Emre Özerçen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
info@emreozercen.com

Asgari Kurumlar Vergisi Nasıl Hesaplanacak?

Değerli okurlar, Meclis Genel Kurulu'nda kabul edilen 7524 sayılı yasa teklifi, vergide adalet ve etkinliği artırmayı hedefleyen önemli düzenlemeler içeriyor ve yakında Resmi Gazete'de yayımlanması bekleniyor. Bu yasada öne çıkan en önemli maddelerden biri, kuşkusuz asgari kurumlar vergisi uygulamasıdır. Bugünkü makalemizde asgari kurumlar vergisi düzenlemelerini aktarmaya çalışacağız.

Makaleye başlamadan önce, ümit ederiz ki bu hafta içerisinde Mali İdare tarafından enflasyon düzeltmesi uygulamasının yıllık olarak yapılacağı yönünde gerekli düzenlemeler yapılır.

Konumuza dönecek olursak;

Kanunda Yer Alan Asgari Kurumlar Vergisi Düzenlemeleri Nelerdir?

Vergi güvenliğinin sağlanmasına yönelik düzenlemelerin başında, uluslararası model kuralları ile uyumlu olarak çok uluslu şirketlerde asgari kurumlar vergisi uygulaması ile yerel asgari kurumlar vergisi düzenlemeleri yer almaktadır.

Küresel Asgari Kurumlar Vergisi Düzenlemesi Nedir?

Çok uluslu şirketlerde asgari kurumlar vergisi, faaliyet gösterilen her bir ülke bazında belirlenen efektif vergi oranının %15'in altında olduğu durumlarda, o ülkede doğan kârlara tamamlayıcı bir vergi uygulanmasıdır. Büyük çok uluslu işletmelerin elde ettikleri kazançlar üzerinden hesaplanan toplam verginin asgari kurumlar vergisi oranına (%15) eşitlenmesini amaçlayan ilave bir vergileme sistemi oluşturulmaktadır.

Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Düzenlemesi Nedir?

Yurt içi asgari kurumlar vergisi, 32. ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10'undan az olamayacağını belirleyen bir düzenlemedir.

Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Hangi Tutar Üzerinden Hesaplanacaktır?

Üzerinden %10 oranında kurumlar vergisi hesaplanacak kurum kazancı, ticari bilanço karına veya zararına kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesi ve maddede öngörülen istisna ve indirimlerin düşülmesi suretiyle bulunan tutar dikkate alınarak hesaplanacaktır.

Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Hesaplanırken Düşülebilecek İstisna ve İndirimler Nelerdir?

Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplanırken, birinci fıkrada belirtilen kurum kazancından aşağıdaki istisna ve indirimler düşülür:

• 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (ç), (i), (j) ve (k) bentleri ile sahip oldukları taşınmazlardan elde edilen kazançlar dışında (d) bendinde sayılan istisna kazançlar,

(İştirak kazançları istisnası, emisyon primi istisnası, risturn istisnası, sat-geri kirala işlemlerine ilişkin istisna, kira sertifikası ihracı amacıyla varlık kiralama şirketlerine satışlarla ilgili kazanç istisnası, yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançlarına ilişkin istisnaları. (Sahip oldukları taşınmazlardan elde edilen kazançlarına ilişkin olanları hariç. )

• 10 uncu maddenin birinci fıkrasının; (g) ve (h) bentleri kapsamındaki indirimler,

(Vergi Usul Kanununun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarların beyan edilen gelirin %10'unu aşmayan kısmı, Engelliler Hakkında Kanuna göre kurulan korumalı işyerlerinde istihdam edilen kişilere ilişkin uygulanan korumalı işyeri indirimi)

• 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında vergiden istisna edilen kazançlar,
• Mikro ve küçük işletmelerin istisna kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgeleri kazançları ile Ar-Ge ve tasarım indirimleri.

Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Matrahı Üzerinden İndirilebilecek Vergiler Ve Tutarları Nelerdir?

• Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların beş hesap dönemine ait kurum kazançlarına uygulanan iki puan indirim nedeniyle alınmayan kurumlar vergisi tutarı
• İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına uygulanan beş puan indirim nedeniyle alınmayan kurumlar vergisi tutarı
• Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarına uygulanan bir puan indirim nedeniyle alınmayan kurumlar vergisi tutarı
• İlgili maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınan teşvik belgeleri kapsamındaki yatırıma katkı tutarları ile sınırlı olmak üzere, mükelleflerin kendi beyannameleri üzerinde Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi hükmüne istinaden indirimli kurumlar vergisi uygulaması nedeniyle ödemedikleri kurumlar vergisi tutarı.

Bu düzenlemeler, mevcut indirimli oran hakları ile yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki hakların korunmasını sağlar.

Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Hesaplamasına Bir Örnek

Örneğin, (A) A.Ş.'nin ticari bilanço karı 1.000.000 TL olup, iştirak hissesi satış kazancı istisnası 800.000 TL'dir.

 (A) A.Ş.'nin beyanı üzerine (1.000.000 - 800.000) 200.000 TL matrah üzerinden %25 oranındaki kurumlar vergisi 50.000 TL olarak hesaplanır. Ancak, bu madde kapsamında indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10'u (1.000.000 x 0,10) 100.000 TL'dir. Bu durumda, mükellef kurum 50.000 TL ilave kurumlar vergisi ödemek zorunda kalacaktır.

İlk Defa İşe Başlayan Mükellefler İçin Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Nasıl Hesaplanacak?

İlk defa işe başlayan mükellefler için faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca bu madde hükmü uygulanmayacaktır. Böylece, kuruluş aşamasını müteakip yatırımlarına yeni başlayan mükelleflerin bu düzenlemeden etkilenmemesi sağlanacaktır.

Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Geçici Vergi Dönemlerinde Uygulanacak Mı?

Evet, asgari kurumlar vergisi geçici vergi dönemleri için de uygulanacaktır.

Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Hangi Hesap Döneminden İtibaren Uygulanmaya Başlanacaktır?

Bu düzenleme, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımlandığı tarihte yürürlüğe girecektir.

Sonuç

Yurt içi asgari kurumlar vergisi düzenlemesi, Türkiye'deki vergi sisteminde önemli bir değişimin habercisi olarak karşımıza çıkıyor. Bu düzenleme beyan edilen kazanç üzerinden, indirim ve istisnalar nedeniyle ödenen kurumlar vergisinin düşük kalması durumunda, beyan edilen kazanç ve vergi matrahı arasında bir bağ kurularak, vergi yükümlülüklerinin daha adil bir şekilde yerine getirilmesi amaçlanıyor.

Yatırımcılar ve işletmeler için değişen kuralların etkilerini anlamak ve bu yeni düzenlemelere uyum sağlamak, gelecekteki vergi planlamaları açısından büyük önem taşıyor. Yasayı takip ederek ve güncel düzenlemeleri göz önünde bulundurarak, vergi yükümlülüklerinin daha etkili bir şekilde yönetilmesi kuşkusuz işletmeler için hayati önem taşımaktadır.

31.07.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.