Engin Malay
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

Gelir Vergisi Beyanı Başlıyor

Geliri gerçek usulde tespit edilen vergi mükelleflerinin beyan dönemi 1 Mart 2013 tarihi itibariyle başlıyor. Başka bir anlatımla; Mart ayı mükelleflerin bir yıllık; ticari, zirai, ücret, serbest meslek, kira, faiz repo vb. kazançların beyan edilip birinci taksitlerinin ödeneceği ay.

Konulara geçmeden önce ülkemizde kaç kişi yaşıyor, seçmen sayısı kaç, bunların kaç tanesinin vergi numarası var, kaç tanesi faal vergi mükellefi gibi istatistiklerin yer aldığı Gelir İdaresi ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerini sizlerle paylaşalım.

TÜİK’in 28 Ocak 2013 tarihli 13425 sayılı haber bültenine göre Türkiye’de 75.627.384 kişi yaşamaktaymış. Yaklaşık 50 milyon kişisi de seçmen.

Bu rakamın büyüklüğü sizleri yanıltmasın. Gelir İdaresinin web sayfasında; “Vergi istatistikleri” bölümü var. Burada Ocak 2013 verilerine göre faal mükellef sayıları şöyledir:

Gelir Vergisi mükellef sayısı 1.765.559 kişi,

Basit usul vergi mükellef sayısı 700.561 kişi,

Gelir-stopaj mükellef sayısı 2.440.480 kişi/kurum,

Kira geliri elde eden teknik ismi ile Gayri menkul sermaye iradı (GMSİ) mükellefi 1.334.612 kişi,

Katma değer vergisi mükellefi 2.347.181 kişi/kurum ve son olarak 660.944 kurumlar vergisi mükellefi bilgisi yer almaktadır.

GMSİ mükellef sayıları içinde aynı zamanda gelir vergisi mükellefi olan kişilerde yer almaktadır. Aynı şekilde KDV mükellefleri ile gelir–stopaj mükellefleri sayısının içinde hem gelir vergisi mükellefleri hem de kurumlar vergisi mükellefleri yer almaktadır.

Bu durumda her bir mükellefiyetin bir kişi ya da kurum olarak hesap etsek bile toplam 6.423.337 faal vergi mükellefi sayısına ulaşılmaktadır.

Toplam nüfusu ve seçmen sayısı ile toplam vergi sayısını karşılaştırdığımızda arada büyük bir uçurum olduğu görülecektir. Bunun nedenlerine bugün burada değinmeyip asıl konumuza geçelim.

Yazının başında da belirttiğimiz üzere Mart ayı; ticari, zirai, ücret, serbest meslek, kira, faiz repo vb. kazançların beyan edileceği bir ay olduğu için;

Kimler vergi beyannamesi verecek? Ticari, zirai kazanç beyanı nasıl yapılır? Ücret gelirlerinin beyanı nasıl yapılır?

Serbest meslek kazanç beyanı nasıl yapılır? Kimler kira gelir beyanı verecek? Faiz, repo, kâr payı, tahvil kazançları nasıl beyan edilecek?

Beyanname nereye, ne zaman verilecek? Ödemesi nasıl ve nereye yapılacak? Kimler vergi beyannamesi vermeyecek? Muafiyet ve istisnalar neler? Bu konuları içeren bir yazı dizisi ile konulara açıklık getirmeye çalışacağız.

Önce vergi ve vergi ile ilgili kavramlara bir göz atalım:

Vergi nedir?

Vergi; önceden saptanmış belli kurallar çerçevesinde; kamu yararı için yapılan harcamaları karşılamak amacıyla, zorunlu ve karşılıksız alınan parasal bir yükümlülüktür.

Mükellef kimdir?

Vergi kanunlarına göre, vergi ödemekle yükümlü olan gerçek ve tüzel kişilere “mükellef” denir. Gelir vergisinde mükellefler, tam ve dar mükellef olarak iki kategoriye ayrılmıştır.

Bu uygulamada, Türkiye’de yerleşik gerçek kişiler; tam mükellef, yerleşmemiş sayılanlar ise dar mükellef olarak adlandırılır

Vergi sorumlusu kimdir?

Vergi sorumlusu; vergi kanunlarına göre mükellef olmakla birlikte, verginin vergi dairesine ödenmesinden sorumlu kişidir.

Beyan nedir?

Mükellef ya da vergi sorumlusunun, vergi kanunlarına göre hesaplayıp tespit ettiği gelirlerini, ilgili vergi dairesine bir beyanname ile bildirmesidir.

Tahakkuk nedir?

Vergi kanunlarına göre beyan edilen gelirler üzerinden doğan vergidir.

Vergi sistemi

Türk Vergi Sistemi, beyan usulüne göre çalışmaktadır. Bu nedenle mükellefler bir takvim yılı içinde elde ettikleri gelirleri, belli kurallar çerçevesinde ve belirlenmiş dönemlerde bağlı bulundukları vergi dairesine beyan ederler ve belirlenen sürede öderler.

 

 

Devam edecek.

27.02.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.