Engin Malay
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

Meslek Odalarında Tutulması Ve Tasdiki Gereken Defterler

Koca yılı bitirmeye yaklaşık bir ay süremiz kaldı. Her yıl olduğu gibi yine defter tasdiklerini sizlerle paylaşacağız.

İlk olarak 5362 sayılı “Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu” çerçevesinde kurulmuş esnaf meslek odalarında tutulması ve tasdik edilmesi gereken defterleri paylaşacağız.

Bu defterleri üç grupta ele almak gerekiyor:

1- Yasa çerçevesinde tutulması ve tasdiki gereken defterler,

2- Muhasebe yönetmeliği çerçevesinde tutulması ve tasdiki gereken defterler,

3- Muamelat yönetmeliği bakımından tutulması ve tasdiki gereken defterler,
 

1- Yasa çerçevesinde tutulması ve tasdiki gereken defterler:

5362 sayılı Yasa'nın; “Kullanılacak beyanname, defter ve makbuzlar” başlıklı 60’ıncı maddesinde; esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında kullanılacak defter şunlardır:

a) Üye kayıt defteri.

b) Genel kurul karar defteri.

c) Yönetim Kurulu karar defteri.

ç) Denetim Kurulu karar defteri.

d) Gelenek ve teamül defteri.

e)Demirbaş defteri.

f) Gelen ve giden evrak kayıt defteri.

g) Mevzuata uygun muhasebe defterleri.

ğ) Kasa defteri.

ı) Gelir ve gider defteri.

i) Kıymetli evrak defteri.

k) Hizmetin gerektirdiği diğer defter ve belgeler.

 

Yukarıda adı geçen defterlerin tasdiki ve ne şekilde kullanılacağı hususu yönetmeliklerde açıklanmıştır.
 

2- Muhasebe yönetmeliği çerçevesinde tutulması ve tasdiki gereken defterler:

Muhasebe Yönetmeliği'nin 82’nci maddesinde tutulması gereken defterler şunlardır:

a)Yevmiye defteri,

b)Büyük defter (Defteri kebir),

c)Kasa defteri,

ç)Yardımcı hesaplar defteri (Tali hesap defteri),

d)Demirbaş defteri,

e)Kıymetli evrak defteri.

 

Bu defterlerden; yardımcı hesaplar defterleri, demirbaş defterleri ve kıymetli evrak defterleri hariç diğer defterler noter tasdikine tabidir. Her ne kadar yönetmelik böyle hüküm vermişse de ben şahsen tüm defterlerin tasdiki yönünde işlem yapmaktayım.

 

3- Muamelat yönetmeliği bakımından tutulması ve tasdiki gereken defterler:

Son olarak ele aldığımız bu gurubu maddesi ve açıklamasına yer vereceğiz.

 

Üçüncü ve son gurup defterleri ele aldıhem açıklamasına hem de maddesini belirterek

a)Üye kayıt defteri:

Oda üyelerinin kaydına mahsustur. Ciltli olması lazımdır. Kullanılmaya başlanmadan evvel notere tasdik ettirilir. (Md.49)

b)Genel kurul karar defteri:

Bu defter olağan ve olağanüstü genel kurul toplantılarında alınan, başkanlık divanı ve bakanlık temsilcisi tarafından imzalanarak tekemmül eden kararların kaydına mahsustur. (Md.52)

c)Yönetim kurulu karar defteri:

Yönetim kurulu kararlarının yazılmasına mahsustur. Ciltli olup kullanılmaya başlanmadan önce notere tasdik ettirilir. (Md.54)

d)Denetim kurulu karar defteri:

Denetim kurulu kararlarının yazıldığı bir defterdir. Kullanılmaya başlanmadan önce notere tasdik ettirilir (Md.55)

e)Gelenek ve teamül defteri:

Oda ve birliklerce tutulur. Bölge içinde tespit edilen gelenek ve teamüllerin kaydına mahsustur. (Md.57)

f)Denetim defteri:

Bu defter, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Teftiş Kurulu Tüzüğü'nün 31’inci maddesine göre ihdas edilmiş olup, noter tasdikine tabi değildir.

Defterin tasdiki Ankara’da Teftiş Kurulu Başkanlığı'nca, İzmir ve İstanbul’da (en kıdemli) Başmüfettişlikçe, diğer yerlerde denetimi yapan müfettişçe tasdiklenir. (Mühürlenip sayfa sayıları belirtilip son sayfasına gerekli açıklama yapılır, imzalanır.) Bu defter sadece, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müfettişleri'nce yapılan denetimlerde kullanılır ve denetim dosyası ile birlikte muhafaza edilir. (Md.58)

g)Gelen evrak kayıt defteri: Kuruluşların dağıtım memurlarınca getirilen evrakın kaydedildiği bir defterdir. (Md.59)

ı)Giden evrak kayıt defteri: Giden evrakın kaydedildiği bir defterdir. (Md.60)

i)Kıymetli evrak defteri: Bu deftere üst kuruluştan alınan kıymetli evrak, makbuzlar, tahsil, tediye ve mahsup fişleri kaydedilir. Kullanılmak üzere alınan tahsil, tediye ve mahsup fişleri ile kıymetli evrak için, bir tesellüm tutanağı ile verilen evrakın cilt ve sıra no., tesellüm tutanağının tarihi ve numarası, kime teslim edildiği tespit olunduktan sonra deftere buna göre kaydı yapılır. Tamamen kullanılan kıymetli evrak için ilgili sütuna evrakın cilt ve sıra numarası kayıt edilir. (Md.61)

Tasdik zamanı:

Tasdik zamanı Vergi Usul Kanunumuzda da yer aldığı gibi; bu Yönetmelik'te belirtilen defterleri kullanacak olanlar, bu defterlerin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda (Aralık ayında), tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar, bunları kullanmaya başlamadan önce tasdik ettirmek zorundadırlar. Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler kullanacakları yılın ocak ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar. (Md.83)

5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Muhasebe Yönetmeliği”nde konuya ilişkin iki madde aşağıdaki gibidir.

Kullanılacak defterler ve kayıt düzeni:

(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında aşağıdaki defterlerin kullanılması esastır. Ancak, bu Yönetmelik kapsamındaki kuruluşlardan odaların, birliklerin ve federasyonların bütçe ve personel durumları dikkate alınarak bunlardan hangilerinin gelir gider defteri tutacaklarına Konfederasyon Yönetim Kurulunca karar verilir.

        a) Yevmiye defteri,

        b) Büyük defter (Defteri kebir),

        c) Kasa defteri,

        ç) Yardımcı hesaplar defteri (Tali hesap defteri),

        d) Demirbaş defteri,

        e) Kıymetli evrak defteri.

(2) Bu defterlerden, yardımcı hesaplar defterleri, demirbaş defterleri ve kıymetli evrak defterleri hariç diğer defterler noter tasdikine tabidir.

        a) Yevmiye defteri: Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin yevmiye tarihi ve numarasıyla ve maddeler hâlinde düzenli olarak yazıldığı müteselsil sıra numaralı defterdir. Yevmiye defterine açılış kaydı yapıldıktan sonra, günlük işlemler muhasebeleştirme belgelerine dayanılarak kaydedilir.

        b) Büyük defter: Büyük defter, yevmiye defterinde kayda geçirilmiş olan işlemleri usulüne göre hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir. İşlemler yevmiye tarihi ve numarasına göre yevmiye defterine kaydedildikten sonra, aynı yevmiye tarihi ve numarası ile her bir hesap için açılmış büyük defterde ilgili sayfalara tasnifli olarak kaydedilir.

        c) Kasa defteri: Kasa işlemlerine ait defter, diğer defterlerde yer alan bilgilere ilaveten, günlük kasa sayımına ilişkin bilgileri ve sayman ve veznedar tarafından durumun tespitine ilişkin açıklamaları ihtiva edecek tarzda düzenlenir. Her gün işlenmesi mecburiyeti vardır. Kayıtlar; vezneye bakan memur tarafından her tahsil ve tediyede derhal yapılır.

        ç) Yardımcı hesaplar defterleri: Yardımcı defterler, hesap planını oluşturan hesaplara ait bilgilerin ayrıntı bazında kaydına mahsus olarak tutulan defterlerdir.

        d) Demirbaş defteri: Bilumum demirbaşların, sabit kıymetlerin, mefruşatların günü gününe kaydedildiği defterdir.

        e) Kıymetli evrak defteri: Depodan alınan kıymetli evrakların, teslim eden ve teslim alan tarafından imzalandığı defterdir. (Md.82)

Tasdik zamanı:

(1) Bu Yönetmelikte belirtilen defterleri kullanacak olanlar, bu defterleri kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda (aralık ayında), tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce tasdik ettirmek zorundadırlar. Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler kullanacakları yılın ocak ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar. (Md.83)

Meslektaşlarımın dikkatini iki konuya çekmek istiyorum:

1-Listede de görüleceği üzere envanter defteri adı geçmemektedir.

2-Kasa defteri tutma ve tasdik ettirme mecburiyeti 4369 sayılı Yasa çerçevesinde kaldırılmasına karşın; 5362 sayılı Yasa kasa defteri tutulmasını ve tasdik ettirilmesini emretmektedir.

29.11.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.