YMM Bülent Ak Yeminliler Zor Durumda (31.01.2025)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Erbil Ünal
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
erbilunal92@gmail.com

Dijital Ekonomi ve Vergilendirme: Yeni Nesil Vergi Politikaları

1.Dijital Ekonominin Tanımı ve Gelişimi

Dijital ekonomi, internet ve dijital teknolojilerin hızla yayıldığı, veri ve bilgiye dayalı iş yapma şekillerinin ön planda olduğu bir ekonomik model olarak tanımlanabilir. Bu ekonomi, geleneksel fiziksel ürünlerin ticaretinin ötesine geçerek, yazılım, dijital hizmetler, e-ticaret ve dijital medya gibi sanal varlıklara dayanmaktadır. Teknolojinin bu denli gelişmesi, tüm dünyada iş yapış şekillerini ve ekonomik dinamikleri büyük ölçüde değiştirmiştir.

Dijital ekonomi, sadece üretim süreçlerini değil, aynı zamanda ticaret, hizmet sektörü ve tüketici davranışlarını da dönüştürmektedir. Özellikle internetin ve mobil cihazların yaygınlaşması, verinin değerli bir ekonomik kaynağa dönüşmesini sağlamıştır.

Bu dönüşüm, işletmelerin yalnızca fiziksel ürün üretmekle kalmayıp, aynı zamanda veri toplama, analiz etme ve bu veriler üzerinden yeni hizmetler geliştirme yeteneğini de içerir.

Türkiye, dijital ekonomi açısından hızla gelişen bir ülke konumundadır. Ülkemizde, internetin yaygınlaşması, mobil cihazların kullanımının artması ve genç nüfusun dijital dünyaya entegre olması, dijital ekonominin büyümesini desteklemektedir.

E-ticaretin hızla büyümesi, fintech (finansal teknoloji) ve dijital medya sektörlerinin genişlemesi, Türkiye'nin dijital ekonomi alanında küresel bir oyuncu olma yolunda ilerlemesine olanak sağlamaktadır. Ancak dijitalleşme, beraberinde vergi sistemine yönelik önemli zorlukları da getirmektedir.

2. Dijital Ekonomi ve Vergi Politikaları Arasındaki İlişki

Dijitalleşmenin, vergi politikaları üzerindeki etkisi giderek daha belirgin hale gelmektedir. Dijital platformlar, geleneksel işletme modellerinden farklı olarak, sınırları aşan, esnek ve merkezi olmayan yapılarla faaliyet göstermektedir. Bu durum, vergi otoritelerinin dijital firmaların faaliyetlerini izlemekte zorlanmasına yol açmaktadır. Özellikle dijital ürünlerin ve hizmetlerin sınır ötesi etkileşimde bulunması, vergi gelirlerinin doğru bir şekilde tahsil edilmesini zorlaştırmaktadır.

Türkiye'deki vergi düzenlemeleri, dijitalleşmeye uyum sağlamak adına bir dizi yenilikçi adım atmıştır.

20 Mart 2020 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Dijital Hizmet Vergisi Uygulama Genel Tebliğiyle, 1 Mart 2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe giren olan dijital hizmet vergisi uygulamasına ilişkin düzenleme ve açıklamalara yer verilmiştir.

Verginin mükellefi

Verginin mükellefi, dijital hizmet sağlayıcılarıdır.

Dijital hizmet vergisi mükelleflerinin, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanunu bakımından tam mükellef olup olmamalarının, dar mükellefiyette söz konusu faaliyetleri Türkiye’de bulunan işyeri veya daimî temsilcileri vasıtasıyla gerçekleştirip gerçekleştirmemelerinin söz konusu vergi mükellefiyetleri açısından bir önemi yoktur.

Vergi sorumlusu

Hazine ve Maliye Bakanlığına;

· Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanuni ve iş merkezlerinin bulunmaması ve

· Gerekli görülen diğer hallerde

vergiye tâbi işlemlere taraf olanlar ile işleme ve ödemeye aracılık edenleri verginin ödenmesinden sorumlu tutma yetkisi verilmiştir.

Verginin oranı

Dijital hizmet vergisi oranı %7,5’tir.

Cumhurbaşkanına bu oranı %1’e kadar indirme veya iki katına kadar artırma yetkisi verilmiştir.

Bu vergi, özellikle yurt dışı merkezli büyük dijital platformlardan, Türkiye’deki kullanıcılarına sağladıkları dijital hizmetler üzerinden alınmaktadır.

Dijital hizmet vergisi, sadece yurt dışı merkezli dijital firmaların değil, aynı zamanda Türkiye merkezli dijital firmaların da vergi yükümlülüklerini yerine getirmeleri için önemli bir adım olmuştur. Ancak bu vergi, Türkiye'deki yerel işletmeler ve uluslararası dijital firmalar arasında adil bir vergi yükü paylaşımını sağlamak noktasında tartışmalara yol açmaktadır.

3. Dijital Ekonomi ile Gelen Vergilendirme Zorlukları

Dijital ekonomi, vergi otoriteleri için birçok yeni zorluk ortaya çıkarmaktadır. Dijitalleşme ile birlikte, şirketler fiziksel bir varlık oluşturmadıkları için, dijital faaliyetlerin vergiye tabi olmasını sağlamak oldukça güçleşmiştir. Özellikle e-ticaret ve dijital reklamcılık gibi alanlarda faaliyet gösteren büyük firmalar, vergi yükümlülüklerinden kaçabilmektedir.

Örneğin, Türkiye'de dijital reklamcılık ve sosyal medya üzerinden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi, geleneksel vergi sistemleriyle uyumsuzluk göstermektedir. Birçok sosyal medya platformu, kullanıcılarından gelir elde etse de, bu gelirlerin nerede ve nasıl vergilendirileceği sorusu, önemli bir tartışma konusu olmuştur.

Özellikle Facebook, Instagram, Google gibi küresel dijital platformlar, Türkiye’de büyük bir pazar payına sahip olsa da, vergi yükümlülüklerini yerine getirmekte zorluk yaşamaktadır.

Bu sorunun çözülmesi adına Türkiye, Dijital Hizmet Vergisi’ni devreye almış olsa da, uygulama esnasında bazı zorluklarla karşılaşılmaktadır. Yurt dışı merkezli dijital platformların, Türkiye’de elde ettikleri gelirleri beyan etmeleri ve vergilendirmeleri, Türkiye’nin vergi otoriteleri için büyük bir denetim zorluğu yaratmaktadır. Ayrıca, dijital ürünlerin ve hizmetlerin yurtdışına satışının yapılması durumunda, yerel vergi otoriteleri için vergi tahsilatı güçleşmektedir.

4. Yeni Nesil Vergi Politikaları ve Düzenlemeleri

Dijital ekonomiye yönelik yeni nesil vergi politikaları, dijitalleşmenin yarattığı zorluklarla başa çıkmak için sürekli olarak evrilmektedir. Türkiye'deki dijital hizmet vergisi (DSV) gibi düzenlemeler, dijital ürün ve hizmetlerin vergilendirilmesini hedeflese de, bu tür vergiler birçok ülkede farklı uygulamalara tabidir.

OECD, dijitalleşen ekonomilerle ilgili olarak, ülkelerin dijital platformlar üzerinden elde edilen gelirleri adil bir şekilde vergilendirmelerini sağlamak amacıyla çeşitli öneriler geliştirmektedir. Türkiye de bu önerilere uygun olarak, dijital platformlardan elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi konusunda daha net bir çerçeve oluşturmaya çalışmaktadır. OECD'nin önerileri, dijital ekonominin uluslararası düzeyde vergilendirilmesini sağlamak için küresel bir çözüm sunmayı hedeflemektedir.

Bunun yanı sıra, Türkiye'de dijital ekonomiyle ilgili olarak geliştirilen yeni vergi politikalarının daha etkin bir şekilde uygulanabilmesi için dijital denetim ve takip araçlarının da geliştirilmesi gerekmektedir. Dijital vergi denetimi için yapay zeka ve blockchain teknolojileri gibi yenilikçi araçlar, Türkiye’nin vergi toplama süreçlerinde daha şeffaf ve verimli bir sistem oluşturmasına olanak sağlayabilir.

5. Uluslararası Vergilendirme Perspektifi

Dijital ekonomi, yalnızca yerel vergi otoriteleri için değil, aynı zamanda uluslararası düzeyde de önemli sorunlar yaratmaktadır. Küresel dijital firmalar, faaliyetlerini sınır ötesi bir şekilde yürüttüklerinden, vergi ödemelerini doğru bir şekilde yapmak ve vergi yükümlülüklerini yerine getirmek noktasında birçok ülke arasında farklı düzenlemeler ve uygulamalar bulunmaktadır. Bu durum, dijital platformların gelirlerini doğru bir şekilde vergilendirmenin zorlaşmasına yol açmaktadır.

Türkiye, OECD'nin önerileri doğrultusunda dijital ekonominin uluslararası vergilendirilmesine ilişkin düzenlemelere katılmaktadır. OECD, dijitalleşme ile birlikte ortaya çıkan vergilendirme sorunlarına yönelik küresel bir çözüm sunmayı hedeflemektedir. Türkiye de bu çerçevede, dijital ekonomiye dair düzenlemelerde uluslararası işbirliğini teşvik etmeye çalışmaktadır.

Uluslararası işbirliği, dijital ekonominin vergilendirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Dijital firmaların faaliyet gösterdiği farklı ülkelerdeki vergi politikalarının uyumlu hale getirilmesi, hem adaletli vergi uygulamalarını hem de vergi kayıplarını önlemeyi amaçlamaktadır. Türkiye, bu doğrultuda dijital ekonominin küresel vergilendirilmesi için atılan adımlara aktif olarak katılmaktadır.

6. Dijital Ekonominin Geleceği ve Vergilendirme Stratejileri

Dijital ekonomi, gelecekte daha da büyüyerek hayatın her alanına entegre olmaya devam edecektir. Bu bağlamda, dijital ekonominin vergilendirilmesi, vergi politikalarının evriminde önemli bir alan haline gelecektir. Türkiye’de, dijital ekonomiyle ilgili vergi politikalarının geleceği, şeffaflık, dijital denetim ve uluslararası işbirliği temelinde şekillenecektir.

Yapay zeka, blockchain ve diğer dijital teknolojiler, dijital ekonominin vergilendirilmesinde verimliliği artıracak, aynı zamanda şeffaflık sağlayacaktır. Türkiye, dijital vergi denetimini güçlendirmek ve dijital platformlardan elde edilen gelirlerin doğru şekilde vergilendirilmesini sağlamak için bu teknolojilere yatırım yapabilir.

Gelecekte, dijital hizmetlerin vergilendirilmesi ve dijital platformlardan elde edilen gelirlerin takip edilmesi, hem yerel hem de küresel düzeyde işbirliğini gerektirecektir. Bu süreç, Türkiye'nin dijital ekonomi ile ilgili vergi politikalarını sürekli olarak yenilemesini ve gelişen teknolojilere ayak uydurmasını gerektirecektir.

31.01.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)