Emre Özerçen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
info@emreozercen.com

Enflasyon Muhasebesinde Stokların Düzeltme Yöntemi Belirlenirken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Değerli okurlar, ‘’Enflasyon Düzeltmesi Uygulamasında Stokların Örnek Uygulama İle Devir Hızı Yöntemine Göre Düzeltilmesi.’’ İsimli makalemize gelen soruların büyük bir kısmı değerleme yöntemi seçilirken dikkat edilmesi gereken hususlar ile ilgili. Bu yüzden stok değerleme yöntemi seçilirken dikkat edilmesi gereken önemli olduğunu düşündüğümüz noktaları sıraladık.

• Hazine ve Maliye Bakanlığı mkelleflere kolaylık olması bakımından basit ve kısa yöntemler önererek enflasyon düzeltmesi uygulamasında bazı toplulaştırılmış yöntemlerin kullanılmasına izin vermektedir. Mükellefler, stokların düzeltilmesinde gerçek yöntemi kullanabilecekleri gibi, toplulaştırılmış yöntemleri de kullanabilirler.
• 1. Basit ortalama yöntemi, 2. Stok devir hızı yöntemi, olmak zere iki tür toplulaştırılmış yöntem belirlenmiştir. Mükellefler belirtilen bu yöntemlerden herhangi birini seçebileceklerdir. Toplulaştırılmış yöntemler kullanılarak dzeltilebilecek parasal olmayan kıymetler, stoklarla sınırlıdır.
• 31.12.2023 Bilançosu dzenlenirken, basit ortalama yöntemi veya stok devir hızı yönteminden biri seçilebilmektedir. Ancak 01.01.2024 ve sonrası dönemlerde kullanılabilecek toplulaştırılmış yöntemler ise basit ortalama yöntemi veya hareketli ağırlıklı ortalama yöntemidir.
• Toplulaştırılmış yöntemlerle dzeltmeye tâbi tutulan kıymetlerin alış veya maliyet bedeline intikal ettirilen reel olmayan finansman maliyetlerinin dşülmesi ihtiyarîdir.
• Toplulaştırılmış yöntemlerden birini seçen mkellefler seçtikleri yöntemden, bu seçimi yaptıkları hesap dönemi dahil çüncü hesap döneminin sonuna kadar dönemezler.
• Toplulaştırılmış yöntemlerin tercih edilmesi halinde mkellefler stokların düzeltmeye esas tutarlarını, düzeltmede esas alınacak tarihlere bağlı kalmaksızın, dönem ortalama düzeltme katsayısı ile veya stok devir hızına göre bulunan düzeltme katsayısı ile çarpmak suretiyle düzeltme işlemini gerçekleştireceklerdir.
• Toplulaştırılmış yöntemleri uygulamak istemeyenler, uyguladıkları stok değerleme yöntemlerine göre tespit ettikleri dzeltmeye esas tutara, düzeltme katsayılarını uygulamak suretiyle enflasyon düzeltmesi yapacaklardır.
• Basit ortalama yöntemi; gelir tablosu kalemleri ile stokların dzeltmede esas alınacak tarihlere bağlı kalınmaksızın dönem ortalama düzeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmasını ifade eder.
• Stok devir hızı: stoklarını basit ortalama ile dzelten ve stok devir hızı yüksek olan işletmelerde düzeltme sürecinde hata oranı yüksek olabilir. Bu durumda bu gibi işletmeler için stok devir hızı yöntemi ile stokta görünen malların hangi aya ait olduğu saptanarak düzeltme işlemi gerçekleştirilebilir.
• Stokların dzeltilmesinde gerçek yöntemi kullanan mükellefler mümkün olduğunca inebildikleri kadar alt ayrıma giderek düzeltme işlemini gerçekleştireceklerdir. Toplulaştırılmış yöntemleri seçenler ise mümkün olduğunca inebildikleri her bir alt ayrım itibarıyla diledikleri toplulaştırılmış yöntemi kullanmakta serbesttirler.
• Dzeltme işlemi, mali tabloların gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmasını engellemeyecek (satışların yıl içinde düzenli olarak dağıldığı gibi durumlarda) toplulaştırılmış yöntemlere dayalı olarak da yapılabilir.

Sonuç

İşletmelerin, hem stok yönetimi hem de faaliyet gösterilen sektörün özelliklerini dikkate alınarak kendilerine uygun yöntemi belirlemeleri önem arz etmektedir. Zira stok değerini daha yüksek belirleyecek yöntem düzeltme farkları ve dolayısıyla maliyetlerin daha yüksek oluşmasına neden olacaktır. Ancak stoklardaki bu artış, dönem karını da aynı ölçüde arttıracaktır. Her işletmenin kendi özelinde değerleme yapmasını tavsiye etmekle birlikte stokların düzeltilmesinde mükellefler tarafından toplulaştırılmış yöntemlerden basit ortalama yönteminin uygulanmasının seçilmesinin işletme lehine olacağını düşünüyoruz.

12.01.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.