Ercan Bodur
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
ercanbodur27@gmail.com

Özellikle Bayramlarda Yapılan Nakdi Veya Ayni Yardımlar

Yaklaşmakta olan Kurban Bayramı öncesinde işletmeler gerek ihtiyaç sahibi vatandaşlara gerek çalışanlarına gerekse de bazı dernek ve vakıflara nakdi veya ayni yardımlarda bulunabilmektedirler. Bu yardımların vergisel olarak mali yapı içerisinde tam ve net olarak tanımlanması, yardımlaşma konusunda her kesimden ve her gelir grubundan kişi ve kurumların teşvik edilmesi, kişi ve kurumların yapacakları işlemlerden istisna ve muafiyetlerle desteklenerek kolaylık sağlanılması devletin yardımlaşmanın özendirilmesi anlamında önemli adımlardır.

ŞİRKET ÇALIŞANLARINA YAPILAN BAĞIŞ VE YARDIMLAR

İşletmelerin çalışanlarına dağıttığı yardım paketlerinde dikkat edilmesi gereken bir durum söz konusudur. Yardım paketinin işletme çalışanlarına dağıtılması veya nakdi kurban yardımı yapılması durumunda, dağıtılan paket “ayni ücret” sayılır. Yani çalışanın vermiş olduğu hizmet karşılığında ödenen maaş nasıl nakdi ücret geliri sayılıyorsa, verilen paket de ücret geliri sayılıyor ve ayni ücret olarak vergilendiriliyor. Verilen yardım bedeli de ücretin parçasıdır.

GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN ;

GVK 61. Maddesine göre Ücret ; “ işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir” şeklinde tanımlanmaktadır.

Ayni yardımın diğer bir deyişle ayni ücretin vergilendirilmesinde ise GVK 63. Madde uyarınca yapılan yardımın (KDV dahil) tutarı personele verilmiş net ücret olarak hesaplanmaktadır. Yapılan ayni yardım (ücret) çalışanın o ayki ücret matrahına eklenerek çalışanın o ayki ücret geliri bu tutar üzerinden hesaplanmalıdır. Yani çalışanın elde etmiş olduğu yardımın (aynın) KDV dahil tutarı kadar menfaat sağladığı için çalışanın ücretine bu tutar kadar gelir elde etmiş olduğu yansıtılmalıdır. Bu nedenle gelir vergisi stopajının matrahı hesaplanırken KDV dahil tutar net ücret olarak hesaplanmalıdır.

VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN ;

Ayni yardımda bulunulan personel üretimde çalışmıyor ise ;

VUK 275. Maddesinin 4.fıkrasında yazdığı haliyle “genel idare giderlerinden mamule düşen hisse” üretilen tam veya yarı mamulün maliyetine yansıtılmalıdır. Çalışan üretimde çalışmadığı için yardımlar işletme genel yönetim giderlerine alınarak direk gider yazılacak veya üretilen mamul maliyetine payları oranında verilerek gider yazılacaktır.

Ayni yardımda bulunulan personel üretimde çalışıyor ise ;

VUK 275. Maddesinin 4.fıkrasında yazdığı haliyle “genel idare giderlerinden mamule düşen hisse” tanımına uygun olarak üretimde çalışan personele yapılan yardımlar üretilen mamullere nispetleri oranında direkt işçilik gideri olarak yansıtılır.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN ;

KDV Kanunun 3/a maddesine göre ; “Vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi” teslim olan hallerden sayılmaktadır.

Personele verilen her türlü ayni yardımlar KDV ye tabi olduğu KDV Kanunu 3/a ile kesin olduğundan dolayı bu aynın işveren tarafından satın alınması veya üretimden kaynaklanan ve katlanılan KDV’lerin indirilmesi gerekmektedir. İşveren tarafından katlanılan KDV nin çalışanlardan alınamayacağı için işveren tarafından indirim konusu yapılması gerekmektedir.

Özet olarak; ayni yardım paketleri için ödenen tutarlar (KDV dahil) olarak çalışanlara ödenen net ücret olarak hesaplanacaktır.Hesaplanan tutar çalışanın o ayki ücret matrahına eklenerek ücret geliri olarak çalışanın ücret matrahını oluşturmaktadır. İşveren açısından bakarsak ayni yardımlardan dolayı ödenen tutarlar gider olarak yansıtılacaktır. 

SOSYAL GÜVENLİK KANUNU YÖNÜNDEN ;

5510 Sayılı Kanunun 80.maddesinin a bendinde “Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların” prime esas kazanca dahil edileceğine yer verilmektedir

Yine aynı kanunun 80.maddesinin b bendinde ise ; “Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları” prime esas kazanca dahil edilmeyeceğine yer verilmektedir.

Sonuç olarak 5510 sayılı kanunun a ve b bentlerinden anlaşılacağı üzere; ayni olarak nakdi yapılan yardımlar prime esas kazanca dahil edilecektir. Örnek vermek gerekirse işveren tarafından çalışanlara bayramlarda yapılacak olan 250 TL lik gıda yardımı paketi prime esas kazanca eklenmeyecek ancak aynı tutar çalışanlara nakit yardım şekilde yapılması durumunda bu tutar prime esas kazanca dahil edilecektir.

KAYNAKÇA:

Gelir Vergisi Kanunu

Katma Değer Vergisi Kanunu

Vergi Usul Kanunu

Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

www.kanalahaber.com, Nezat Erdağ, Kurban Bayramında Yapılan Yardımlar Gider Yazılır Mı?

 

16.09.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.