Emre Özerçen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
info@emreozercen.com

10 Soruda Enflasyon Düzeltmesi Uygulamasında Reel Olmayan Finansman Maliyetleri (ROFM)

Değerli okurlar, şirketlerin yapmış oldukları borçlanmalarda katlandıkları finansman giderlerinin tümü enflasyon düzeltmesi uygulamasında katlanılan finansman giderlerinin içerisinde aynı döneme ait enflasyon kadar borç tutarına ait değer kaybı bulunması sebebi ile kabul edilmemektedir.

Borcun geri ödeme sürecinde enflasyon nedeni ile uğranılan kayıp tutar faiz içerisinde de yer aldığından ödenen faiz içerisinde anaparaya ait enflasyon kaybı ayrıştırıldıktan sonra kalan kısım gerçek finansman gideri olarak kabul edilmektedir. Ayrıştırılan kısım ise reel olmayan finansman maliyeti olarak değerlendirilip ilgili varlığın maliyet veya alış bedelinden düşülerek enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaktadır.

Bugünkü makalemizde tebliğ taslağı doğrultusunda ROFM’ine ait 10 özellik arz eden durumu özetleyeceğiz.

İşte 10 Soruda ROFM

1- Yeniden Değerlemeye Tabi Tutulmuş İktisadi Kıymetler İçin ROFM Hesaplanabilir Mi?

213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesi, geçici 32 nci maddesi ve/veya mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulmuş iktisadi kıymetlerin değerinin düzeltilmesinde, düzeltmeye esas değer olan yeniden değerleme sonrası değerler için ROFM hesabı yapılmaz.

2- Hangi Parasal Olmayan Varlıklar Hesaplanırken ROFM Dikkate Alınacaktır?

Maliyet veya alış bedellerine intikal ettirilmiş ve düzeltmeye esas tutara ulaşılırken düşülecek reel olmayan finansman maliyeti ihtiva edebilecek parasal olmayan varlıklar;

1. Stoklar, 2. Maddi duran varlıklar, 3. Mali duran varlıklar, 4. Özel tükenmeye tabi varlıklar

3- ROFM Hesaplanırken Hangi Yöntemler Uygulanabilir? Nasıl Hesaplanır?

Düzeltme işleminde, ROFM, “Borç Tutarının Esas Alınması” ve “Toplam Finansman Maliyetinin Esas Alınması” yöntemlerinden biri seçilerek hesaplanabilir.

Borç Tutarının Esas Alınması:

Toplam Finansman Maliyetinin Esas Alınması:

ROFM; toplam finansman maliyetlerine, ilgili döneme ait Yİ-ÜFE artış oranının hesap dönemine ait ortalama ticari kredi faiz oranına bölünmesi sonucunda belirlenen oranlar uygulanmak suretiyle bulunan tutarın, maliyet veya alış bedelinden düşülmesi suretiyle hesaplanacak.

4- ROFM Tutarının Fiilen Ödenen Finansman Giderini Aşması Veya Negatif Çıkması Halinde Ne Yapılacak?

Formüldeki oranın birden büyük çıkması halinde bahse konu finansman giderlerinin tamamının reel olmadığı kabul edilecektir. Aylar itibariyle Yİ-ÜFE'de oluşan farklılıklar nedeniyle formüldeki oranın negatif çıkması halinde ise formülde dikkate alınan döneme ilişkin olarak maliyete/alış bedeline intikal ettirilen finansman giderinin tamamının reel olduğu kabul edilecektir.

5- Birden Fazla Hesap Döneminde Maliyete Atılan Borçlanmalarda ROFM Nasıl Hesaplanacak?

Birde fazla hesap dönemine yayılan ve finansman gideri her hesap döneminde maliyete atılan borçlanmalarda, ROFM hesaplanması, her hesap dönemi itibariyle ayrı ayrı borç tutarının borcun kullanıldığı döneme ait Yİ-ÜFE artış oranının uygulanması suretiyle hesaplanacak.

Ayrıca aynı hesap dönemi içinde, borç geri ödemesinin (kapamanın) birden fazla ayda yapılması durumunda, her geçici vergi döneminin sonunda geçerli olan Yİ-ÜFE oranı kullanılabilecektir.

6- Krediler İle İlgili Ödenen Vergi Ve Harçlar İçin ROFM Ayrıştırması Yapılacak Mı?

Kredilerle ilgili (vergi ve harçlar gibi) bazı finansman giderleri, kullanılan yabancı kaynağın kullanım süresine bağlı olarak oluşmadığından enflasyon unsuru içermez. Bu nedenle enflasyon düzeltmesi uygulamasında bu giderler reel olarak kabul edilir ve bunlar için ayrıca ROFM ayrıştırması yapılmayacak.

7- Stoklarını Toplulaştırmış Yöntemler İle Düzeltmeye Tabi Tutan Mükelleflerce ROFM’lerinin Düşülmesi Zorunlumudur?

Toplulaştırılmış yöntemlerle düzeltmeye tabi tutulan kıymetlerin maliyet bedeline intikal ettirilen reel olmayan finansman maliyetlerinin düşülmesi ihtiyaridir. Toplulaştırılmış yöntemler kullanılarak düzeltilebilecek parasal olmayan kıymetler, stoklarla sınırlıdır.

8- ROFM Tutarını Toplam Finansman Maliyeti Yöntemine Göre Hesaplayan Mükellefler Borç Tutarının Esas Alınması Yöntemine Geçiş Yapabilirler Mi?

Bu yöntemi seçen mükellefler seçtikleri yöntemden bu seçimi yaptıkları hesap dönemi dahil üçüncü hesap döneminin sonuna kadar dönemezler.

9- 2023 Hesap Dönemi Sonunda ATİKlere Ait Maliyet Bedelinden Düşülen ROFM

Hesap dönemi sonuna ait bilançoya ait düzeltme ile sınırlı olmak üzere, amortisman süresi bitmemiş olan kıymetlere ilişkin maliyet veya alış bedelinden düşülen reel olmayan finansman maliyetinden amortisman ayrılmamış tutar, 2024 ve sonraki hesap dönemlerinde 5 yılda ve eşit taksitler halinde dönem kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

Enflasyon düzeltmesi uygulamasında, söz konusu reel olmayan finansman maliyetleri bilançoda gözükmeyeceği için, bunların mukayyet değerleri ile beyanname üzerinde indirim konusu yapılması gerekmektedir. Ancak, amortismana tabi bu iktisadi kıymetin 1/1/2024 tarihinden sonra satılması halinde, satış tarihi itibariyle reel olmayan finansman maliyetinin itfa olunmayan kısmının, kıymetin satıldığı hesap döneminde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

10- Yabancı Para Üzerinden Yapılan Borçlanmalarda ROFM Nasıl Hesaplanır?

Yabancı para üzerinden borçlanmalarda borcun kullanıldığı döneme ait Yİ-ÜFE artış oranı, borcun alındığı tarihteki Türk Lirası karşılıklarına uygulanır. Dolayısıyla yabancı para üzerinden yapılan borçlanmalarda ROFM hesaplanırken Yİ-ÜFE artış oranının uygulanacağı borç tutarı, yabancı para üzerinden alınan borcun alındığı tarihteki Türk Lirası karşılığı olacaktır.

Sonuç

Reel olmayan finansman maliyeti ile ilgili iktisadi kıymetin alış veya maliyet bedeli ile ilişkilendirilen bu finansman maliyetlerinin enflasyon kaybı kadar tutarı ayrıştırılmak zorundadır. Bu noktada ROFM’lerin tevsikine ilişkin kayıt ve belgelerin açık ve kesin bilgiler içermesi gerekmektedir. Her ne kadar yeniden değerleme uygulaması yapan şirketler ROFM hesaplaması yapmayacak olsada enflasyon düzeltmesi uygulamaları oldukça detay gerektiren çalışmalardır. Zira tercih edilecek yöntem dahi bilançonun oluşumunu farklı etkileyecektir.

02.11.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.