Emre Özerçen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
info@emreozercen.com

Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Ek Vergi (Deprem Vergisi) Hesaplayacak mıyım?

Değerli okurlar, kurumlar vergisi beyannamesi doldurulurken tereddütte düşülen konulardan biride 7440 sayılı Yasada sürpriz bir şekilde kendine tek seferlik yer bulan ek vergi düzenlemesiydi. Konuya ilişkin kanun genel tebliği 15/04/2023 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi ve ek vergi diğer adıyla deprem vergisi uygulamasına yönelik esaslar belirlendi.

Öncelikle söylememiz lazım ki 2022 yılına ait kurumlar vergisi beyannamesinde kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirimler ile indirimli kurumlar vergisine tabi matrahınız yok ise ek vergi ödemeyeceksiniz. Hatta bazı indirim ve istisnalardan yararlansanız da ek vergi ödemeyeceksiniz.

Şimdi gündemi uzun süre meşgul eden ek vergi uygulamasına yönelik konu başlıklarına geçelim;

Ek Verginin Mükellefleri

• Sermaye şirketleri,
• Kooperatifler,
• İktisadi kamu kuruluşları,
• Dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler,
• İş ortaklıkları,

Ayrıca  Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden muaftır.

Hangi İstisnalar Ek Verginin Konusu Dışında Tutulmuştur?

• Yatırım Fon ve Ortaklığı Portföy İşletmeciliği Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-d).
• Risturn Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-i).
• Sat-Kirala-Geri Al İşlemlerine Yönelik Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-j).
• Varlık Kiralama İşlemlerinden Elde Edilen Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-k).
• Kur Korumalı Mevduat ve Katılım Hesaplarından Elde Edilen Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Geçici Madde 14).
• Yatırım İndirimi İstisnası (193 sayılı Kanunun Geçici Madde 61 inci maddesi kapsamında tevkifata tabi tutulanlar)

Hangi İndirimler Ek Verginin Konusu Dışında Tutulmuştur?

• Sponsorluk Harcamalarında İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-b).
• Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-c).
• Eğitim ve Sağlık Tesisleri ile Yurt İnşaatlarına İlişkin Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-ç).
• Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-d).
• Cumhurbaşkanınca Başlatılan Yardım Kampanyalarına Yapılan Bağışlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-e).
• Kızılay Derneği ile Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-f).
• 213 sayılı Kanunun 325/A Maddesine Göre Girişim Sermayesi Fonu Olarak Ayrılan Tutarlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-g).
• 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanuna Göre Korumalı İşyeri İndirimi (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-h).
• Özel Kanunları Uyarınca Kurum Kazancından İndirimine İzin Verilen Bağış ve Yardımlar.

Hesaplanacak Ek Vergi Oranı Nedir?

2022 yılı Kurumlar Vergisi beyannamesi üzerinde kazançtan indirilen, istisna ve indirimler ile indirimli kurumlar vergisi için %5 ve %10 oranında ayrı ayrı vergi hesaplanacaktır.

• 2022 yılına ilişkin verilen kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, tespit olunan matrahlar üzerinden Kanun hükmüne istinaden %10 oranında ek vergi hesaplanacaktır.
• 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki iştirak kazançları ile aynı fıkranın (b) ve (g) bentlerinde düzenlenen yurtdışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıyan yurtdışı iştirak kazançları ve yurtdışı şube kazançları üzerinden %5 oranında vergi hesaplanacaktır.
• 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (h) bentlerinde düzenlenen yurtdışı iştirak hissesi satış kazançları ve yurtdışı inşaat, onarım ve teknik hizmetlerden elde edilen kazançlar üzerinden ise ek vergi %10 oranında hesaplanacak olup bu kazançların elde edildiği ülkede en az %15 oranında vergi yükü taşıdığına ilişkin tevsik edici belgelerin kurumlar vergisi yönünden bağlı bulunulan vergi dairelerine ibraz edilmesi durumunda, bu istisnalar üzerinden hesaplanan %10 oranındaki verginin %5’e isabet eden kısmı iade edilecektir. 

Ek Vergi Nasıl Beyan Edilecek?

• 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle hesaplanacaktır.

Ek Vergi Ne Zaman Ödenecek?

• Hesaplanan ek vergi, ilk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi içerisinde, ikinci taksiti ise bu süreyi takip eden dördüncü ay içerisinde olmak üzere iki eşit taksit halinde ödenecektir.

Ödediğim Ek Vergiyi Gider veya İndirim Olarak Dikkate Alabilir miyim?

• Ödenen ek vergi gider olarak dikkate alınamaz, indirim konusu yapılamaz.

İndirim Konusu Yapılan Geçmiş Yıl Zararları Sebebi İle Ek Vergi Ödenecek Mi?

• 2022 yılına ilişkin verilen kurumlar vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılan geçmiş yıl zararları üzerinden ise ek vergi hesaplanmayacaktır.

Ancak;

• 2022 yılına ilişkin verilen kurumlar vergisi beyannamesinde ticari zararı bulunanlar, istisnalar nedeniyle cari yıl zararı oluşanlar veya kurumlar vergisine tabi matrahları bulunmayan mükellefler de bu dönemde faydalandıkları indirim ve istisna tutarları üzerinden ek vergi hesaplayacaklardır.

Özel hesap dönemi mükellefleri için beyan ve ödeme süreçleri nasıl işleyecek?

• Özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler için 2023 yılı içinde sona erecek hesap dönemi için verilmesi gereken kurumlar vergisi beyannamelerinde dikkate alınan indirim, istisna ve indirimli kurumlar vergisi matrahları üzerinden ek vergi hesaplanacak.

Örnek

İnşaat sektöründe faaliyette bulunan ve İzmir Kordon Vergi Dairesi Müdürlüğünün mükellefi olan (Erdim) A.Ş.’nin 2022 hesap dönemine ilişkin vermiş olduğu kurumlar vergisi beyannamesinde 5.000.000 TL ticari zararı bulunmaktadır. Mükellef kurum bu dönemde, 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesi kapsamında 1.000.000 TL iştirak kazancı istisnasından faydalanmıştır.

Buna göre mükellefin ilgili dönem beyannamesinde ticari bilanço zararının bulunması ek vergi hesaplanmasına engel teşkil etmeyecek olup, bu dönemde faydalanılan istisna tutarı üzerinden (1.000.000 TLx%5=) 50.000 TL ek vergi hesaplanacak ve bu vergi 2023 yılı Nisan ve Ağustos aylarında iki eşit taksit halinde ödenecektir.

Örnek-2

İstanbul Kozyatağı Vergi Dairesi Müdürlüğünün mükellefi (Demir) A.Ş’nin 2022 hesap dönemine ilişkin kurum kazancı 8.000.000 TL’dir. Mükellef kurum aynı hesap döneminde 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesi hükmüne istinaden; 2.000.000 TL iştirak kazancı istisnasından, 500.000 TL taşınmaz satış kazancı istisnasından ve 4691 sayılı Kanun kapsamında 800.000 TL tutarında teknoloji geliştirme bölgeleri kazanç istisnasından yararlanmıştır. Adı geçen Kurum ayrıca, Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyasına makbuz karşılığı yaptığı 200.000 TL bağış tutarını beyanname üzerinden indirim konusu yapmıştır.

Buna göre, anılan Kurumun ödemesi gereken ek vergi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Kurum kazancı
Ticari bilanço karı	8.000.000 TL
İstisnalar
İştirak kazançları istisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-a) (a)	2.000.000 TL
Taşınmaz satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-e) (b)	500.000 TL
Teknoloji geliştirme bölgeleri kazanç istisnası (4691 sayılı Kanun) (c)	800.000 TL
İndirimler
Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyasına mükellef tarafından makbuz karşılığı yapılan bağış (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-e) (d)	200.000 TL
Ek vergi matrahı
%5 oranına tabi matrah (a)	2.000.000 TL
%10 oranına tabi matrah (b + c )	1.300.000 TL
Ödenmesi gereken ek vergi
[(a)x(0,05) + (b + c )x(0,10)]	230.000 TL

Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyasına mükellef tarafından makbuz karşılığı yapılan bağış ek verginin matrahına dâhil edilmeyecek olup, Kanun kapsamında hesaplanan 230.000 TL tutarındaki ek vergi, 2023 yılı Nisan ve Ağustos aylarında iki eşit taksit halinde ödenecektir.

19.04.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.