Emre Özerçen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
info@emreozercen.com

İnşaat Projelerinde Enflasyon Düzeltmesine Ait Tartışmalı 2 Konu 152 Mamuller Hesabı Nasıl Düzeltilmeli?

İnşaat Projelerinde Enflasyon Düzeltmesine Ait Tartışmalı 2 Konu 152 Mamuller Hesabı Nasıl Düzeltilmeli?

Bilindiği üzere gündemimizi bir süredir meşgul eden enflasyon düzeltmesine ait 555 Sıra No’lu VUK Tebliği 2023 yılı sonunda yayımlandı. Açıkçası enflasyonun dolaylı etkilerinden en çok etkilenen, enflasyon düzeltmesi uygulaması geliyor diye en çok sevinen ancak konut satışında ki durgunluk sebebiyle belki de 2024 yılında enflasyon düzeltmesinin vergisel etkisine maruz kalacak ilk sektör inşaat gayrimenkul sektörü olacak.

Enflasyon düzeltmesinin vergisel etkilerinin yanında, genel tebliğ doğrultusunda yapılacak hesaplamalarda hem özel inşaat projeleri hem de taahhüt projeleri için tarafımıza en çok sorulan iki konuyu sizler ile paylaşmak istedik.

1- Birden fazla dönemde tamamlanan özel inşaat projeleri için düzeltme tarihi projenin tamamlandığı 152-Mamuller hesabına kayıtın atıldığı tarih mi yoksa şantiye ile ilgili ilk maliyetin yapıldığı tarihe mi gidilerek düzeltme yapılacak?

İşletmelerin kendi arsa veya arazisi üzerine ya da kat karşılığı başkalarına ait arsa veya arazi üzerine satmak veya kiraya vermek vb. amacıyla inşa ettiği bina ve benzeri inşaatlarla ilgili maliyetler, hizmet üretim maliyeti olarak değil, dönem içinde üretim giderleri hesaplarından 150,710, 720 ve 730 no.lu hesaplarda izlenir

Özel inşaat işlerinin aynı yıl içinde bitirilememesi halinde, inşaat maliyeti bilançoda 151 no.lu Yarı Mamuller - Üretim hesabında takip edilmesi gerekir. Tamamlandığı halde henüz satılmayan bina ve bağımsız bölümlerin de 152- Mamuller hesabında izlenmesi gerekir.

Tebliğde yer alan ifadeye göre ;

İlk madde ve malzeme, ticari mallar, yarı mamul ve mamul stokların maliyetine dahil edilen unsurlar, yıllara sarî inşaat ve onarım işlerinde maliyeti oluşturan unsurlar, gelecek aylara ve yıllara ait giderler, maddî duran varlıklar ve bu varlıkları oluşturan unsurlar, maddî olmayan duran varlıklar ve bu varlıkları oluşturan unsurlar, özel tükenmeye tâbi varlıklar ve bu varlıkları oluşturan unsurlar, yıllara sarî inşaat ve onarım hakedişleri, haklar ve şerefiyeler için; defterlere kayıt tarihi (Bunlara mahsuben verilen veya alınan parasal olmayan avanslar, ödeme veya tahsil tarihinden mahsup tarihine kadar düzeltilir.) itibariyle düzeltilir.

Kişisel görüşümüz mamul maliyetlerini oluşturan unsurların inşaat başladığı tarihten itibaren yani ilk kayıt tarihinden itibaren düzeltilerek 31.12.2023 tarihine gelinmesidir. Yarı mamul ve mamul stoklarının düzeltilmesinde, bunların yarı mamul ve mamul hale gelme tarihleri değil maliyetine dahil edilen unsurların aktife ilk giriş tarihleri dikkate alınmalıdır. Zira sadece inşaat tamamlanıp 152-Mamul maliyeti hesabına atılan tamamlanma kaydının düzeltmeye tabi tutulmasının enflasyon muhasebesinde ki temel amaca uygun olmadığını düşünüyoruz.

2- Sonradan yıllara sari inşaat ve onarma işine dönüşen projelerde enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak olan kayıt tarihleri 170 –Y.Y.İ.O Maliyetleri hesabına virman tarihi mi ? Yoksa 740 hesapta faturanın kaydediliş tarihi mi dikkate alınacak?

Yıllara yaygın olmayan hizmet üretim taahhüt projeleri 740-Hizmet Üretim Maliyeti alt hesaplarında takip edilmektedir. Daha sonra ilgili projenin dönem sonuna kadar tamamlanmayacağı anlaşıldığı zaman proje yıllara yaygın inşaat ve onarım projeleri kapsamında değerlendirilerek 740 hesaptan yansıtma hesapları vasıtasıyla 170-178 Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım Maliyetleri hesaplarına alınarak aktifleştirilmektedir.

Bu durumda kayıt tarihi olarak hangi kayıt tarihinin baz alınacağı konusunda da kafa karışıklığı bulunmaktadır. Mamul üretiminde ki gibi birden çok dönemi etkilemese de bu konuda ki kişisel görüşümüz yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerine ait enflasyon düzeltmesi hesaplamaları yapılırken düzeltmeye esas tutar ve düzeltme tarihlerini 740 no’lu hesaplardan tam olarak tespit edilmesi gerektiğini düşünüyoruz.

31.12.2023 dönem sonu bilançoları düzeltilmeden önce mali idarenin tam olarak idrak edilememiş ve bilgi karmaşası bulunan bu iki konuda düzenleme yapması gerektiğini düşünüyoruz.

23.01.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.