Engin Malay
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

Amme Alacağında Ödeme Emri 2

İzmir Atatürk Lisesi’nde, meslektaşlarım Cafer Gök ve Yalçın Önder ile birlikte “Ödeme emri” başlıklı, üç bölüm halinde gerçekleştirdiğimiz sunumdan; sunumun bana ait kısmını geçtiğimiz hafta yayınlanan yazımda paylaşmıştım.

Bugün meslektaşım Cafer Gök’ün sunumundan kesitlerini ve özellikli örnekleri aşağıda sizlerle paylaşıyorum.

Ödeme Emri Kimler Adına Düzenlenir?

-     Vergi Mükellefi Olan gerçek Kişiler
-     Vergi Mükellefi Olan Tüzel Kişiler

*     Sermaye Şirketleri
*     Limited Şirketler,
*     Anonim Şirketler,
*     Komandit Şirketler,
*     Dernekler, Vakıflar ve Bunların İktisadi İşletmeleri,
*     Kamu İktisadi Teşekkülleri, Belediyeler vb. Kuruluşları,
*     Tasfiye Memurları,
*     Kanuni Temsilci,
*     Mirasçılar
*     Özellik Arzeden Durumlar,

-     Kefil Adına Ödeme Emri Tanzimi

-     Kamu Borçlusundan Alacaklı Olanlar, Adına Ödeme

Emri Tanzimi

-     Yanlışlıkla Tanzim Olunan Ödeme Emri
-      İş Ortaklıklarında Ödeme Emri

Ödeme Emri Kimler Adına Düzenlenir?

Ödeme emri, 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre vadesinde ödenmeyen kamu alacakları için düzenlenir. Kamu borcunu vadesinde ödemeyenler adına vergi dairesince düzenlenen ödeme emri, borçlulara 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları konusunda yapılan bir bildirimdir.

Ödeme emrinin düzenlenmesi ile vergi dairesi aynı zamanda kamu alacağının tahsili için cebri tahsilat işlemlerine de başlamış sayılır.

-     Vergi Mükellefi Olan Gerçek Kişiler

Vergi mükellefi olan gerçek kişiler, adi ortaklıklar ve kollektif şirket ortaklarının kamu borcu olması halinde ödeme emri düzenlenir. Kollektif  şirketlerde şirket adına tahakkuk eden; KDV, Muhtasar, Harç vb. kamu alacakları için ödeme emri şirket adına tanzim edilir.

Şirket kamu borcunu ödemediği takdirde, alacaklı idare şirket hakkında mal varlığı araştırması yaptıktan sonra, kollektif şirket ortaklarının tamamından aynı anda, borcun ödenmesi için ortaklar adına ödeme emri tanzim eder.

Vergi Mükellefi Olan Tüzel Kişiler

-     Sermaye Şirketleri

-     Limited Şirketler

Limited Şirketlerde ödeme emri şirket tüzel kişiliği adına düzenlenir. Şirket tüzel kişiliğinden tahsilat yapılamıyorsa, alacaklı idare şirket hakkında mal varlığı araştırması yaptıktan sonra, borcun tamamı için şirket müdürlerine, müdürlerden de tahsilat yapılmıyorsa, hisseleri oranında şirket ortakları adına ödeme emri tanzim eder.

-     Anonim Şirketler

Kamu alacaklısı olan idare, şirket tüzel kişiliği adına ödeme emri tanzim eder. Alacaklı idare, şirket tüzel kişiliğinden alacağını alamıyorsa, şirket hakkında mal varlığı araştırması yaptıktan sonra, şirket müdürleri adına ödeme emri tanzim eder, müdürlerden de borcu tahsil edemezse şirket yönetim kurulu üyeleri adına ödeme emri tanzim eder.

Anonim şirketlerde şirkette yetkili olmayan ortak adına ödeme emri tanzim edilmez.

-     Komandit Şirketler

TTK’ nun 304. maddesi; “(1) Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya bir kaçının sınırlandırılmamış diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirket komandit şirkettir.

(2) Sorumluluğu sınırlı olmayan ortaklara komandite, sorumluğu sınırlı olanlara komanditer denir.

(3) Komandite orakların gerçek kişi olması gerekir. Tüzel kişiler ancak komanditer ortak olabilir.” şeklinde tarif etmiştir.

Günümüzde pek nadir olarak kurulan komandit şirket, ortakları arasında komanditer ortak yoksa; adi komandit, ortakları arasında hem komandit hem de komanditer ortak varsa, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket olarak isimlendirilir.

Komandite ortaklar hakkında kollektif şirket hükümleri, komanditer ortaklar hakkında anonim şirket hükümleri uygulanacağından, şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilemeyen kamu borçları için, öncelikle şirket müdürleri daha sonra komandite ortaklar adına ödeme emri tanzim edilir.

Komanditer ortaklar şirket yönetiminde görev almamışlarsa ve temsil yetkileri yoksa komanditer ortaklar adına ödeme emri tanzim edilmez

-     Dernekler, Vakıflar ve Bunların İktisadi İşletmeleri

Ödeme emri öncelikle bunların işletmesi adına, daha sonra yetkilileri adına düzenlenir. Yetkililerden de tahsil edilemiyorsa dernek, vakıf vb. işletmeler adına düzenlenir. Kuruluşlardan da alınamıyorsa, müdür ve yönetim kurulunda temsil yetkisi olan üyeler adına ödeme emri tanzim olunur.

-     Kamu İktisadi Teşekkülleri, Belediyeler vb. Kuruluşlar

Bu işlem esnasında da ödeme emri önce tüzel kişiliğe, daha sonra yetkili müdür veya belediye başkanı adına tanzim edilir.         

-     Tasfiye Memurları

Tasfiye anında veya tasfiye bitiminde veya 5 yıllık zaman aşımı süresi içinde ortaya çıkan kamu alacağı için, evvela tasfiye halinde olan kuruluşun tüzel kişiliğine, bilahare tasfiye memuru adına ödeme emri tanzim olunur. (Tasfiye memurunun görevli olduğu süre)

Tasfiye memurundan da tahsilat yapılamıyorsa, şirket ortaklarına hisseleri oranında ödeme emri tanzim edilir.     

-     Kanuni Temsilci

Yaşı küçük veya medeni haklarını kullanamayanlar ile bir şirket veya kuruluşu temsil eden kanuni temsilcilerde kamu alacağına karşı sorumlu olduklarından, temsil ettikleri kişi veya kuruluşlardan alınamayan kamu alacağı için, bu kişiler adına ödeme emri düzenlenir.

-     Vergi Sorumlusu

Özellikle KDV ve dış ticaret işlemlerinde ödenmesi gereken kamu alacağının tahsili için, vergi sorumlusu adına ödeme emri tanzim olunur.

-     Mirasçılar

Kamu alacağını ödemekle sorumlu olan kişinin kamu borcunun tahsili için, mirasçılar adına ödeme emri tanzim olunur. Ancak mirasçılar mirası reddederlerse, mirasçılar adına ödeme emri tanzim olunamaz.

-     Özellik Arzeden Durumlar

*     Kefil Adına Ödeme Emri Tanzimi

Uygulamada pek nadir olarak rastlanmakla birlikte, kamu borcuna kefil olan kişi veya tüzel kişiler adına da ödeme emri tanzim olunur.

-     Kamu Borçlusundan Alacaklı Olanlar Adına Ödeme

Emri Tanzimi

Kamu alacağını tahsil etmekle görevli idare, borçlunun alacaklı olduğu kişi veya kuruluşlara; “Dairemiz mükellefi (XXX)in dairemize borcu bulunmaktadır. Şayet bu kişi/kuruluşa borcunuz varsa, o kişiye ödeme yapmayıp ödemeyi dairemize yapınız” şeklinde bir yazı yazıp gönderirse; bu yazıyı alan, yazıya 15 gün içinde cevap vermezse, alacaklı idare, bu kişi adına ödeme emri tanzim eder.

-     Yanlışlıkla Tanzim Olunan Ödeme Emri

Yanlışlıkla tanzim veya tebliğ olunan ödeme emirlerinde, düzeltme zaman aşımı söz konusu olmayıp her zaman düzeltilebilir.

-     İş Ortaklıklarında Ödeme Emri

Bilindiği gibi, belli bir işin yapımını birden fazla gerçek ve tüzel kişiler ortaklaşa yapabilirler. Bu durumda iş ortaklığı;  ödeme emri tanzimi yönünden evvela şirket tüzel kişiliği adına ödeme emri tanzim edilir.

Kamu alacağına ait ödeme emri önce ortaklığın kendisine, daha sonra temsil yetkilisine ondan alınamıyorsa, iş sözleşmesindeki hisse oranlarına göre ortaklar adına tanzim olunur.         

Son olarak; yabancı elçilik, konsolosluk ve diplomatik muafiyeti olan kuruluşlara ödeme emri tanzimi için uluslararası anlaşmalar ile karşılıklılık esası ve ikili anlaşmalardaki hükümler uygulanır.

Faaliyeti Bulunmayan Mükelleften Ödeme Emri ile Vergi İstenemeyeceği Hk.

İstemin Özeti: Davacı tarafından, adına tanzim ve tebliğ olunan ödeme emirlerinin; ödeme emri öncesinde kendisine herhangi bir ihbarname tebligatı yapılmadığı, ödeme emri içeriği amme alacağına konu hiç bir ticari faaliyetinin bulunmadığı, nüfus cüzdanının çalınarak sahte bir kimlik üretildiği iddia edilerek iptali istenilmektedir.

Dava, davacı tarafından, adına tanzim ve tebliğ olunan  ödeme emirlerinin iptali istemiyle açılmıştır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacı tarafından verilen ve mahkememiz kayıtlarına giren dilekçede, davalı idarenin davacının mükellefiyetini ../../…. tarihi itibari ile terkin edip bu durumu …… sayılı işlemle davacıya bildirdiği belirtilmiş, buna binaen mahkememizce yapılan ara karar henüz tebligat aşamasında iken, bu kez davalı idarece verilen, mahkememiz kayıtlarına dilekçede söz konusu ödeme emrinintakipten kaldırıldığı belirtilmiş ve buna ilişkin bilgi ve belgeler gönderilmiştir.

Bu durumda, davaya konu edilen ödeme emirlerinin takipten kaldırıldığı anlaşıldığından, ortada davaya konu işlemin bulunmaması nedeniyle davanın esası hakkında karar verilmesine mahal bulunmamaktadır. (İzmir 1. Vergi Mahkemesi Esas No: 2011/1194 Karar No : 2012/290 )
 

Hissesini Devreden Şirket Ortağına Doğrudan Ödeme Emri Gönderilmesi

Danıştay 4. Daire 2008/5382 E., 2009/1910 K., sayılı kararı ile kanuni temsilci hakkında takip yapılmak suretiyle, şirketten tahsil edilemeyen kamu alacağının tahsili yoluna gidilmesi gerekirken, bu usule uyulmaksızın doğrudan hissesini devreden davacı adına düzenlenen ödeme emrinde hukuka uyarlık bulunmadığına hükmetmiştir.
 

Tebligat İşleminde Mernis Adreslerinin Geçerliliği

213 sayılı Yasa kapsamındaki vergi, resim, harç ve benzeri mali

yükümlülükler ile bunlara bağlı cezaların mükellefine, kanuni temsilcisine ya da çalışanına tebliğinde bu Yasanın tebliğe ilişkin hükümlerinin uygulandığı, 4490 sayılı Gümrük Kanunu’ndan kaynaklanan vergilendirmeye ilişkin işlemlerin ise genel tebliğ hükümlerini düzenleyen; 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilmesi gerektiği, usulüne uygun yapılmış bir tebliğin tahakkuk aşamasına geçilebilmesi için şart olduğu, ilanen tebliğ yoluna gidilebilmesi için bilinen tüm adreslere tebliğ çalışması yapılmasının

gerekli olduğu, mernis adres kayıt sistemindeki adresin 213 sayılı Yasanın 101/7. maddesi uyarınca, ilgilinin imzası alınması şartıyla yetkililer tarafından tespit edilen bir bilinen adres sayılmasının gerektiği, ödeme emrinin mernis adresine tebliğ edilmesi halinde, ihbarnamenin  mernis adresine tebliğe çıkarılmasının geçerli olacağıdır.

Devam edecek.

BU YAZI SMMM CAFER GÖK İLE BİRLİKTE HAZIRLANMIŞTIR.

22.11.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.