Engin Malay
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

Defterleri Türkçe Tutma Mecburiyeti

Ege Serbest Bölgesinde faaliyet gösteren ve sermayesinin yüzde 99’u yabancı bir yatırımcıya ait olan limited şirket; serbest bölge faaliyet ruhsatı süresinin sona ermesi nedeniyle bölgeyi terk edip adresini İstanbul’a taşıma kararı aldı. Daha sonraki günlerde de İstanbul’a taşındı.

Şirket yönetimi, ruhsat süresinin sona ermesi nedeniyle bölgeyi terk etme kararını mutlak surette alacaktı ama İzmir’e, ama İstanbul’a ya da başka bir deyiş ile şirketi mutlaka bölge dışına taşıyacaktı, bu kaçınılmazdı. Buraya kadar her şey normal ancak bu firma Serbest Bölgede faaliyet göstermesi ve sermayedarın yabancı uyruklu olması nedeniyle tutulması gereken yasal defterleri dövizli olarak tutulmaktaydı. Şimdi İstanbul’da başka bir meslektaşım bu göreve devam edecek.

Peki dövizli defter tutan ve bölge dışına çıkan firma hangi kritere göre defterlerini tutmaya devam edecek?

Bugünkü konumuzu bu soruya ayırdık.

Vergi Usul Kanunu’nun 215’inci maddesi bu konuya açıklık getirmiş.

Söz konusu maddeyi aşağıda aynen sunuyoruz.

“(5228 sayılı Kanunun 7'inci maddesiyle değişen madde) 1. Bu Kanuna göre tutulacak defter ve kayıtların Türkçe tutulması zorunludur. Ancak, Türkçe kayıtlar bulunmak kaydıyla defterlerde başka dilden kayıt da yapılabilir. Bu kayıtlar vergi matrahını değiştirmeyecek şekilde tasdik ettirilecek diğer defterlere de yapılabilir.

2. a) Kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılır. Belgeler, Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir. Şu kadar ki yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz.

b) İlgili dönem defter tasdik tarihi itibarıyla ödenmiş sermayesi (yurt dışında kurulan şirketlerin Türkiye'ye ayrılan ödenmiş sermayesi) en az 100 milyon ABD Doları ya da muadili yabancı para karşılığı Türk Lirası ve sermayesinin en az % 40'ı ikametgâhı, kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kişilere ait olan işletmelere, kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına Bakanlar Kurulunca izin verilebilir. Bakanlar Kurulu, bu had ve nispeti sektörler itibarıyla ayrı ayrı yarısına kadar indirmeye veya iki katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu şartların ihlâl edildiği hesap dönemini izleyen hesap döneminden itibaren Türk para birimine göre kayıt tutma zorunluluğu başlar.

ba) Türk para birimiyle yapılan işlemler, işlemin gerçekleştiği günün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruyla ilgili para birimine çevrilir. İktisadî kıymetlerin değerleri ile vergi matrahı kayıt yapılan para birimine göre tespit edilir, beyannamenin verilmesi gereken ayın ilk gününün kuruyla Türk parasına çevrilerek beyan edilir. Vergi ödeme, mahsup ve iade işlemlerinde de Türk Lirası tutarlar kullanılır.

bb) Bu mükellefler, diğer para birimleriyle kayıt tuttukları sürece mükerrer 298 inci maddenin (A) fıkrası uyarınca enflasyon düzeltmesi yapamazlar. Türk para birimiyle kayıt yapmaya başlamaları halinde ise üç yıl süreyle anılan madde hükmünden yararlanamazlar.”

İlgili maddenin (b) fıkrasının son cümlesinde; “…Bu şartların ihlâl edildiği hesap dönemini izleyen hesap döneminden itibaren Türk para birimine göre kayıt tutma zorunluluğu başlar.” Şeklinde hükme göre sözünü ettiğimiz şirket dönem sonuna kadar dövizli muhasebe tutmaya devam edecektir. Yeni döneme geçtiğinde ise defterlerini Türk Lirası ile tutmaya başlayacaktır. 

15.09.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.