Engin Malay
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

İşyerini Bedelsiz Kullandıranlar Dikkat!

Önceki yazılarımızda da değindiğimiz üzere Basit Usul vergi mükelleflerinin 2018 yılına ait beyannamelerini, “Defter - Beyan Sistemi” üzerinden bildirmeleri gerekiyor.

Söz konusu beyanı, 3568 sayılı Yasa ile yetki almış ve mükellef ile sözleşmesi olan meslektaşların yanında; 4369 sayılı Yasanın hak tanıdığı ve 5369 sayılı Yasa ile kurulmuş meslek odaları, üyeleri arasında akdedilen; “Elektronik Beyanname Aracılık Sözleşmesi” bulunan odalar verebiliyor.

Basit Usul Vergi mükelleflerinin işyeri kirası ile ilgili ufak bir hatırlatma yaptıktan sonra konumuza geçelim: 215 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 37’nci paragrafında; “Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesinde, yaptıkları ödemelerden vergi tevkif edecekler arasında basit usulde vergilendirilen mükellefler sayılmamıştır. Bu nedenle söz konusu mükellefler gelir vergisi tevkifatı yapmayacaklar ve muhtasar beyanname vermeyeceklerdir.” açıklaması bulunuyor.

Özetlersek; Basit Usul Vergi mükelleflerinin kiraladıkları işyerleri için vergi tevkifatı yapma ve muhtasar ile bildirme zorunluluğu bulunmuyor fakat kira geliri elde eden işyeri sahiplerinin söz konusu bu kira gelirlerini beyan etmeleri gerekiyor.

Gelir İdaresi Başkanlığının düşük kira bildirimleri veya bildirim dışı kira gelirlerinin tespiti için uzun süredir çalışmalar yaptığını biz meslektaşlar yakında biliyor ve takip ediyoruz. Gelir İdaresi Başkalığı basit usullerde bu tip işlemleri önleyebilmek için Defter Beyan Sisteminde yer alan yıllık gelir vergisinin “Ekler” kısmına “İşyeri Kira Bildirimi” adı altında mutlaka doldurulması gereken bir kulakçık eklemiş. Bu kulakçığı seçtiğiniz zaman karşınıza;

Sabit bir iş yerinde faaliyet yürütmekteyim, ticari plakalı bir araç ile faaliyet yürütmekteyim ve sabit işyeri olmadan faaliyet yürütmekteyim seçenekleri çıkıyor. Sabit bir işyerine bağlı faaliyet gösteriyorsanız ilk kutucuğu işaretliyorsunuz ve bu defa karşınıza işyeri “mülk sahibi” ya da “kiracı” olup olmadığı seçeneği çıkıyor. Mülk sahibi iseniz ekstra bir işlem yok fakat kiracı iseniz karşınıza mülk sahibi bilgileri, yıllık toplam ödenen kira tutarı ve süresi gibi bilgi bölümleri çıkıyor. İşte tam da burada Gelir İdaresi Başkanlığı kendisine “Gayri Menkul Sermaye İradı Beyannamesi” vermeyenleri tespit edecek yeni bir yöntem uygulamış oluyor.

Peki işyeri için bedel ödemeyen Basit Usul Vergi mükellefleri ile mülk sahipler ne yapacak?

Mükellef hiçbir işlem yapmayacak ve ödeme yapmayacak fakat mülk sahibi anne, baba, eş ya da kardeş olsa bile bu bedelsiz işyeri kullandırmasının karşılığında bağlı bulunduğu vergi dairesine mart ayı içinde “Gayri Menkul Sermaye İradı Beyannamesi”ni vermek zorunda kalacaktır.

Peki kira bedeli yok neye göre beyanname verilecek diye sorarsanız soruzun cevabı 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun; “Emsal kira bedeli esası” başlıklı 73’üncü maddesinde yer alıyor. “Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenen vergi değerinin % 5'idir. Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanunu'nun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10'udur.

Aşağıda yazılı hallerde emsal kira bedeli esası uygulanmaz: 

1. Boş kalan gayrimenkullerin muhafazaları maksadıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması; 

2. Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru ve kardeşlerden her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz. Kardeşler evli ise eşlerden sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmaz.); 

3. Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi. 

4. Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalarda.”

Tekrar belirtmemiz gerekirse; bedelsiz işyerini kullandıran anne, baba, eş ve kardeşler de dahil olmak üzere herkesin bu maddeye göre emsal kira bedeli üzerinden Mart ayında, Gayri Menkul Sermaye İradı Beyannamesi vermeleri gerekmektedir!

21.02.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.