Erdal Oğuz
E.Vergi Müfettiş Yrd.
dm.eoguz@gmail.com

Matrah ve Vergi Artırımında Bulunabilecek Mükellefler

3/6/2021 tarihli ve 7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 9/6/2021 tarihli ve 31506 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış ve yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir

7326 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin verdiği yetkiye istinaden, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen amme alacakları, il özel idareleri ve belediyeler ile Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarına (YİKOB) ait alacakların yapılandırılması, matrah ve vergi artırımı, işletme kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin hükümlerinin uygulamasına dair usul ve esaslar belirlenmiştir.

Netice itibariyle yayımlanan mevzuatta kimlerin matrah artırımı yapacağını ve kimlerin yapamayacağını hatta kimlerin matrah artırımlarının askıda olacağını açıklamış, hükmetmiş veya emretmiştir.  Yazımızın asıl konusu GVK’nın 42’inci maddesine girmeden yıllara sari inşaat ve onarım işini yapan mükelleflerin 7326 SAYILI KANUN kapsamının uygulamasında karşılaşacağı sorunlara dikkat çekmek amacıyla iş bu yazı yazılmıştır.

 7326 SAYILI KANUN KAPSAMINDA YILLARA SARİ İNŞAAT VE ONARIM İŞİ YAPAN MÜKELLEFLERİN DURUMU

Gelir Vergisi Ve Kurumlar Vergisi Matrah Ve Vergi Artırımına İlişkin Hükümleri

Yıllara sari inşaat ve onarım işi yapan mükelleflerin durumu tebliğde V-C.5.f bölümünde geçen hükümler aşağıdaki gibidir.

“Yıllara sari inşaat ve onarım işi yapan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, bu faaliyetleri dolayısıyla 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılları için 7326 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.

Yıllara sari inşaat ve onarım işi bulunan mükellefler, her bir inşaat itibarıyla işin bittiği yıl esas alınmak suretiyle 7326 sayılı Kanuna göre matrah ve vergi artırımında bulunabileceklerdir.

Öte yandan, önceki yıllarda başlayan, ancak 2021 yılında bitmiş veya halen devam etmekte olan, yıllara sari inşaat ve onarım işleri için gelir vergisi mükelleflerinin Mart 2022, kurumlar vergisi mükelleflerinin Nisan 2022 ve müteakip yıllarda beyanda bulunması gerektiğinden 7326 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanma imkanı bulunmamaktadır.”

Sonuç olarak, 31.12.2020 tarihide dahil olmak üzere önceki dönemlerde geçici kabul tutanağını onaylanan bu mükellefler gelir ve kurumlar vergisi yönünden matrah ve vergi artırımından yararlanacağı açıktır. Bu tarihten sonra kanun yayım tarihinden önce onaylanan geçici kabul tutanaklarına dayalı işlerin ise yararlanmayacağını yine tebliğde çok açık şekilde açıklanmıştır.

Katma Değer Vergisinde Artırımına İlişkin Hükümleri

Tebliğin V-D bölümünde geçen hükümler aşağıdaki gibidir:

“7326 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yıllarına ilişkin olarak maddede belirtildiği şekilde belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak, 31/8/2021 tarihine (bu tarih dâhil) kadar beyan eden ve aynı maddede belirtilen süre ve şekilde ödeyen mükellefler nezdinde, söz konusu vergiyi ödedikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak katma değer vergisi (KDV) incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacağı hükme bağlanmıştır.

Buna göre, KDV mükelleflerinin, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılları için maddede belirtilen şekilde vergi artırımında bulunmaları ve maddede belirtilen süre ve şekilde ödemeleri hâlinde, artırımda bulundukları dönemler için haklarında, 7326 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (e) bendinde hükme bağlanan durumlar hariç, KDV yönünden vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır. KDV artırım uygulaması aşağıda belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda yürütülecektir.”

Anlaşılacağı üzere KDV mükellefleri ilgili yıllara ilişkin olarak tebliğde belirlenen birkaç usul ve esasa göre katma değer vergisinde artırım talebinde bulunabilecektir. Bu hususlar alt başlık olarak tebliğde aşağıdaki gibi yer almaktadır.

1- Artırıma İlişkin Yılda Verilmesi Gereken 1, 3 veya 4 No.lu KDV Beyannamelerinin Tamamını Vermiş Olan Mükellefler

a) Artırıma Esas Tutar ve Uygulanacak Artırım Oranları
b) Kısmi Tevkifat Uygulaması Kapsamında İşlemi Bulunanlarda Bu İşlemlerine İlişkin Olarak, Yıllık Hesaplanan Katma Değer Vergisi Tutarının Hesabında Dikkate Alınacak Tutar
c) Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilen Katma Değer Vergisi
ç) Artırımın Takvim Yılı Bazında Yapılacağı
d) Beyannamelerin Tamamı Verilmekle Birlikte, Beyannamelerin Bir Kısmında veya Tamamında Vergiye Tabi İşlemlerin Bulunmaması Hâlinde Artırım Tutarı
e) Özel Hesap Dönemine Tabi Mükelleflerin Durumu
f) Kullanılacak Bildirim

2- Artırıma İlişkin Yılda Verilmesi Gereken 1, 3 veya 4 No.lu KDV Beyannamelerinin Bir Kısmını veya Tamamını Vermemiş Olan Mükellefler

a) En Az Üç Döneme Ait KDV Beyannamesi Vermiş Olanlar
b) Hiç Beyanname Vermemiş veya En Fazla İki Dönemde Beyanname Vermiş Olanlar

3- 1 veya 4 No.lu KDV Beyannamelerinde, Hesaplanan KDV Bulunmayan veya Hesaplanan KDV Beyanları Sadece Tecil-Terkin Uygulaması Kapsamındaki Teslimlere İlişkin Olanlar ile KDV Beyannamelerinin Bazılarında Hesaplanan KDV Bulunanlar

a) KDV Beyannamelerinde, Hesaplanan KDV Bulunmayan veya Hesaplanan KDV Beyanları Sadece Tecil-Terkin Uygulaması Kapsamındaki Teslimlere İlişkin Olanlar
b) KDV Beyannamelerinin Bazılarında Hesaplanan KDV Bulunanlar
c) Kullanılacak Bildirim

4- Vergilendirme Dönemleri Üç Aylık Olan KDV Mükelleflerinin Durumu

a) Bir, İki veya Üç Dönem İçin Beyanname Verilmiş Olması
b) Üç Aylık Vergilendirme Dönemlerinin Hiçbirinde Beyanname Verilmemiş Olması
c) Kullanılacak Bildirim

5- Yıl İçinde İşe Başlayan veya Bırakan KDV Mükellefleri
6- Artırımda Bulunanlar Nezdinde İnceleme ve Tarhiyat Yapılması
7- Ödenen KDV’nin Gelir veya Kurumlar Vergisi Matrahından İndirilememesi, İade Konusu Yapılamaması
8- KDV Artırımı Başvurusunda Bulunabilecekler

Değerlendirme

Yıllara sari inşaat ve onarım işi yapan mükellefler hakkında kanun maddesinde özellikli bir düzenleme bulunmamaktadır.  Bu işi yapan mükellefler için hükümlerinin uygulamasına dair usul ve esaslar tebliğ ile belirlenmiştir. Gelir vergisi ve kurumlar vergisi matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri V-C.5.f. başlıklı bölümde yer almakta ve sorunda tam bu başlık altında başlamaktadır.

GVK’nın 42. Maddesi gereğince sorun yaşayacak mükellefler kimlerdir?  bu sorunun cevabını 2 farklı örnekte gösterelim.

Sorunsal problemler:

Örnek 1

D&meridian İnşaat A.Ş, Milli Eğitim Bakanlığına IPA 2 kapsamında ait okul yapım işini 60.000.000 TL + KDV karşılığında taahhüt etmiştir. 25/08/2018 de  başlamış olan inşaat taahhüt işi için 4 ayda bir hak ediş ödemeli olarak geçici kabulü 13.01.2021’de tutanak düzenlenmiş, geçici kabul tutanağı 15/01/2021 de onaylanmıştır. Mükellef kurum hakkında 7326 sayılı kanun kapsamında kurumlar ve KDV yönünden değerlendirelim. ( IPA II kapsamında yapılan teslim ve hizmetler KDV den istisnadır.)

Kurumlar vergi yönünden değerlendirme;

Mükellef kurum, işin bittiği yıl esas alınmak suretiyle 7326 sayılı Kanuna göre matrah ve vergi artırımında bulunabilecektir. Öte yandan, önceki yıllarda başlayan, ancak 2021 yılında bitmiş veya halen devam etmekte olan, yıllara sari inşaat ve onarım işleri için kurumlar vergisi mükelleflerinin Nisan 2022 ve müteakip yıllarda beyanda bulunması gerektiğinden 7326 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanma imkanı bulunmamaktadır. Bu sebepten ötürü mükellef kurum kurumlar vergisi yönünden vergi ve matrah artırımı yapamamaktır.

Katma değer vergi açısından değerlendirme:

Mükellef kurumun teslimleri tam istisna kapsamında olduğundan İstisnalar kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşan veya diğer nedenlerle hesaplanan KDV beyanı bulunmayan mükellefler ile - Tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşan mükellefler ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmuş olmaları şartıyla KDV artırımından faydalanabileceklerdir. Buna göre, ilgili yıl içinde en az üç dönemde KDV beyannamesi veren ve hiçbir dönemde hesaplanan vergisi çıkmayan veya sadece tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimleri nedeniyle hesaplanan vergi beyanı bulunan mükelleflerin artırım taleplerinde, Tebliğin V-D.3.a bölümüne göre işlem yapılacaktır. Bu mükelleflerin, KDV artırım talepleri nedeniyle ödeyecekleri vergi, gelir veya kurumlar vergisi bakımından artırılan matrahlara %18 oranı uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır.

Tebliği özetlersek yıl içindeki işlerin tamamı istisna kapsamında olacak olan mükellefler için kurumlar vergisi yönününken matrah artırımı bulunmuş olması şartıyla KDV artırımından faydalanabileceği şeklindedir.

 D&meridian İnşaat A.Ş,  yıllara sari inşaat ve onarım işleri faaliyetindeki işi 2021 yılında bitirmiş olduğundan 7326 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanma imkanı bulunmamaktadır. Bu sebepten ötürü mükellef kurum kurumlar vergisi yönünden vergi ve matrah artırımı yapamamaktır. Dolayısıyla katma değer vergisi artırımına ilişkin hükümlerden yararlanamayacaktır.

Örnek 2

D&meridian İnşaat A.Ş, Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ait yol yapım işi kapsamında ait  60.000.000 TL + KDV karşılığında taahhüt etmiştir. 25/08/2018 de  başlamış olan inşaat taahhüt işi için aylık hak ediş ödemelerinden hesaplanan aşağıdaki tabloda olduğu gibidir. İşin bitim tarihi olarak 13.01.2022’dir. Mükellef kurum hakkında 7326 sayılı kanunun uygulamasını kurumlar ve KDV yönünden değerlendirelim. ( KDV hesaplamasında tevkifat unsuru dikkate alınmamıştır.)

Dönem	2018 dönemi Hesaplanan KDV (TL)	2019 Hesaplanan KDV (TL)	2020 Hesaplanan KDV (TL)
Ocak	90.000,00	0,00	170.000,00
Şubat	90.000,00	180.000,00	150.000,00
Mart	26.000,00	180.000,00	270.000,00
Nisan	90.000,00	180.000,00	180.000,00
Mayıs	90.000,00	180.000,00	270.000,00
Haziaran	90.000,00	180.000,00	270.000,00
Temmuz	21.000,00	180.000,00	270.000,00
Ağustos	90.000,00	0,00	130.000,00
Eylül	14.000,00	180.000,00	300.000,00
Ekim	90.000,00	180.000,00	15.000,00
Kasım	23.000,00	180.000,00	270.000,00
Aralık	90.000,00	0,00	27.000,00
Toplam	804.000,00	1.620.000,00	2.322.000,00

Kurumlar vergi yönünden değerlendirme;

Mükellef kurum, işin bittiği yıl esas alınmak suretiyle 7326 sayılı Kanuna göre matrah ve vergi artırımında bulunabilecektir. Öte yandan, önceki yıllarda başlayan, ancak 2021 yılında bitmiş veya halen devam etmekte olan, yıllara sari inşaat ve onarım işleri için kurumlar vergisi mükelleflerinin Nisan 2022 ve müteakip yıllarda beyanda bulunması gerektiğinden 7326 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanma imkanı bulunmamaktadır. Bu sebepten ötürü mükellef kurum kurumlar vergisi yönünden vergi ve matrah artırımı yapamamaktır.

Katma değer vergi açısından değerlendirme:

Tebliğin V-D.1.a bölümünde KDV mükellefleri, ilgili yıllar içindeki her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri 1,3 veya 4 No.lu KDV Beyannamelerinin “Hesaplanan Katma Değer Vergisi” satırlarında yer alan tutarların yıllık toplamı üzerinden;

 2018 yılı için.................................................................... %2,5,

 2019 yılı için...................................................................... %2,

2020 yılı için...................................................................... %2,

oranından az olmamak üzere hesaplanacak KDV’yi, Kanunda öngörüldüğü süre ve şekilde ödemeleri hâlinde vergi artırımı hükümlerinden faydalanabileceklerdir.

Bu verilere göre, mükellefin toplam KDV artırım tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Dönemi	HSP KDV (a)	Çarpım Katsayısı (b)	Artırıma Esas Tutar (a*b)
2018 Yılı KDV Artırım Tutarı	804.000,00	%2,5	27.000,00
2020 Yılı KDV Artırım Tutarı	2.322.000,00	%2	64.800,00

 D&meridian İnşaat A.Ş,  yıllara sari inşaat ve onarım işleri faaliyetindeki işi devam etmekte olmasına rağmen 2018 ve 2020 dönemleri için KDV açısından 7326 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanma imkanı bulunmaktadır.

Mükellef kurumun 2019 dönemi için KDV beyannamelerinin bazılarında hesaplanan KDV bulunduğu için tebliğin V-D.3.b bölümüne göre işlem yapılması gerekecektir. Mükellef kurumun işi henüz tamamlanmadığından tebliğin V-C.5.f hükmü gereğince kurumlar vergisi yönünden vergi ve matrah artırımı yapamamaktır. Dolayısıyla 2019 yılı katma değer vergisi artırımına ilişkin hükümlerden yararlanamayacaktır.

Not: örnek 2’de 2019 dönemi gibi sorunla karşılaşan meslek mensupları 7326 sayılı Kanunun matrah artırımı ile ilgili 5/1-a, c maddesi hükmünden yararlanıp asgari matrah beyan edip bunun neticesinde KDV matrah artırımından yararlandırma gibi bir uygulamanın çözüm olacağı görüşünü benimsemektedir. Ancak mevzuatta yeni bir düzenleme gelmeden böyle görüşün hükümsüz olacağı unutulmamalıdır.

SONUÇ

7326 sayılı kanun kapsamında yıllara sari inşaat ve onarım işi yapan mükelleflerin matrah ve vergi artırımına ilişkin düzenlemeyi iki örnekle açıklamaya çalıştık. Örneklerde görüleceği üzere işin konusu KDV kapsamında farklılaşınca hatta KDV beyannamelerinin bazılarında hesaplanan KDV bulunmamasına ilişkin özellik arz edecek duruma dikkat çekmek istedik.

İdarenin bu durumda doğabilecek muhtemel tereddütlerin önüne geçmesi amacıyla biran önce tebliğ düzenlemesini gerçekleştirmesini ve mükelleflerin ilerde mağdur olmaması amacıyla çözüme kavuşturmasını temenni ederiz.

27.07.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.