Emre Özerçen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
info@emreozercen.com

Enflasyon Düzeltmesinden Sonra Binek Otomobillerin Satılması Halinde Kar Veya Zarar Nasıl Hesaplanacak?

Değerli okurlar, tarafımıza en çok gelen sorulardan biri de enflasyon düzeltmesine tabi tutulan binek otomobillerin 2024 yılında elden çıkarılması halinde doğacak kar veya zararın nasıl hesaplanacağı yönünde.

Bilindiği üzere 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe giren 7194 sayılı Kanun’la birlikte Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ncı ve 68’inci maddelerinde gerek ticari kazanç gerekse serbest meslek kazanç sahiplerinin binek otomobillerin gider ve amortismanları bazı kısıtlamalara tabi tutulmuştur. Konu ile ilgili 311 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde ise yapılan düzenlemeler açıklanmıştır.

Vergi Usul Kanunun Mükerrer 298’inci Maddesinin A/5 inci bendinin 4üncü paragrafında ‘’ Enflasyon düzeltmesine tâbi tutulan değerlerin elden çıkarılması halinde, bunlara ilişkin enflasyon düzeltme farkları maliyet addolunur’’ hükmü yer almaktadır.

Konuyu bir örnek ile somutlaştırmak gerekirse;

ÖRNEK OLAY

Demir  İnşaat A.Ş. 2022 yılının Ağustos ayında, aşağıda fatura detayları belirtilen binek otomobili satın almıştır. Mükellef, binek otomobili aktifleştirirken,7194 sayılı Kanun’a istinaden, ÖTV ve KDV’yi de aracın maliyetine dahil edilmiştir.

Araç Maliyet Detayları

Aracın Vergisiz Bedeli 442.000,00 TL

ÖTV 353.000,00 TL

KDV 159.000,00 TL

Toplam Değer: 954.000,00-TL

• Binek Otomobilin Şirket Aktifine Kaydedilmesi

-----------------------------------------------/---------------------------------------------------

254.01   Taşıtlar                              954.000,00

                                                           329.01 Diğer Ticari Borçlar 954.000,00

-----------------------------------------------/---------------------------------------------------

2022 Yılında Satın Alınan Binek Otomobil İçin Ayrılan Amortismanın Ne Kadarı Gider Yazılabilir?

Vergilerin maliyet bedeline eklenerek iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 2022 Yılı:430.000-TL aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir.

İşletmenin tam amortisman ayırması halinde her yıl 190.800-TL (954.000*0,20 ) tutarında amortisman ayırıp bunun 86.000-TL’sı ( 430.000*0,20 ) tutarını giderleştirebilecektir. Arada ki fark 104.800-TL’sının (190.800-86.000)  KKEG olarak dikkate alınması gerekmektedir.

2022 Yılına Amortisman Hesaplaması Nasıl Yapılacak?

Demir İnşaat A.Ş, 2022 yılında Ağustos ayında satın aldığı binek otomobil için kıst amortisman uygulayıp 5 aylık amortisman hesaplayacaktır.

Tam Amortisman Tutarı  79.500,00 (954.000*0,20/12*5)

Gider Yazılabilecek Tutar: 35.833,33 (430.000*0,20/12*5)

KKEG Yazılacak Tutar: 43.666,67 (79.500-35.833,33)

31.12.2022

-----------------------------------------------/---------------------------------------------------

770.01   Genel Yönetim Giderleri                   35.833,33

770.02  Genel Yönetim Gideri KKEG           43.666,67    

                                                           257.01 Birikmiş Amortisman  79.500,00

-----------------------------------------------/---------------------------------------------------

2023 Yılı Sonunda Enflasyon Düzeltmesi Öncesi Binek Otomobil Amortisman Tablosu

YIL	AMORTİSMANA ESAS BEDEL ÜZERİNDEN AYRILAN	MÜKELLEF TARAFINDAN AYRILAN AMORTİSMAN	KKEG YAPILACAK FARK AMORTİSMAN
2022(5 Aylık)	35.833,33 TL	79.500,00 TL	43.666,67 TL
2023	86.000,00 TL	190.800,00 TL	104.800,00 TL
TOPLAM	121.833,33 TL	270.300,00 TL	148.466,67 TL

Binek Otomobil ve Birikmiş Amortismanları Nasıl Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulacak?

• Binek Otomobilin Aktife Kayıtlı Değeri      ; 954.000 TL
• Birikmiş Amortismanların Tutarı                   ; 270.300 TL

Yukarıdaki verileri ve binek otomobilin aktife kayıt tarihini dikkate alarak, enflasyon düzeltme katsayısı aşağıdaki gibi olacaktır;

Aktife Kayıt Tarihi                            ; Ağustos / 2022

Ağustos 2022 Yİ-ÜFE                      ; 1780,05

Aralık 2023 Yİ-ÜFE                          : 2915,02

Düzeltme Katsayısı                            ; 2915,02/1780,05 =1,63760              

Düzeltme Katsayısına Göre, Binek otomobilin ve Birikmiş Amortismanların 31.12.2023 Tarihli Bilançoda Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulmuş Değerleri ;

• Binek Otomobil                     954.000 *1.63760      =1.562.270 TL
• Birikmiş Amortisman             270.300 *1.63760      = 442.643,28 TL

Demir İnşaat A.Ş’NİN  31.12.2023 tarihli enflasyona göre düzeltilmiş bilançosunda, Binek Otomobilin değeri 1.562.270 Birikmiş Amortismanları değeri de 442.643,28 olacaktır.

Binek Otomobil 2024 Yılı İçerisinde Satılırsa Kayıtlar Nasıl Düzenlenecek?

Söz konusu binek otomobil, 2024 yılı Şubat ayında 1.300.000,00 TL’sına peşin bedelle satılmıştır. (KDV ihmal edilmiştir.)

Enflasyon düzeltmesine tabi tutulan değerlerin elden çıkarılması halinde, bunlara ilişkin enflasyon düzeltme farklarının maliyet sayılacağı gerek Vergi Usul Kanununda gerekse enflasyon düzeltmesine ilişkin tebliğde  açıklanmıştır. Bu yüzden gerek binek otomobillerin gerekse birikmiş amortismanlarının enflasyon düzeltmesi uygulanmış değerleri dikkate alınmalıdır.

20.02.2024

-----------------------------------------------/-------------------------------------------------

102.01 Bankalar                                1.300.000,00-TL

257.01 Birikmiş Amortismanlar             442.643,28-TL

                                                            254.01 Taşıtlar           1.562.270       TL

                                                           679-01 –Araç Satışı        180.373,28   TL

 -----------------------------------------------/------------------------------------------------

Kanunen Kabul Edilmeyen Gider Olarak Kayıtlara Alınan Birikmiş Amortismanların Akıbeti Ne Olacak?

İlgili dönemde kanunen kabul edilmeyen gider olarak, dönem matrahına ilave edilen tutarların beyanname üzerinden indirimi en çok atlanılan konuların başında gelmektedir. Zira mükerrer vergilendirmeyi önlemek açısından aşağıda belirtilen enflasyon düzeltmesine tabi tutulmamış tutarların,2024 yılı 1.geçici vergi döneminde ve yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılması gerekmektedir.

*2022 Yılı Kanunen Kabul Edilmeyen Amortisman Gideri            ;           43.666,67 TL

*2023 Yılı Kanunen Kabul Edilmeyen Amortisman Gideri            ;           104.800,00 TL

2023 Yılına Ait Düzeltilmiş Değer İçindeki KKEG Neden Hesaplanmadı?

2023 yılına ilişkin amortisman giderleri düzeltilmemiş değerler üzerinden hesaplandı. Dolayısıyla kanunen kabul edilmeyen gider olarak, dönem matrahına ilave edilen amortismanlar dikkate alınmaktadır.

Kazanç Bulunmasaydı KKEG Yine de İndirim Konusu Yapılabilir miydi?

Beyanname üzerinde "Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler" bölümünün ‘’ Diğer İndirimler" sütununda gösterilerek kazanç üzerinden indirim konusu yapılması gerektiğini düşünüyoruz. 

17.05.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.