Ercan İzci
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
ercanizci@fai.com.tr

Amortismana Tabi İktisadi Kıymet Satışları Muhasebe Kaydı

Maliye Bakanlığı tarafından 10/06/2014 tarihinde KDV-66 /2014-1 sayı ile KATMA DEĞER VERGİSİ SİRKÜLERİ/66 yayınlanmış bulunmaktadır.  66 No.lu sirkülerin 3. Bölümünde ATİK (Amortismana Tabi İktisadi Kıymet) Satışlarına ilişkin açıklamalarda bulunulmuş ve 1. No.lu Katma Değer Vergisi beyannamesine “Amortismana Tabi Sabit Kıymet (Taşınmaz, Taşıt Araçları, Demirbaş, Makine ve Teçhizat) Satışları” satırı eklenerek “Matrah” ve “Vergi” tutarları ayrıca yazılması talep edilmektedir. Böylece Amortismana Tabi İktisadi Kıymet Satışlarından kaynaklanan KDV tutarları “İlave Edilecek KDV” alanından ayrıştırılarak beyanname üzerinde ayrıca gösterilmesi sağlanmış bulunmaktadır. 02/06/2014 tarihinde beyanname düzenleme programı versiyon değişikliği ile Haziran/2014 döneminden itibaren ATİK satışları ayrıca bildirilmek durumundadır.

Katma Değer Vergisi 66 No.lu sirkülerin 3. bölümünde; “Mükelleflerin amortismana tabi iktisadi kıymet satışları 1 no.lu KDV beyannamesinin "Matrah" kulakçığının "Diğer İşlemler" tablosunda "503" kodlu "Amortismana tabi sabit kıymet (taşınmaz, taşıt araçları, demirbaş, makine ve teçhizat vb.) satışları" satırında beyan edilecektir. Bu satışlar nedeniyle hesaplanan KDV'nin 1 no.lu KDV beyannamesinin "Matrah" kulakçığındaki "İlave edilecek KDV" satırına yazılmak suretiyle beyanı mümkün değildir.” denilmektedir. Söz konusu açıklamalar muhasebe kayıtlarında herhangi bir değişikliğe sebep olmamaktadır. Ancak Haziran/2014 döneminden bugüne kadar bazı işletmelerde söz konusu beyanname değişikliği neticesinde ATİK satışlarına ilişkin muhasebe kayıtlarında değişiklik yapıldığı gözlemlenmiştir. Bazı paylaşım sitelerinde söz konusu değişikliğe ilişkin muhasebe kaydı;

120 ALICILAR

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR

600/602 YURTİÇİ/DİĞER SATIŞLAR

                        391 HESAPLANAN KDV

                        255 DEMİRBAŞLAR

                        623 DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ

şeklinde anlatılmakta olup, kesinlikle hatalıdır. Bu şekilde kayıt atılması gerektiği görüşüne sahip olanların gerekçesine bakıldığında KDV1 beyannamesinde “Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel” alanının Aralık ayındaki kümülatif tutarı ile Gelir Tablosunda 60 BRÜT SATIŞLAR alanının tutarlı olması gereği ile 600 Yurtiçi Satışlar ve 602 Diğer Gelirler hesaplarına toplam satış bedellerinin kaydedilmesi görüşündeler.

Öncelikle Katma Değer Vergisi 66 No.lu sirkülerde yapılan değişikliğe paralel, Tek Düzen Uygulama Genel Tebliği’nde herhangi bir değişikliğe gidilmemiştir. Hesap açıklamaları incelendiğinde;

60. BRÜT SATIŞLAR

İşletmenin esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal yada hizmetler karşılığında alınan yada tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsar. Satılan mal ve hizmetlerle ilgili sübvansiyonlar, satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları, vergi iadeleri brüt satışlar içinde gösterilir. Brüt Satışlara Katma Değer Vergisi dahil edilmez.

Brüt Satışlar; yurtiçi satışlar, yurtdışı satışlar ve diğer gelirler şeklinde bölümlenir.(2)

60. BRÜT SATIŞLAR

İşletmenin esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal yada hizmetler karşılığında alınan yada tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsar. Satılan mal ve hizmetlerle ilgili sübvansiyonlar, satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları, vergi iadeleri brüt satışlar içinde gösterilir. Brüt Satışlara Katma Değer Vergisi dahil edilmez.

602. DİĞER GELİRLER

İşletmenin korunması, ihracatı teşvik ya da hükümet politikasına uyma zorunluluğu karşısında oluşan işletmenin faaliyet hasılatındaki düşüklüğü veya faaliyet zararını gidermek için, sermaye katkısı niteliğinde olmayan, mali yardımlar (sübvansiyonlar), devletin bazı malları vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerden istisna etmesi yoluyla yaptığı yardımlar (vergi iadeleri) ve satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme primi vb.. hasılat kalemleri bu hesapta izlenir.

623. DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ (-)

İşletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili diğer satış gelirlerinin elde edilmesi için yapılan giderlerin izlendiği hesaptır.

679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR

Yukarıdaki hesap kalemleri dışında kalan ve arızi bir karakter taşıyan duran varlık satışlarından doğan kârlar gibi gelir ve kârların yer aldığı hesap kalemidir.

689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR

Yukarıda tanımlanan hesaplar kapsamı dışında kalan diğer olağan dışı gider ve zararlardan oluşur.

şeklindedir. 60. BRÜT SATIŞLAR hesap grubunun açıklamasında “İşletmenin esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal yada hizmetler karşılığında alınan yada tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsar.”  623. DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ (-) hesabının açıklamasında da aynı şekilde “İşletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili diğer satış gelirlerinin elde edilmesi için yapılan giderlerin izlendiği hesaptır.” Şeklindeki hesap açıklamaları, duran varlık satışlarının 600 Yurtiçi Satışlar ve 602 Diğer Gelirler hesaplarına kaydedilmemesi gerektiğini göstermektedir.

Diğer taraftan Katma Değer Vergisi beyannamesinde yapılan ayrıştırma neticesinde “Teslim ve Hizmetlerin Karşılığını Teşkil Eden Bedel” alanının Gelir Tablosunda Brüt Satışlar alanı ile tutarsız olmasında herhangi bir sakınca olmayıp, İdare söz konusu tutarsızlığın ATİK satışlarından kaynaklandığını bilmektedir. Zaten yapılan bu ayrıştırma uygulamada birliğin sağlanması ve çapraz kontrole olanak vermesi için yapılmıştır. Bu nedenle ATİK satışı yapan bir işletmenin Satışlar hesabına kayıt yaparak İdarenin yapmış olduğu düzenlemenin aksine bir uygulama hatası ile İdarenin düzeltmesini tekrar hatalı hale getirecektir.

Sonuç olarak; ATİK satışlarında Katma Değer Vergisi 66 No.lu sirküler ile sadece beyannameye yeni alan eklenerek ayrıntı istenmiş olup, muhasebe kayıtlarında herhangi bir değişiklik yoktur. Bulunduğumuz ayın yılın son ayı olması ve 2014 yılını artık kapatmak üzere olduğumuzdan ATİK satış muhasebe kaydında değişiklik yapanların (600-602 hesap kullananlar) düzeltme kaydı ile düzeltmelerinin, önümüzdeki dönemlerde İdareye açıklama ve düzeltme beyanı göndermek durumunda da kalmamaları açısından önem arz ettiği düşüncesindeyim.

Olması gereken muhasebe kaydı;

İLGİLİ BİLANÇO HESABI (136-100-102 vb.)

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR

689 DİĞER OL. DIŞI GİD. VE ZAR. (Satış zararı olması durumunda)

                                             255 DEMİRBAŞLAR

                                             391 HESAPLANAN KDV

                                             679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR (Satış karı olması durumunda)

02.01.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.