Emre Özerçen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
info@emreozercen.com

7440 Sayılı Yasaya Göre Soru ve Cevaplar İle İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi

Değerli okurlar, iş ve ekonomi dünyasının merakla beklediği 7440 sayılı kanun 2022 takvim yılına ait matrah artırımı da dâhil ederek 12.03.2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

7440 sayılı Yasa’nın 6.maddesinde   “İşletme kayıtlarının düzeltilmesi ‘’ başlığı altında yer alan düzenlemeler,7326 sayılı Yasa ile birçok noktada benzerlik göstermektedir. Bu düzenlemelerdeki temel amaç işletmelerin defter kayıtları ile fiili durumu arasındaki uyumsuzlukların giderilmesidir.

Uzun bir süre bu konuda yeni bir düzenlemenin olmayacağını düşündüğümüz için fiili durumu ile mali kayıtları arasında fark olan işletmelere bu düzenlemelerden faydalanmasını tavsiye ediyoruz.

Kısaca 7440 sayılı Yasa gereği hangi kayıtlar düzenlenebilir göz atacak olur isek;

İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesinin Kapsamı Nedir?

• İşletmelerde mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların
• İşletme kayıtlarında yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların
• Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan kasa mevcudu ile ortaklardan alacakları hesaplarının beyan edilerek işletme kayıtlarının gerçeğe uygun hale getirilmesi

Kimler Bu Madde Kapsamında Girmektedir?

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dâhil)

İşletme Mevcut Olduğu Halde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat Ve Demirbaşların Defterlere Kaydedilme Sürecinde Nasıl Bir Yol İzlenecek?

İşletmelerde mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar için işletmelerin kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel (rayiç bedel, o kıymetin değerleme günü itibarıyla normal alım satım bedelidir) üzerinden oluşturdukları envanter listesini ayrı bir beyanname ile vergi dairesine bildirmek suretiyle yasal süre içerisinde defterlerine kaydedebilme imkanı sağlanmıştır.

Vergisel Yükümlülükleri

Beyan edilen; makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanacak ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenecektir.

Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilen Kdv İndirim Konusu Yapılabilir Mi?

Makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyecek ancak, emtia üzerinden hesaplanan katma değer vergisi 1nolu KDV beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılabilecektir. Ancak emtia üzerinden ödenen vergi iadeye konu edilemeyecek.

Kısaca Birer Örnek İle Açıklarsak

------------------- 03.04.2023 ---------------------

153 Ticari Mallar   

191 İndirilecek KDV             

            360 Ödenecek Vergi ve Fonlar                    

            525 Kayda Alınan Emtia Öz.Karş.

------------------------- /--------------------------

------------------- 03.04.2023 ---------------------

253 Tesis Makine ve Cihazlar   

689 Diğer Olağan Dışı Gid.Ve Zararlar             

                        360 Ödenecek Vergi ve Fonlar                    

                        526 Demirbaş Makine Ve Teç.Öz.Karş.

------------------------- /--------------------------

Kayıtlara Alınan Makine, Teçhizat Ve Demirbaşlar İçin Amortisman Ayrılabilecek Mi?

Bildirime dahil edilen makine, teçhizat ve demirbaşlar için amortisman ayrılamayacaktır.

Beyan Edilen Kıymetlerin Kayıtlara İntikali

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler aktiflerine kaydettikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte özel karşılık hesabı açılacaktır. Emtia için ayrılan karşılığın ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrılan karşılıklar ise birikmiş amortisman olarak kabul edilecek. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise söz konusu emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.

İşletme Kayıtlarına Alınan Kıymetlerin Satışı Hangi Şartla Mümkün Olacak?

Bildirilen kıymetlerin satılması hâlinde satış bedeli, bunların deftere kaydedilen değerinden düşük olamayacak.

İşletme Kayıtlarında Yer Aldığı Halde İşletmede Mevcut Olmayan Kıymetler İçin Nasıl Bir Yol İzlenecek?

İşletme kayıtlarında yer aldığı hâlde mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını, fatura düzenlemek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirmeleri ve böylelikle kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirebilme imkanı verilmektedir.

Bu kapsamda düzenlenecek faturada yer alacak bedel, söz konusu emtialar için aynı neviden olan emtiaların cari yıl kayıtlarına göre belirlenen gayri safi kar oranı dikkate alınarak tespit edilecektir. Gayri safi kar oranının yasal kayıtlardan tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınacaktır. Makine, teçhizat ve demirbaşlar bakımından ise, düzenlenecek faturada yer alacak bedel, mükelleflerin kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel olacaktır.

Fatura ilgili kıymetin tabi olduğu oran katma değer vergisi hesaplanarak düzenlenecek olup ilgili dönemin KDV beyannamesinde beyan edilecektir. Ödenecek KDV çıkması halinde ilgili kıymetten kaynaklanan tutar kadar olan kısmı ilk taksit beyanname verme süresi içerisinde, diğerleri takip eden birinci ve ikinci ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.

------------------- 03.04.2023 ---------------------

689 Diğer Olağandışı Gid.ve Zar.

(KKEG)

            600 Yurtiçi Satışlar     

            (7440 Sayılı Kan.6.mad.gereği  )            

            391  Hesaplanan KDV

------------------------- /--------------------------

------------------- 03.04.2023 ---------------------

950 KKEG

                        951 KKEG

------------------------- /--------------------------

Kasa Ve Ortaklardan Alacaklar Hesabı

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine, 31/12/2022 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31 Mayıs 2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkânı verilmiştir.

İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarının belirlenmesinde, başka hesaplarda takip edilen tutarlar da dikkate alınarak tek düzen hesap planında yer alan "131. Ortaklardan Alacaklar" ve "231. Ortaklardan Alacaklar" toplamından "331. Ortaklara Borçlar" ve "431. Ortaklara Borçlar" toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar esas alınacaktır

Bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklardan alacaklar tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini düzeltmek için beyanda bulunan mükellefler, beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir.

------------------- 03.04.2023 ---------------------

689 Diğer Olağandışı Gid.ve Zar.

(KKEG-7440 6.madde gereği )

            100 Kasa / 131-231 Ortaklardan Alacaklar

            (7440 Sayılı Kan.6.mad.gereği  )            

------------------------- /--------------------------

------------------- 03.04.2023 ---------------------

689 Diğer Olağandışı Gid.ve Zar.

(KKEG-Verginin Hesaplanması )

                       360 Ödenecek Vergi Ve Fonlar

------------------- 03.04.2023 ---------------------

950 KKEG

                        951 KKEG

------------------------- /--------------------------

Bu Madde Uyarınca Ödenecek Vergiler Mahsup Edilebilecek Mi?

Ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilemeyecek; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecek.

Son Başvuru Tarihi Ne Zaman?

31/5/2023 (bu tarih dâhil)

13.03.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.