Emre Karaoglu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
emrekaraoglu27@hotmail.com

İşveren İşçisinden İhbar Tazminatı Talep Edebilir Mi?

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan işsizlik oranları son zamanlarda %9 ile %10 bandında açıklansa da, büyükşehirler başta olmak üzere birçok meslekte personel temini noktasında büyük sıkıntılar çekiliyor. Hiç uzağa gitmeye gerek yok, kendi mesleğimizde dahi yetişmiş, ara eleman veya yönetici pozisyonundan tutun da, yetiştirmek üzere eleman dahi kolay kolay bulamaz olduk.

Hal böyle iken, bir yanda işsiz olduğunu iddia edenler, diğer yanda eleman bulamayan işveren kesimini gördüğümüz bu günlerde istihdamın sürekliliği, işverenin mal ve hizmet üretiminin aksamadan devam etmesinin sağlanması amacıyla ihbar tazminatı kavramının yalnızca işçi açısından değil, işveren açısından da geçerli bir uygulama olduğunu gündeme getirmekte fayda var.

4857 Sayılı İş Kanunumuz 17.maddesi ile ihbar tazminatı konusunu düzenlemiştir. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerektiği, bunun da çalışılan süre göz önünde bulundurularak 6 aya kadar 2 hafta, 6 aydan 1,5 yıla kadar 4 hafta, 1,5 yıldan 3 yıla kadar 6 hafta, 3 yıldan fazla süren çalışmalar için 8 hafta öncesinden bildirim yapılması gerektiği belirtilmiştir. Bu sürelerin sözleşmelerle artırılabileceği, bildirim şartına uymayan işçi veya işveren hangi taraf olursa olsun belirtilen bu ihbar süreleri kadar ücret tutarında ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür denilmektedir. İhbar önellerinin karşı tarafa tebliği mutlaka yazılı olarak yapılması gerekir.

Yani bir işveren ihbar süresine uymadan bir çalışanını işten çıkarmak istediğinde nasıl ihbar tazminatı ödüyor ise, işveren de üretim döngüsünü bir anda bozacak şekilde ihbar sürelerine uymadan işten ayrılan çalışanından ihbar tazminatı talep etme hakkına sahiptir. İhbar tazminatı çoğu kesimlerce sadece işçiye ödenen bir tazminat olarak bilinse de, işverenler bu haklarından çoğu zaman feragat etmektedir. İşveren işçiden alacağı ihbar tazminatıyla maddi olarak bir kazanç elde etmeyi düşünmekten çok, bir düzeni olan işyerinde bu düzeni bozabilecek ani işten ayrılmaların önüne geçebilmek için iş sözleşmelerine detaylıca ihbar konusunu yazarak ve bu maddeyi uygulamaktan imtina etmeden kararlılıkla sürdürmesi halinde çalışanların kendi keyfiyetiyle aniden işten ayrılmalarının önünü kesmiş olacaktır.

İşten ayrılmak isteyen işçi, en azından bunu kanunda belirtilen veya sözleşme ile belirlenen bir süre öncesinden işverenine bildirmeli, yerine yeni personel temin edilmesi ve işlerin aksamadan yürümesi noktasında işverenine vefa borcu olarak bunu gönülden yapması, eğer bunu yapmıyorsa da işyerinden ayılırken ihbar tazminatı ödemeyi göze almalıdır.

Maalesef ülkemizdeki iş mahkemeleri mevzuatları gereği adeta işçi mahkemesi gibi hareket ederek birçok davada işverenin aleyhine kararlar verebilmekte, bu da işverenin işçi çalıştırmaya, üretmeye olan hevesini yok etmektedir. Zorunlu ve ücretsiz arabuluculuk uygulamasının yaygınlaşmasıyla, alacağı olmasa da, istifa etse de işvereni hakkında alacak konulu başvurular yapabilmekte, hakkı olmadığı kalemler üzerinden iddialarda bulunarak hem işvereni mağdur etmekte hem de usul ekonomisi ilkesini hiçe saymaktadır.

Sonuç olarak sürekli personel temini noktasında sıkıntı yaşayan işverenlerin ihbar tazminatı hususunu değerlendirerek fiilen uygulamaya geçmeleri, iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı maddesi yoksa mutlaka eklemeleri gerektiğini ve hatta nasıl işçiler ayrıldıklarında ödenmeyen ihbar tazminatları için yasal yollara başvuruyor ise işverenlerin de yasal yollara başvurmaları ve bunu hazırda çalışan işçilerinin haberdar olmalarını sağlayarak en azından ihbar etmeden işten ayrılmaların bir kısmının önüne geçilebileceğini düşünmekteyim.

Bir sonraki yazıda buluşmak üzere, sağlıcakla kalın, yazının hazırlanmasında desteklerinden dolayı değerli dostum Avukat Abdulkadir Akıl’a teşekkür ederim.

29.11.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.