Erdem Azman
Belediye Müfettişi
Bilim Uzmanı
E. Sosyal Güvenlik Denetmeni
E. Gelir Uzmanı
erdem.azman@yahoo.com

Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi Asgari Ücret ile Çalışanların Durumu ve 2024 yılı Ücretlerinin Hesaplanışı

30 Aralık 2023 tarih, 32415 sayılı Resmi Gazetede[1]; 27.12.2023 tarih, 2023/2 nolu Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararı (işçi temsilcilerinin muhalefetine karşılık oy çokluğu) ile 01.01.2024 – 31.12.2024 tarihleri arasında geçerli günlük brüt asgari ücret 666,75 Türk Lirası (altı yüz altmış altı lira yetmiş beş kuruş) olarak yayımlanmıştır. 2024 yılında uygulanacak olan asgari ücrete dair bilgiler tablo halinde T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait resmi sitede[2] yer almaktadır.

Bugünkü yazımızın konusu Sosyal Güvenlik Destek Primine (SGDP) tabi yani emekli maaşı almakta iken sigortalı olarak çalışanların asgari ücret üzerinden ücret alması durumunda nasıl bir hesaplama yapılması gerektiğine ilişkindir.

Ayrıca 2024 yılında yürürlükte olan asgari ücret ekseninde ücretlerin nasıl hesaplanacağına dair örnekler de verilecektir.

Sosyal Güvenlik Destek Primine[3] (SGDP) tabi olanların prim kesintisi kaçtır?

Sosyal Güvenlik Destek Primi Oranı
4/1-a kapsamında olanlar için	İşveren Payı (%)	İşçi Payı (%)	Toplam (%)
	22,5 + 2	7,5	32

SGDP’ye tabi sigortalının prime esas kazanç toplamı dikkate alınarak gerçekleştirilen Sosyal Güvenlik Destekleme Primi kesintisi; Sosyal Güvenlik Destek Primi İşveren Payı %22,5, Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi İşveren Payı %2 ile Sosyal Güvenlik Destek Primi İşçi Payı %7,5 şeklindedir.

Prim Oranları[4]

SGK Prim Oranları (01.01.2008 tarihinden itibaren)
Hizmet Akdine Tabi Olanlar Açısından Prim Oranları (5510 Sayılı Kanunun 4/1 (a) Bendi Kapsamında Olanlar
Sigorta Kolu	İşveren Payı (%)	Çalışan Payı (%)	Toplam (%)
Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm	11	9	20
Kısa Vadeli Sigorta Kolları	2	-	2
Genel Sağlık Sigortası	7,5	5	12,5
İşsizlik Sigortası	2	1	3
Toplam	22,5	15	37,5

Gelir vergisi tarifesi

Gelir Vergisi Kanunun 103 üncü maddesine göre 2024 yılı[5] Gelir vergisi tarifesi aşağıdaki gibidir.

Gelir vergisine tabi ücret gelirleri;

Gelir dilimi	Vergi oranı
110.000 TL'ye kadar	%15
230.000 TL'nin 110.000 TL'si için 16.500 TL, fazlası	%20
870.000 TL'nin 230.000 TL'si için 40.500 TL, fazlası	%27
3.000.000 TL'nin 870.000 TL'si için 213.300 TL, fazlası	%35
3.000.000 TL'den fazlasının 3.000.000 TL'si için 958.800 TL, fazlası	%40

Oranında vergilendirilir.

Asgari Ücret ile çalışanların net ücret hesabı

2024 yılında Asgari Ücret üzerinden uygulanacak olan gelir vergisi ve damga vergisi istisna tutarları

Ay	Brüt Ücret (a)	İşçi Payı (%15) (b)	Gelir Vergisi Matrahı (c=a-b)	Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı	Gelir Vergisi	İstisna Tutulacak Asgari Ücret GV	Damga GV	İstisna Tutulacak Asgari Ücret DV	Net Ücret
Ocak	20.002,50	3.000,38	17.002,12	17.002,12	2.550,32	2.550,32	151,82	151,82	17.002,12
Şubat	20.002,50	3.000,38	17.002,12	34.004,24	2.550,32	2.550,32	151,82	151,82	17.002,12
Mart	20.002,50	3.000,38	17.002,12	51.006,36	2.550,32	2.550,32	151,82	151,82	17.002,12
Nisan	20.002,50	3.000,38	17.002,12	68.008,48	2.550,32	2.550,32	151,82	151,82	17.002,12
Mayıs	20.002,50	3.000,38	17.002,12	85.010,60	2.550,32	2.550,32	151,82	151,82	17.002,12
Haziran	20.002,50	3.000,38	17.002,12	102.012,72	2.550,32	2.550,32	151,82	151,82	17.002,12
Temmuz	20.002,50	3.000,38	17.002,12	119.014,84	3.001,06	3.001,06	151,82	151,82	17.002,12
Ağustos	20.002,50	3.000,38	17.002,12	136.016,96	3.400,42	3.400,42	151,82	151,82	17.002,12
Eylül	20.002,50	3.000,38	17.002,12	153.019,08	3.400,42	3.400,42	151,82	151,82	17.002,12
Ekim	20.002,50	3.000,38	17.002,12	170.021,20	3.400,42	3.400,42	151,82	151,82	17.002,12
Kasım	20.002,50	3.000,38	17.002,12	187.023,32	3.400,42	3.400,42	151,82	151,82	17.002,12
Aralık	20.002,50	3.000,38	17.002,12	204.025,44	3.400,42	3.400,42	151,82	151,82	17.002,12

Not: Gelir vergisi, Kümülatif vergi matrahı üzerinden 110.000,00 TL’ye kadar %15, 230.000,00 TL’ye kadar %20 olarak hesaplanmıştır. Damga vergisi de brüt ücret olan 20.002,50 TL üzerinden binde 7,59 üzerinden hesaplanmıştır. Asgari ücret, gelir vergisi ve damga vergisinden istisna tutulduğundan dolayı net ücret hesaplanırken gelir vergisi ve damga vergisi düşülmeden hesaplama yapılmıştır. %15 işçi payı; %14 SGK primi işçi payı ile %1 İşsizlik sigortası primi işçi payının toplamıdır. 

Asgari ücret dışında bir ücret alınması durumunda ücretler nasıl hesaplanır?

25.000,00 TL brüt ücret ile sigortalı olarak çalışan bir kişinin ücret hesabı aşağıdaki şekilde olacaktır.

Ay	Brüt Ücret (a)	İşçi Payı (%15) (b)	Gelir Vergisi Matrahı (c=a-b)	Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı	Gelir Vergisi (d)	İstisna Tutulacak Asgari Ücret GV (e)	Kesilecek Olan GV (f=d-e)	Damga Vergisi (g)	İstisna Tutulacak Asgari Ücret DV (h)	Kesilecek Olan DV (ı=g-h)	Net Ücret [j=c-(f+ı)]
Ocak	25.000,00	3.750,00	21.250,00	21.250,00	3.187,50	2.550,32	637,18	189,75	151,82	37,93	20.574,89
Şubat	25.000,00	3.750,00	21.250,00	42.500,00	3.187,50	2.550,32	637,18	189,75	151,82	37,93	20.574,89
Mart	25.000,00	3.750,00	21.250,00	63.750,00	3.187,50	2.550,32	637,18	189,75	151,82	37,93	20.574,89
Nisan	25.000,00	3.750,00	21.250,00	85.000,00	3.187,50	2.550,32	637,18	189,75	151,82	37,93	20.574,89
Mayıs	25.000,00	3.750,00	21.250,00	106.250,00	3.187,50	2.550,32	637,18	189,75	151,82	37,93	20.574,89
Haziran	25.000,00	3.750,00	21.250,00	127.500,00	4.062,50	2.550,32	1.512,18	189,75	151,82	37,93	19.699,89
Temmuz	25.000,00	3.750,00	21.250,00	148.750,00	4.250,00	3.001,06	1.248,94	189,75	151,82	37,93	19.963,13
Ağustos	25.000,00	3.750,00	21.250,00	170.000,00	4.250,00	3.400,42	849,58	189,75	151,82	37,93	20.362,49
Eylül	25.000,00	3.750,00	21.250,00	191.250,00	4.250,00	3.400,42	849,58	189,75	151,82	37,93	20.362,49
Ekim	25.000,00	3.750,00	21.250,00	212.500,00	4.250,00	3.400,42	849,58	189,75	151,82	37,93	20.362,49
Kasım	25.000,00	3.750,00	21.250,00	233.750,00	4.512.50	3.400,42	1.112,08	189,75	151,82	37,93	20.099,99
Aralık	25.000,00	3.750,00	21.250,00	255.000,00	5.737,50	3.400,42	2.337,08	189,75	151,82	37,93	18.874,99

Not: Gelir vergisi, Kümülatif vergi matrahı üzerinden 110.000,00 TL’ye kadar %15, 230.000,00 TL’ye kadar %20, 870.000,00 TL’ye kadar %27 olarak hesaplanmıştır. Damga vergisi de brüt ücret üzerinden binde 7,59 üzerinden hesaplanmıştır. Gelir vergisi (Net asgari ücret 17.002,12 TL ) ve damga vergisi (Brüt asgari ücret 20.002,50 TL) istisna tutarları asgari ücrete göre hesaplanmıştır. %15 işçi payı; %14 SGK primi işçi payı ile %1 İşsizlik sigortası primi işçi payının toplamıdır.

Asgari ücret ile çalışanların işverene maliyeti

Net Ücret (a)	İşçi Payı (%15) (b)	Brüt Ücret (c=a+b)	SGK Primi İşveren Payı (%20,5) (d)	İşsizlik Sigortası Primi İşveren Payı (%2) (e)	İşverene Toplam Maliyet (f=c+d+e)
17.002,12	3.000,38	20.002,50	4.100,51	400,05	24.503,06

Not: Maliyet hesaplaması yapılırken işverenin herhangi bir teşvikten yararlanmadığı varsayılmıştır. Örneğin 5 puanlık teşvikten yararlanan bir işveren için SGK Primi işveren payını %20,5 değil %15,5 olarak hesaplamak gerekir. Böyle bir durumda işveren 3.100,39 TL prim ödeyecek olup 1.000,12 TL prim ödemesi teşvik kapsamında SGK ya ödenmeyecektir. İşçi ve İşveren payları (c) sütununda yer alan Brüt Ücret üzerinden hesaplanmıştır. Ayrıca 2024 yılında uygulanacak olan 700 Türk Lirası[6] (yedi yüz lira) Asgari ücret desteği de tabloda maliyet hesabından indirilmemiştir.

Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi asgari ücretlilerin net ücret hesabı

Ay	Brüt Ücret (a)	SGDP İşçi Payı (%7,5) (b)	Gelir Vergisi Matrahı (c=a-b)	Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı	Gelir Vergisi (d)	İstisna Tutulacak Asgari Ücret GV (e)	Kesilecek Olan GV (f=d-e)	Net Ücret (g=c-f)
Ocak	20.002,50	1.500,19	18.502,31	18.502,31	2.775,35	2.550,32	225,03	18.277,28
Şubat	20.002,50	1.500,19	18.502,31	37.004,62	2.775,35	2.550,32	225,03	18.277,28
Mart	20.002,50	1.500,19	18.502,31	55.506,93	2.775,35	2.550,32	225,03	18.277,28
Nisan	20.002,50	1.500,19	18.502,31	74.009,24	2.775,35	2.550,32	225,03	18.277,28
Mayıs	20.002,50	1.500,19	18.502,31	92.511,55	2.775,35	2.550,32	225,03	18.277,28
Haziran	20.002,50	1.500,19	18.502,31	111.013,86	2.826,04	2.550,32	275,72	18.226,59
Temmuz	20.002,50	1.500,19	18.502,31	129.516,17	3.700,46	3.001,06	699,40	17.802,91
Ağustos	20.002,50	1.500,19	18.502,31	148.018,48	3.700,46	3.400,42	300,04	18.202,27
Eylül	20.002,50	1.500,19	18.502,31	166.520,79	3.700,46	3.400,42	300,04	18.202,27
Ekim	20.002,50	1.500,19	18.502,31	185.023,10	3.700,46	3.400,42	300,04	18.202,27
Kasım	20.002,50	1.500,19	18.502,31	203.525,41	3.700,46	3.400,42	300,04	18.202,27
Aralık	20.002,50	1.500,19	18.502,31	222.027,72	3.700,46	3.400,42	300,04	18.202,27

Not: Gelir vergisi, Kümülatif vergi matrahı üzerinden 110.000,00 TL’ye kadar %15, 230.000,00 TL’ye kadar %20 olarak hesaplanmıştır. 20.002,50 TL’ye kadar olan ücretler damga vergisinden istisna tutulduğundan “Net Ücret” in hesabında damga vergisi dikkate alınmamıştır.

Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi çalışanların asgari ücret dışında bir ücret alması durumunda ücretleri nasıl hesaplanır?

Emekli olduğu halde 25.000,00 TL brüt ücret ile sigortalı olarak çalışan bir kişinin ücret hesabı aşağıdaki şekilde olacaktır.

Ay	Brüt Ücret (a)	SGDP İşçi Payı (%7,5) (b)	Gelir Vergisi Matrahı (c=a-b)	Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı	Gelir Vergisi (d)	İstisna Tutulacak Asgari Ücret GV (e)	Kesilecek Olan GV (f=d-e)	Damga Vergisi (g)	İstisna Tutulacak Asgari Ücret DV (h)	Kesilecek Olan DV (ı=g-h)	Net Ücret [j=c-(f+ı)]
Ocak	25.000,00	1.875,00	23.125,00	23.125,00	3.468,75	2.550,32	918,43	175,52	151,82	23,70	22.182,87
Şubat	25.000,00	1.875,00	23.125,00	46.250,00	3.468,75	2.550,32	918,43	175,52	151,82	23,70	22.182,87
Mart	25.000,00	1.875,00	23.125,00	69.375,00	3.468,75	2.550,32	918,43	175,52	151,82	23,70	22.182,87
Nisan	25.000,00	1.875,00	23.125,00	92.500,00	3.468,75	2.550,32	918,43	175,52	151,82	23,70	22.182,87
Mayıs	25.000,00	1.875,00	23.125,00	115.625,00	3.750,00	2.550,32	1.199,68	175,52	151,82	23,70	21.901,62
Haziran	25.000,00	1.875,00	23.125,00	138.750,00	4.625,00	2.550,32	2.074,68	175,52	151,82	23,70	21.026,62
Temmuz	25.000,00	1.875,00	23.125,00	161.875,00	4.625,00	3.001,06	1.623,94	175,52	151,82	23,70	21.477,36
Ağustos	25.000,00	1.875,00	23.125,00	185.000,00	4.625,00	3.400,42	1.224,58	175,52	151,82	23,70	21.876,72
Eylül	25.000,00	1.875,00	23.125,00	208.125,00	4.625,00	3.400,42	1.224,58	175,52	151,82	23,70	21.876,72
Ekim	25.000,00	1.875,00	23.125,00	231.250,00	5.050,00	3.400,42	1.649,58	175,52	151,82	23,70	21.451,72
Kasım	25.000,00	1.875,00	23.125,00	254.375,00	6.243,75	3.400,42	2.843,33	175,52	151,82	23,70	20.257,97
Aralık	25.000,00	1.875,00	23.125,00	277.500,00	6.243,75	3.400,42	2.843,33	175,52	151,82	23,70	20.257,97

Not: Gelir vergisi, Kümülatif vergi matrahı üzerinden 110.000,00 TL’ye kadar %15, 230.000,00 TL’ye kadar %20, 870.000,00 TL’ye kadar %27 olarak hesaplanmıştır. Damga vergisi brüt ücret üzerinden binde 7,59 olarak hesaplanmıştır. Gelir vergisi (Net asgari ücret 17.002,12 TL ) ve damga vergisi (Brüt asgari ücret 20.002,50 TL) istisna tutarları asgari ücrete göre hesaplanmıştır.

Genel Not: 28.01.2004 tarih ve 5083 Sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunun 2 nci maddesi uyarınca; Türk Lirası değerlerin yeni Türk Lirasına dönüşüm işlemlerinin ve Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Kuruş ve üzerindeki değerler bir Yeni Kuruşa tamamlanır; yarım Yeni Kuruşun altındaki değerler dikkate alınmamıştır.

Teşvik açısından durum

“Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenen Geçici 95. maddede belirtildiği[7] üzere anılan kanunun yürürlüğe girmesi sonucu emekli olacak sigortalıları işten çıkış kodu “8- Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle” olacak şekilde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi ve aynı işyerinden 30 gün içerisinde işe girişinin yapılmış olması durumunda, işverenler SGDP’ye tabi sigortalı çalışanlar için 5 puanlık teşvikten yararlanmış olacaklardır.

Asgari ücret iki şekilde uygulanacak!

Emeklilikte yaşa takılanların emekli olması ile birlikte yaklaşık 2 milyon 250 bin kişilik işgücünün sigortalılık statüsü değişecek. Bu doğrultuda belki de daha önce emekli ancak sigortalı çalışan istihdam etmeyen birçok işyeri bu statüde sigortalı istihdam etmeye başlayacak. Sosyal Güvenlik Destekleme Primi kesintisi yapılan bu statüdeki çalışanların maaş hesaplamalarına dair yapmış olduğumuz bu ayrıntılı çalışmanın hem işveren tarafına hem de işçi tarafına bilgi vermesi amaçlanmıştır.

2024 yılında asgari ücret 17.002,12 TL olarak uygulanacak gibi gözükse de sosyal güvenlik destek primine tabi yani emekli maaşı almakta iken asgari ücret ile sigortalı olarak çalışmakta olanların kazanacağı asgari ücret ise daha farklı olacaktır. SGDP’ye tabi asgari ücretliler 17.802,91 TL ila 18.277,28 TL arasında değişen tutarlarda ücret alacaklardır. İlgililere yararlı olması dileğiyle…

---

[1] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/12/20231230-10.pdf (31.12.2023).

[2] https://www.csgb.gov.tr/asgari-ucret/  (31.12.2023).

[3] https://sgk.gov.tr/Content/Post/c7812ea8-5087-413f-aeb5-d3c1d153e11a/Isveren-Prim-Oranlari-2022-05-15-07-11-41 (31.12.2023).

[4] https://sgk.gov.tr/Content/Post/c7812ea8-5087-413f-aeb5-d3c1d153e11a/Isveren-Prim-Oranlari-2022-05-15-07-11-41 (31.12.2023).

[5] 30 Aralık 2023 tarih, 32415 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yer alan 324 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/12/20231230M2-12.pdf (31.12.2023).

[6] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/12/20231230-10.pdf (31.12.2023).

[7] GEÇİCİ MADDE 95- (Ek:1/3/2023-7438/1 md.)

Bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi, 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi ve 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesi hükümlerine göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar. Bu fıkra esas alınarak geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmaz ve geriye dönük hak talep edilemez.

Birinci fıkra kapsamında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren bu Kanunun geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz. Bu fıkrada yer alan indirimden, bu Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan diğer şartlar sağlanmak kaydıyla yararlanılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.

02.01.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.