesine yetkili olanlarca mükellef hakkında yapılan inceleme neticesinde düzenlenen raporla tespit edilenlerden bu durumları kesinleşenlerin, keyfiyetin vergi dairesinin ıttılaına girmesini müteakiben yazıyla 6183 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde sayılan nev’iden 577 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2025'den itibaren 990.000 Türk Lirasından az ve 577 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2025'den itibaren 14.000.000 Türk lirasından fazla olmamak üzere düzenlenmiş olan sahte belgelerde yer alan toplam tutarın % 10’u tutarında, altmış gün içinde teminat göstermesi istenir. Fiil tüzel kişilik veya tüzel kişiliği olmayan teşekkül bünyesinde işlenmişse teminat bunlardan istenir.
VUK 478 nolu Tebliğ kapsamında;
213 sayılı Kanunun 153/A maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre, mükellefiyet kaydı re’sen terkin edilen mükellefin;
- Serbest meslek erbabı olması durumunda kendisince,
- Şahıs işletmesi (193 sayılı Kanun uyarınca elde etmiş oldukları ticari kazançları gerçek veya basit usulde vergilendirilen gerçek kişiler ile zirai kazançları gerçek usulde vergilendirilen çiftçiler tarafından işletilen işletmeler) olması durumunda sahibince,
- Adi ortaklık olması durumunda ortaklardan her biri tarafından,
- Ticaret şirketi olması durumunda şirketin kendisi, kanuni temsilcileri, yönetim kurulu üyeleri, söz konusu şirketin asgari % 10 ve üzeri hissesine sahip olan gerçek veya tüzel kişiler ya da zikredilen tüm bu kişilerin asgari % 10 ve üzeri hisseye sahip olduğu veya yönetiminde bulundukları teşebbüsler tarafından,
- Tüzel kişiliği olmayan teşekkül olması durumunda bunları idare edenler tarafından
işe başlama bildiriminde bulunulması halinde, adlarına mükellefiyet tesis edilebilmesi; bunların ve mükellefiyet kaydı re’sen terkin edilenlerin varsa tüm vergi borçlarının ödenmesi ve teminat verilmesi şartlarına bağlıdır.
Aynı şartlar, yukarıda sayılanlar dışında olup vergi inceleme raporlarında münhasıran sahte belge düzenleme fiilinin işlenmesinde bilfiil bulundukları tespit edilenlerin işe başlama bildiriminde bulunmaları halinde de geçerlidir.
Bu kapsamda olup işe başlama bildiriminde bulunanların mükellefiyetleri şartlar yerine getirilmediği takdirde tesis edilmeyecektir. Şartların yerine getirilmesi halinde ise bu tarih itibarıyla mükellefiyet tesis edilecektir.
213 sayılı Kanunun 153/A maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre, mükellefiyet kaydı re’sen terkin edilen mükellefin gerçek kişi olması ve bu mükelleflerin yeniden mükellefiyet tesis ettirmek için işe başlama bildiriminde bulunması halinde, maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartlar yerine getirilmeden mükellefiyetleri tesis edilmeyecektir. Buna göre mükellefiyet kayıtları re’sen terkin edilmiş olan;
- Serbest meslek erbapları,
- Şahıs işletmesi sahipleri,
- Adi ortaklıkların gerçek kişi ortakları
bu kapsamda değerlendirilecek olup, söz konusu kişilerin ticari, zirai ve mesleki kazançları nedeniyle mükellefiyet tesis ettirebilmeleri için tüm vergi borçlarının ödenmiş ve teminat verilmiş olması gerekmektedir.
ÖRNEK 1 )
Şehitkamil Vergi Dairesine kayıtlı serbest meslek faaliyeti ile iştigal eden Bayan (M) hakkında vergi dairesine gönderilen Vergi tekniği raporunda ; mükellefin münhasıran sahte belge düzenlediği ve bu amaçla mükellefiyet tesis ettirdiği saptanmıştır.
Raporda;
- Bayan (M)’ nin mükellefiyetinin 01/07/2023 tarihi itibariyle terkin edilmesi gerektiği
- 8.000.000 tutarında sahte belge düzenlediği ifade edilmektedir.
- Mükellefin Şehitkamil Vergi Dairesine 300.000 TL vergi borcu bulunmaktadır.
Şehitkamil Vergi Dairesi Vergi tekniği raporunda belirtilen tarih ( 01/07/2023 ) itibariyle Bayan (M)’nin mükellefiyetini Re’sen Terk ettirmiştir.
Mükellefin 2025 yılında Gazikent Vergi Dairesine işe başlama bildirimi vermesi halinde;
1) Şehitkamil Vergi Dairesine olan 300.000 TL vergi borcunu ödemesi
2) Sahte Belge tutarının % 10 u olan ( 8.000.000 .% 10) =800.000 TL teminat vermesi icab eder.
Ancak 800.000 TL tutarın 2025 yılı için belirlenen asgari teminat tutarından az olması nedeniyle Mükellef Bayan (M)’den 990.000 TL teminat istenmesi gerekmektedir.
**** DURUM 1) Mükellef Bayan (M) Şehitkamil Vergi Dairesine olan 300.000 TL vergi borcunu ödemezse, teminat verse bile mükellefiyet tesis edilmez.
**** DURUM 2) Mükellef Bayan (M) 2023 yılı için vergi tekniği raporunda 13.000.000 TL tutarında sahte belge düzenlendiği tespit edilmiş olsaydı, Mükellefin vereceği teminat tutarı, asgari teminat tutarını da geçecek ve 13.000.0000 . %10 = 1.300.000 TL olacaktır.
**** DURUM 3) Mükellef Bayan (M) 2023 yılı için vergi tekniği raporunda 150.000.000 TL tutarında sahte belge düzenlendiği tespit edilmiş olsaydı, 150.000.000 . %10 = 15.0000.000 TL her ne kadar verilmesi gereken Teminat Tutarı da olsa, 2025 yılı için Mükelleften istenecek azami teminat sınırı 14.000.000 TL olduğundan, istenilmesi gereken teminat tutarı 14.000.000 TL olacaktır.
213 sayılı Kanunun 153/A maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre, işe başlama bildirimi alınması üzerine kendisinden maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartları yerine getirmesi istenecekler arasında, mükellefiyet kaydı re’sen terkin edilen tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin idarecileri de bulunmaktadır.
Buna göre, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler gibi mükellefiyeti bulunan ancak ayrı bir tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiğinin tespiti üzerine mükellefiyet kaydının re’sen terkin edilmesi durumunda, bu teşekküllerin münhasıran sahte belge düzenleme fiilinin işlenmiş olduğu dönemde idarecisi olan kişilerin işe başlama bildirimlerinin alınması üzerine, maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartlar yerine getirilmeden mükellefiyetleri tesis edilmeyecektir.
Diğer taraftan, tüzel kişiliği bulunmayan teşekküllerin mükellefiyetlerinin terkin tarihi itibarıyla bunları idare edenlerin ticari, zirai veya mesleki bir faaliyetten dolayı mevcut bir mükellefiyetleri varsa bu mükellefiyetleri veya bu mükellefiyetlerin başka bir vergi dairesine nakledilmesi nedeniyle bu aşamada kendilerinden maddenin birinci fıkrasındaki şartları yerine getirmeleri istenmeyecektir. Ancak, mezkûr kişilerin mükellefiyetleri herhangi bir neden ile terkin edildikten sonra yeniden mükellefiyet tesis ettirmek için işe başlama bildiriminde bulunmaları halinde, maddenin birinci fıkrası hükümleri çerçevesinde işlem tesis edilecektir.
ÖRNEK 2 )
Suburcu Vergi Dairesi mükellefi (A) Derneği İktisadi İşletmesi adına 2022 yılında düzenlenen vergi tekniği raporunda, yöneticisi Bay (Y) olan iktisadi işletmenin sahte belge düzenleyicisi olduğu ve 07.09.2022 tarihi itibariyle iktisadi işletmenin Re’sen Terk edilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Derneğe ait iktisadi işletmenin düzenlediği sahte belge tutarı 2.000.000 TL olup, derneğe ati iktisadi işletmenin Suburcu Vergi Dairesine borcu 500.000 TL’dır.
**** DURUM 1) Yönetici Bay (Y)’nin Derneğin iktisadi işletmesinin terkin tarihi itibari ile Dernek yöneticisi dışında Ticari faaliyetinden dolayı Şahinbey Vergi Dairesi’nde mükellefiyetinin bulunması durumunda ya da bu süreçte mükellefiyetinin nakil olması halinde; birinci fıkrada belirtilen şartların hiçbirini yerine getirmesi gerekmeyecektir.
**** DURUM 2) Yönetici Bay (Y)’nin mükellef tesis ettirmesi ya da terkin edilen mükellefiyetini 2025 yılında Şahinbey Vergi Dairesinde tekrar açtırmak istemesi halinde; Derneğin İktisadi işletmesinin Suburcu Vergi Dairesine olan 500.000 vergi borcunu ödeyecek ve sahte belge tutarının % 10 olan (2.000.000 .%10) olan 200.000 değil asgari teminat tutarı olan 990.000 TL vermesi şart olacaktır.
213 sayılı Kanunun 153/A maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre, mükellefiyet kaydı re’sen terkin edilen mükellefin tüzel kişi (ticaret şirketi) olması durumunda bu mükelleflerin, kanuni temsilcilerinin, yönetim kurulu üyelerinin, asgari % 10 ve üzeri hissesine sahip olan gerçek veya tüzel kişilerin ya da bu kişilerin asgari % 10 ve üzeri hisseye sahip olduğu veya yönetiminde bulundukları teşebbüslerin işe başlama bildiriminin alınması üzerine maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartlar yerine getirilmeden mükellefiyetleri tesis edilmeyecektir.
Ancak ticaret şirketlerinin mükellefiyetlerinin terkin tarihi itibarıyla bu şirketlerle ilişkili olan kişilerin (kanuni temsilci, yönetim kurulu üyeleri vd.) ticari, zirai veya mesleki bir faaliyetten dolayı mevcut bir mükellefiyeti varsa bu mükellefiyetleri veya bu mükellefiyetlerin başka bir vergi dairesine nakledilmesi nedeniyle bu aşamada kendilerinden maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartları yerine getirmesi istenmeyecektir. Bununla birlikte, mezkûr kişilerin mükellefiyetleri herhangi bir neden ile terkin edildikten sonra yeniden mükellefiyet tesis ettirmek için işe başlama bildiriminde bulunmaları halinde, maddenin birinci fıkrası hükümleri çerçevesinde işlem tesis edilecektir.
ÖRNEK 3)
Münhasıran sahte belge düzenlemek suretiyle mükellefiyet tesis ettirdiği tespit olunan ve vergi tekniği raporunu istinaden mükellefiyet kaydı Suburcu Vergi Dairesi tarafından 24.10.2023’te Re’sen Terkin edilen (VZ) LTD. ŞTİ’nin ilgili dönemde % 30 hissedarı olan Bay (RB) Şahinbey Vergi Dairesi Müdürlüğüne 01.03.2025 tarihi itibariyle işe başlama dilekçesi vermiştir. (VZ) LTD ŞTİ’nin 350.000 TL vergi borcu, Bay (RB)’nin 60.000 TL vergi borcu, (VZ) LTD. Şti’nin 7.000.000 TL sahte belgeli işlemi bulunmaktadır.
**** Durum 1) (VZ) LTD. Şti’nin hissedarı Bay (RB)’nin 01.03.2025 tarihi itibariyle Şahinbey Vergi Dairesinde mükellefiyet tesis ettirebilmesi ya da terkin edilen mükellefiyetini tekrar açtırmak istemesi halinde
-- (VZ) LTD. Şti’nin 350.000 TL olan vergi borcunu ödemesi
-- Kendine ait olan 60.000 TL vergi borcunu ödemesi
-- Sahte belge tutarı olan ( 7.000.000 . %10 )= 700.000 TL asgari teminat tutarını aşmadığı için, asgari teminat tutarı olan 990.000 TL teminat vermesi şarttır.
**** Durum 2 ) (VZ) LTD. Şti’nin % 30 hissesine sahip olan Bay (RB)’nin avukatlık mesleği dolayısıyla Serbest Meslek faaliyetinde bulunması ve bu faaliyetin devam etmesi durumunda ya da devam eden mükellefiyetinin başka bir Vergi dairesine nakil olması durumunda; maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartları yerine getirmesi istenmeyecektir.
**** Durum 3) Bay (RB)’ nin, (VZ) LTD. Şti’nin Kanuni temsilcisi olması ya da yönetim kurulu üyesi olması durumunda; % 10 hisse ve hisse üzeri sahipliği şartı aranmaz. Kanuni temsilci veya yönetim kurulu üyesi %1 hisseye sahip olsa bile , işe başlama bildiriminin alınması üzerine maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartlar yerine getirilmeden mükellefiyetleri tesis edilmeyecektir.
**** Durum 4) Bay (RB)’ nin, (VZ) LTD. Şti’nin % 3 ortağı olması durumunda; maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartları yerine getirmesi istenmeyecektir.
Mükellefin başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiğini tespit eden raporda, sahte belge düzenleme fiilinin işlenmesinde bilfiil bulundukları tespit edilen ve raporda açıkça isimlerine yer verilen kişilerin işe başlama bildiriminde bulunmaları halinde de maddenin birinci fıkrası hükümleri tatbik edilir.
ÖRNEK 4)
(BK) A.Ş. hakkında yapılan vergi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda, mükellefin başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenleme faaliyetinde bulunduğu tespiti üzerine vergi dairesince mükellefiyet kaydı 10.10.2022 tarihi itibarıyla re’sen terkin edilmiştir. Söz konusu raporda, anılan şirket ile herhangi bir ortaklık veya idarecilik ilişkisi bulunmayan Bayan (D)’nin sahte belge düzenleme faaliyetinde bilfiil bulunduğu tespit edilmiştir. (BK) A.Ş.’nin 800.000 TL vergi borcu, Bayan (D)’nin 200.000 tl vergi borcu bulunmaktadır. (BK) A.Ş. 12.000.000 TL sahte belge düzenlediği tespit edilmiştir. Bayan (D) 01.02.2025 tarihi itibariyle mükellefiyet tesis ettirmek istemektedir.
**** Durum 1) Bayan (D) tarafından 01.02.2025 tarihi itibariyle yapılan işe başlama bildirimi üzerine adına mükellefiyet tesis edilebilmesi için, (BK) A.Ş.’nin 800.000 TL ve Bayan (D)’nin varsa tüm vergi borçlarını (200.000) TL ödenmiş ve Bayan (D)’den teminat alınmış olması gerekmektedir.
Yorum 1) Vergi tekniği raporunda (BK) A.Ş. hakkında düzenlenen sahte belge tutarı yer alıyor ve Bayan (D)’ye ilişkin sahte belge tutarı yer almıyorsa Şirketin düzenlediği sahte belge tutarının %10 u kadar Teminat istenir.
Yorum 2) Vergi tekniği raporunda (BK) A.Ş. hakkında düzenlenen sahte belge tutarı yer alıyor ve Bayan (D)’ye ilişkin sahte belge tutarı yer alıyorsa ,Bayan (D)’nin düzenlediği sahte belge tutarının %10 u kadar Teminat istenir.
Vergi inceleme raporunda münhasıran sahte belge düzenleme fiilinin, mükellefiyet tesisinden itibaren değil de belirli bir tarihten sonra işlenmeye başlandığı tespit edilmişse raporda belirtilen bu tarihten önceki dönemlere ilişkin kanuni temsilciler, yönetim kurulu üyeleri, asgari % 10 hisseye sahip ortaklar, bunların asgari % 10 ortağı olduğu veya yönetiminde bulundukları teşebbüsler ile adi ortaklık ortakları ve tüzel kişiliği olmayan teşekkül idarecileri hakkında birinci fıkra hükümleri tatbik edilmez.
ÖRNEK 5)
01.09.2023 tarihinde kurulmuş olan (BR) A.Ş. hakkında düzenlenen rapor ile 01.05.2025 tarihinden itibaren münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla faaliyette bulunduğu tespit edilmiş ve Balçova Vergi Dairesince mükellefiyet kaydı raporda belirtilen tarih itibarıyla re’sen terkin edilmiştir.
Şirketin kurucu ortaklarından olan Bay (C) % 50’luk hissesinin tamamını 01/06/2024 tarihinde Bay (T)’ya devrederek şirketten ayrılmıştır. Dolayısıyla Bay (C)’nin işe başlama bildiriminde bulunması halinde birinci fıkradaki şartlar aranmadan mükellefiyeti tesis edilecektir.
4.1.6. İşe Başlama Bildiriminde Bulunulması Gerekmeyen Mükellefiyet Tesisleri
193 sayılı Kanuna göre ticari, zirai ve mesleki kazançlar dışında gelir elde eden gerçek kişiler, maddenin birinci fıkrasında sayılanlardan olsalar dahi bu gelirlerinin vergilendirilmesi için işe başlama bildiriminde bulunmak zorunda olmadıklarından, bu kişiler adına tesis edilecek gelir vergisi mükellefiyetleri için maddenin birinci fıkra hükümleri uygulanmaz.
30.04.2025
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.
>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV Ayrıntılar için tıklayın.