Ercan İzci
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
ercanizci@fai.com.tr

E-Defter Uygulamasında Karşılaşılan Güçlükler

Bilindiği üzere, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun “Defter Tutma Mükellefiyeti” başlıklı 66 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, karar ve işletme defterinin elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulabileceği ve bu defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağının Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca çıkarılacak müşterek bir tebliğle belirleneceği hükme bağlanmış olup, bu kapsamda yayımlanan 1 Sıra Numaralı Elektronik Defter Genel Tebliğ ile yevmiye defteri ile defteri kebirin elektronik defter (e-defter) olarak tutulabilmesine olanak sağlanmıştır.

Ayrıca 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 242 inci maddesinin ikinci fıkrasına 5766 sayılı Kanun’un 17 inci maddesi ile eklenen hükmü uyarınca elektronik defter, belge ve kayıtlarının oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafaza ve ibraz edilmesi ile defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması ve düzenlenmesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi Maliye Bakanlığı’na verilmiş olup, bu yetki çerçevesinde 14/12/2012 tarihinde yayımlanan 421 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ ile e-fatura uygulamasına geçmek ve e-defter tutmak zorunda olan mükellef grupları belirlenmiştir.

421 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ ile;

a) 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar ile,

b) 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlara,

2013 takvim yılı içerisinde e-Fatura Uygulamasına, 2014 takvim yılı içerisinde de e-Defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirilmiştir. 
Bu kapsamda yer alan mükelleflerin e-fatura uygulamasına geçişi 2013 yılı sonu itibariyle tamamlanmış olup, zorunluluk kapsamında yer alan mükelleflerin e-defter uygulamasına ayrıca başvuru yapmaları gerekmektedir.

Başvuru ve uygulamaya başlama için mükelleflere tanınan süreler 67 Nolu Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde açıklanmış olup buna göre;

• e-Defter uygulamasına başvuruda bulunacak özel hesap dönemine tabi mükelleflerin 30/11/2014 tarihine kadar e-Defter uygulamasına başvurmaları ve Aralık ayı itibariyle e-deftere geçiş yapmaları,
• e-Defter uygulamasına başvuruda bulunacak normal hesap dönemine tabi mükelleflerin ise en geç Aralık ayı içerisinde e-Defter uygulamasına başvurmaları ve 01/01/2015 tarihi itibariyle e-deftere geçiş yapmaları,

zorunludur.

e-Defter uygulamasına geçmek zorunda olan mükellefler, zorunluluklarının başladığı tarihten itibaren Yevmiye Defterlerini ve Defteri Kebirlerini e-Defter olarak tutmak zorundadırlar. Söz konusu defterlerin e-defter yerine kağıt ortamında tutulması imkanı bulunmamaktadır. 

Yapılan açıklamalar doğrultusunda zorunlu olan mükellefler e-Defter uygulamasına başvuru yaparak kullanmaya başlamış bulunmaktadırlar. Ancak uygulamada çok fazla problem ile karşı karşıya kalan mükellefler bir bilgilendirme ve düzenleme ihtiyacı duymaktadırlar. Karşılaşılan problemler ve tereddüt edilen konuları aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.

-       Uygulamada, Yevmiye defterlerine 10 Defteri Kebire 45 günde kayıt zorunluluğu bulunması sebebiyle birden fazla belge tek bir muhasebe fişine kaydedilebilmekteydi. Ancak e-Defter ile ilgili teknik kılavuzlarda (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığından 19.12.2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan TİCARİ DEFTERLERE İLİŞKİN TEBLİĞ”in 6.maddesinde “Her kaydın dayandığı belgelerin türü ile varsa tarihleri ve sayıları” yazılmalıdır denilmektedir. Bu hükme göre muhasebe kaydına teşkil eden bir belge varsa bu belge “belge türü” olarak yazılmalıdır. Bu durumda her bir belge bir yevmiye maddesine kayıt edilmesi gerekiyor.”) ve Maliye Bakanlığı’nın yaptığı açıklamalarda her belgenin bir muhasebe fişine kaydedilmesi gerektiği açıklamaları bulunmaktadır. Gerekçesi ise belge türünün fiş giriş bölümünde belirtilmesi gereğidir. Belge türü fişin bütününe değil de satır açıklamalarında düzenlenebilirse, her bir belgenin ayrı ayrı muhasebe fişine kaydedilmesi gereği ortadan kalkacaktır.

-       Banka ekstrelerinin dökümleri alınarak yapılan muhasebe kayıtlarının da her bir banka hareketinin bir muhasebe kaydına işlenmesi zaman ve fişlerin yazdırılması bakımından büyük bir kayıp yaratmaktadır.

-       Birden fazla belgenin bir bütün halinde girilmesi gerekirken arı ayrı girilmesi zorunluluğu olan diğer harcama, gider ve maliyet unsurlarının kayıtları. (İş avanslarının kapatılmasında harcama beyanı v.b.)

-       E-Defter kayıtdışı ekonomi ile mücadele etmek için getirilmiş olup, vergisini düzenli ödeyen, yükümlüklerini zamanında yerine getiren mükellefler açısından ek külfetler doğurmaktadır. E-Fatura ve akabinde de e-Defter kullanımı zorunlu olan mükellefler belirli bir ciroya ulaşmış belirli bir düzeyde muhasebe sistemini oturtmuş mükelleflerdir. Maliye Bakanlığının getirmiş bulunduğu zorunluluk sebebiyle onay almış firmalar tarafından fahiş fiyatlarla programlar satılmakta olup, muhasebe sisteminde herhangi bir değişiklik yapmak istemeyen mükellefler mecburen Maliye Bakanlığının zorunluluğuna uyarak söz konusu ödemeyi yapmak durumunda kalmaktadırlar.

GİB’in konuyu acilen çözüme kavuşturması, özellikle aynı yevmiye maddesinde gerekli detayları içeren muhasebe kaydının toplu olarak yapılmasının mümkün olduğunun açıklanması gerektiği düşüncesindeyim. Bu düşüncenin dayanağını yevmiye defterinin nasıl tutulacağını açıklayan Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu maddeleri oluşturmaktadır. İdarenin mükelleflere kolaylık sağlayacak uygulamalar yapması gereğinden yola çıkarak tereddüt yaşanılan hususların aşırı derecede iş yükü ve arşiv problemi yaratacağı unutulmamalıdır.

30.01.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.