Engin Malay
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

Amme Alacağında Ödeme Emri 1

Geçtiğimiz hafta İzmir Atatürk Lisesi’nde, meslektaşlarım Cafer Gök ve Yalçın Önder ile birlikte “Ödeme emri” başlıklı, üç bölüm halinde gerçekleştirdiğimiz sunumdan ilerleyen haftalarda bahsedeceğimi yazmıştım.

Bugün benim sunduğum birinci bölümü aşağıda sizlerle paylaşıyorum.

Vergi alacağı da dahil bütün kamu alacaklarının tahsilindeki usul ve esasları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun düzenlemiştir.

Kamu alacaklarının takip ve tahsili, 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre yapılır. Kamu alacağının takip ve tahsilinin 6183 sayılı Kanuna göre yapılması için kamu alacağının,

-Devlete,

-İl Özel İdarelerine,

-Belediyelere ait

olması gerekir.

Ancak kamu alacağının Devlete, İl Özel İdarelerine veya Belediyelere ait olmasına karşın alacağın; sözleşmeden, haksız fiilden ve haksız iktisaptan doğması durumunda, 6183 sayılı Kanun değil özel hukuk hükümleri uygulanır.

Ödeme Emri

Tarh ve tahakkuk eden vergiler kendi vergi kanunlarında gösterilen süreler içinde yani vadelerinde ödenmesi gerekmektedir. Kanunlarda belirtilen sürelerde ödenmeyen vergi, resim ve harçlar için devletin cebri tahsil yöntemleri devreye girmektedir.

Ancak devlet cebri tahsil yöntemlerini uygulayabilmesi için; vadesinde ödenmeyen amme alacağının takibine tahsil dairesince ödeme emri

gönderilir.

Başka bir anlatımla, haciz işleminden önce, vadesinde ödenmeyen alacakların yükümlülere ödeme emri tebliğ edilmesi gerekmektedir.

Özetlersek: Cebren takip ve tahsil işlemlerinin başlayabilmesinin ilk şartı, usulüne uygun olarak tarh ve tahakkuk ettirilen kamu alacağının

vadesinde ödenmemiş olmasıdır. Baktığımızda, 6183 sayılı Kanunun; “Cebren Tahsil ve şekilleri” başlıklı 54. maddesinin birinci cümlesinde; "ödeme müddeti içinde ödenmeyen amme alacağı tahsil dairesince tahsil olunur” hükmü bulunmaktadır.

Ödeme Emri Nedir ve Neden Düzenlenir?

Ödeme emri, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre vadesinde ödenmeyen kamu alacakları için düzenlenir. Kamu borcunu vadesinde ödemeyenler adına vergi dairesince düzenlenen ödeme emri, borçlulara 7gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları konusunda yapılan bir bildirimdir.

Ödeme emrinin düzenlenmesi ile vergi dairesi aynı zamanda kamu alacağının tahsili için cebri tahsilat işlemlerine de başlamış sayılır.

Ödeme Emrinde Hangi Hususlar Yer Alır?

-Borcun asıl ve fer’ilerinin (cezası, faizi, zammı gibi) türü ve tutarı,

-Borcun nereye ödeneceği,

-Süresinde ödenmeyen borcun vergi dairesince cebren tahsil edileceği,

-Süresinde ödenmeyen borç ile ilgili mal bildiriminde bulunulması gerektiği,

-Borçlunun mal bildiriminde bulunmadığı takdirde üç ayı geçmemek üzere hapisle tazyik olunacağı,

-Gerçeğe aykırı mal bildirimde bulunduğu takdirde hapis ile cezalandırılacağı,

-Ödeme emrine karşı hangi mahkemede dava açılabileceği, hususları düzenlenen ödeme emrinde yer alır.

Yukarıda sayılan hususlardan en az birini eksik olması durumundan kaynaklanan olaylarla ilgi üç farklı Danıştay kararını tarih sayı numaraları ile birlikte ilginize sunuyorum.

Ödeme Emrinde Usul Hataları

Ø    Ödeme emrinde bulunması gereken bilgileri içermeyen hesap pusulasının icrai (uygulanması zorunlu) nitelik taşımadığı; idari davaya konu edilmeyeceği hk. (Dan. 7.D., 2.2.2006, E:2004/1659, K:2006/356)

Ø    Ödeme emrini düzenlemeye, sorumlunun bağlı olduğu vergi dairesi değil, asıl borçlunun bağlı olduğu vergi dairesinin yetkililiği hk. (Dan.7.D., 24.10.2005, E:2002/4396,K:2005/2649)

Ø    Danıştay 14.Dairesinin Esas: 2011/292,Karar: 2012/10 ve Karar

Tarihi: 23.01.2012 tarihli kararında “Dosyanın incelenmesinden, ödeme emrinin davacıya 23.11.2006 tarihinde tebliğ edildiği, ancak işlemde ve tebliğ belgesinde, dava açılacak mahkeme ve dava açma süresi hakkında

hiç bir bilgiye yer verilmediği görülmektedir.

Bu durumda özel yasasında yer alan düzenleme gereği tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde iptali istemiyle dava açılması gereken dava konusu

ödeme emri içeriğinde, Anayasa'nın 40. maddesinde yer alan düzenlemeye uygun olarak kanun yolunun ve süresinin gösterilmemiş olması nedeniyle işlemin tebliğ tarihinden itibaren genel dava açma

süresi olan altmış (60) gün içinde bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmakla, davanın süresinde olduğunun kabulü gerektiğinden, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.” hükmündedir.

Yukarıda Danıştay kararlarından da görüleceği üzere, vergi dairesince düzenlenen ödeme emri usul hataları, mükellef lehine sonuçlar doğurmaktadır.

Mal Bildirimi Nedir?

Mal bildirimi, borçlunun borcuna yetecek tutarda mal varlığını ve geçim kaynaklarını vergi dairesine yazılı veya sözlü olarak bildirmesidir.

Ø     Mal bildiriminde yer alması gereken hususlar;

Borçlunun, kendisinde veya borçluya ait olup da üçüncü şahıslar elinde bulunan mal, alacak ve hakları mal bildiriminde yer alır.

Ø     Yapılan mal bildiriminin borçlunun borcuna yetecek tutarda

olması esastır.

Ø     Mal bildiriminde bulunan borçlu, bildirimde bulunduğu malın

miktarını, nevi’ni mahiyetini, vasfını, değerini ve her türlü gelirlerini veya haczedilebilecek malının olmadığını ve yaşayış

tarzına göre geçim kaynaklarını ve borcunu ne şekilde ödeyebileceğini belirtmelidir.

Borçlunun haczedilebilecek malları olmadığını bildirmesi mal bildirimi hükmündedir.

Malı Olmadığını Bildiren Borçlunun Bildirime Ekleyeceği Hususlar Nelerdir?

Kendisine ödeme emri tebliğ edilen ve malı olmadığı yolunda bildirimde bulunan kamu borçlusu, bu bildirim ile birlikte veya bildirimin tarihinden İtibaren 15 gün içinde;

Ø     En son kanuni ikametgah ve iş adreslerini bildirmek,

Ø     Varsa sürekli mükellefiyetleri bulunan diğer vergi dairelerini bildirmek,

Ø     Nüfus kayıt örneğini vermek,

mecburiyetindedir.

         Bu ödevi makul bir özrü olmadan zamanında yerine getirmeyenler elli güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Gerçeğe Aykırı Mal Bildiriminde Bulunanlar Hakkında Ne Yapılır?

İstenen mal bildirimini gerçeğe aykırı surette yapanlarla, yaşayış tarzları mal bildirimine uymayanlar üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.

Mal Bildiriminde Bulunmayanlar Hakkında Ne Yapılır?

Kendisine ödeme emri tebliğ edilen borçlu, 7 günlük süre içinde borcunu ödemez ve mal bildiriminde de bulunmazsa (veya ödeme emrine karşı dava açılan hallerde, vergi mahkemesinin ret kararının tebliği

tarihinden itibaren 7 gün içinde borçlu mal bildirimde bulunmazsa) mal bildiriminde bulununcaya kadar bir defaya mahsus olmak ve üç ayı geçmemek üzere hapisle tazyik olunur.

Hapsen tazyik kararı tahsil dairesinin talebi üzerine icra mahkemesi tarafından verilir ve Cumhuriyet Savcılığınca derhal infaz olunur.

Borçlu mal bildiriminde bulunduğu anda hapsen tazyik kararı alınmış olsa dahi infaz edilemez ve borçlu hapsedilmişse derhal tahliye edilir.

Mal Edinme ve Mal Artması Durumunda Borçlu Ne Yapmalıdır?

Mal bildiriminde, malı olmadığını gösteren veyahut borca yetecek kadar mal göstermemiş olan borçlu, sonradan edindiği malları ve gelirindeki

artmaları, edinme ve artma tarihinden başlayarak 15 gün içinde vergi dairesine bildirmeye mecburdur.

Sonradan edinilen mallarını ve malvarlığındaki artışlarını belirtilen süre içinde bildirmeyerek kamu alacağının tahsiline engel olan veya tahsilini

zorlaştıran borçlu, bir seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Kamu Alacağının Tahsiline Engel Olanlar Hakkında Ne Yapılır?

Kamu alacağının tahsili için hakkında takip muamelelerine başlanan borçlu kısmen veya tamamen tahsile engel olmak veya tahsili

zorlaştırmak maksadıyla mallarından bir kısmını veya tamamını:

1. Mülkünden çıkararak, telef ederek yahut değerden düşürerek gerçek surette,

2. Gizleyerek, kaçırarak muvazaa yolu ile başkasının uhdesine geçirerek veya aslı olmayan borçlar ikrar ederek, yahut alındılar vererek gerçeğe aykırı surette, varlığını yok eder veya azaltır ve geri kalan mallar borcu karşılamaya yetmezse altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.                             

Devam edecek.

 
 

14.11.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.