Emre Ateş
Vergi Müfettişi
E.Milli Emlak Uzmanı
emre9156@hotmail.com

Covid-19 Sonrası Hazine Taşınmazları Hakkında Yapılan Düzenlemeler ve Değerlendirme

Özel kanunlarla verilen yetkiler dışında, Hazine malları konusunda genel yetkili kuruluşun Milli Emlak Genel Müdürlüğü olduğu bilinmektedir.

Milli Emlak Genel Müdürlüğü, 13.12.1983 tarihli ve 178 Sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 8 inci maddesinde Maliye Bakanlığı ana hizmet birimleri arasında sayılmış ve 13 üncü maddesinde de görevleri belirtilmişti.

Ancak 09.07.2018 tarihli ve 30473 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 Sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 13 üncü maddesi ile 178 Sayılı KHK yürürlükten kaldırılmıştır. 10.07.2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanlığı teşkilatı düzenlenmiş ve 217 ilâ 253 üncü maddelerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı teşkilatına yer verilmekle birlikte 219 uncu maddede sayılan Hazine ve Maliye Bakanlığı hizmet birimleri arasında Milli Emlak Genel Müdürlüğüne yer verilmemiştir.

Milli Emlak Genel Müdürlüğü, aynı Kararname'nin 97 ilâ 126 ncı maddelerinde yer verilen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı hizmet birimleri arasında sayılmış ve 101 inci madde de Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nün görevleri düzenlenmiştir.

Milli Emlak Genel Müdürlüğünün Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlanmasının yıllardır beklenen ancak bir türlü uygulamaya konulmayan bir düzenleme olduğunu belirtmekle birlikte yerinde bir karar olduğunu belirtmek isterim.

Son günlerde ülkemizin de etkisi altında kaldığı Covid–19 virüsünün neden olduğu salgın hastalığın olumsuz etkilerinin önlenmesi amacı ile Milli Emlak Genel Müdürlüğünün paydaşlarından olanlara yönelik olarak yürürlüğe konulan 398 ve 399 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliğleri ile bir takım düzenlemeler yapılmıştır.

31.03.2020 tarihli ve 31085 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 398 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliğinin amacının; 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun geçici 25 inci maddesinin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilerek; anılan tebliğ ile Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli yatırımcılar ve işletmecilere yönelik olarak bir takım Hazine alacakları için ertelemeler (ecrimisil ertelemesi ve kullanım bedeli ertelemesi) düzenlenmiştir. 

Ecrimisil ertelemesi: Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli turizm tesislerinin yatırımcıları ve işletmecilerinden bu faaliyetleri dolayısıyla Hazine taşınmazlarını izinsiz kullanımlarından dolayı 1/4/2020 tarihi ile 30/6/2020 tarihi arasındaki dönemde tahsil edilmesi gereken ecrimisillerin ödeme sürelerinin başvuru şartı aranmaksızın altı ay ertelenmesi ve bu alacakların ertelenen süre sonuna kadar herhangi bir zam veya faiz uygulanmadan tahsil edilmesi olarak tanımlanmıştır.

Kullanım bedeli ertelemesi: Kanunları uyarınca ilgili Bakanlıklar tarafından üzerinde turizm tesisleri yapılmak üzere adlarına kamu arazisi tahsis edilen Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli yatırımcılar ve işletmecilerden; irtifak hakkı tesis edilip edilmediğine veya kullanma izni verilip verilmediğine bakılmaksızın 1/4/2020 tarihi ile 30/6/2020 tarihi arasındaki dönemde tahsil edilmesi gereken kira, kesin izin, kesin tahsis, irtifak hakkı, kullanma izni, yararlanma, ilave yararlanma bedelleri ve hasılat paylarının ödeme sürelerinin başvuru şartı aranmaksızın altı ay ertelenmesi ve bu alacakların ertelenen süre sonuna kadar herhangi bir zam veya faiz uygulanmadan tahsil edilmesi olarak tanımlanmıştır.

22.04.2020 tarihli ve 31107 sayılı Resmi Gezetede yayımlanan 399 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliğinin amacının; 16/4/2020 tarihli ve 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilerek, anılan tebliğ ile bir takım Hazine alacakları için ertelemeler (ecrimisil ertelemesi ve satış bedeli ertelemesi) düzenlenmiştir. 

Ecrimisil ertelemesi: Hazine taşınmazlarının tarım ve hayvancılık amacıyla izinsiz kullanımından kaynaklanan, erteleme dönemi (1/4/2020 tarihi ile 1/7/2020 tarihi arasındaki dönem) içerisinde tahsil edilmesi gereken ecrimisillerin ödeme sürelerinin başvuru şartı aranmaksızın erteleme süresi kadar ertelenmesi (Erteleme döneminde tahsili gereken bedellerin vade tarihinden itibaren üç ay) ve herhangi bir zam veya faiz uygulanmaksızın taksitlendirilerek tahsil edilmesi olarak tanımlanmıştır.

Satış bedeli ertelemesi: Hak sahiplerinden, İdarece yapılan satışa esas tebligat tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde peşinat veya satış bedelini ödemesi gerektiği bildirilenlerden son ödeme tarihi erteleme dönemi (1/4/2020 tarihi ile 1/7/2020 tarihi arasındaki dönem) içerisinde olanlar ile daha önce taksitli satış sözleşmesi imzalananlardan taksitlerinin vade tarihi erteleme dönemi içerisinde olanların ödeme sürelerinin, başvuru şartı aranmaksızın erteleme süresi (Erteleme döneminde tahsili gereken bedellerin vade tarihinden itibaren üç ay) kadar ertelenmesi ve herhangi bir zam veya faiz uygulanmaksızın taksitlendirilerek tahsil edilmesi olarak tanımlanmıştır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemelerin Hazine taşınmazlarının paydaşları için önemli düzenlemeler olduğunu belirtmek isterim. Bunlara ilave olarak yapılacak düzenlemeler ülkemizin tarım politikası açısından kaçınılmazdır.

Son günlerde tarım arazilerinin öneminin daha fazla arttığı herkes tarafından bilinmektedir. Kaldı ki pandemi niteliği kazanan Korona Virüs (COVİT-19) sonrasında tarımsal üretimde sürdürülebilirliğin sağlanması ve tarım ürünleri arz güvenliğinin korunması amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın ortak çalışmasıyla önemli bir proje hayata geçirilmesi planlamaktadır. Yapılacak olan düzenleme ile Hazineye ait kullanılmayan tarım arazilerini, örnek ekilişler için çiftçilerimizin kullanımına bırakılacak olup böylelikle tarım arazilerimizden en etkin bir şekilde çiftçilerimizin yararlanmasının sağlanması hedeflenmektedir. Bakanlıklar nezdine yapılacak çalışmaya ilave olarak aşağıda bazı hususlara dikka

Yapılan araştırma sonucunda Hazine taşınmazlarının cinslerine göre dağılımının aşağıdaki tablodaki gibi olduğu görülmüştür.

   

Yukarıdaki tabloda da görüleceği üzere Hazine taşınmazlarının adet olarak en yükseğini tarla vasıflı taşınmazlar oluşturmakta iken yüzölçüm olarak da üçüncü sırada yer aldığı görülmektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın bu süreçte (covid 19 sonrası yeni normal süreci) ortak çalışma yapacak olmasının memnuniyetle karşılamakla birlikte bir adım daha atılmasının yerinde olacağı kanaati hasıl olmuştur.

Hazine taşınmazlarından özellikle tarla vasıflı taşınmazlar ile tarımsal ekonomiye katkı sağlayacak diğer (bağ-bahçe v.s.) taşınmazların idaresinin Tarım ve Orman Bakanlığına bırakılarak topraksız ya da az topraklı çiftçilerin kullanımına açılmasına yönelik bir düzenleme yapılması gereklidir. Uzun yıllar Milli Emlak Genel Müdürlüğü taşra teşkilatında görev almış biri olarak Milli Emlak Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatında personel eksikliği ve teknik imkânsızlıklar nedeniyle taşınmazların büyük bir kısmı ecrimisil ile idare (ecrimisil her ne kadar bir idare yöntemi olmasa da) edilmektedir. Dolayısıyla taşınmazların özellikle tarım arazilerinin atıl kalma durumu söz konusu olmaktadır. Yapılacak olan düzenlemeler ile tarla vasıflı taşınmazlar ile tarım yapılabilecek nitelikteki taşınmazların idaresinin Tarım ve Orman Bakanlığına bırakılarak taşınmazların ekonomiye kazandırılması sağlanabilir. Bu durum ülkemiz açısından tarım alanında büyük bir reform olarak görülebilir. Hali hazırda iki Bakanlığımız bir çalışma yapıyorsa bu durumun da dikkate alınmasının yerinde olacağı düşünüyorum.

Tarım ve Orman Bakanlığı tarla vasıflı taşınmazlarla ilgili olarak Tarım Reformu Genel Müdürlüğü bünyesinde kuracağı bir birim ile bu taşınmazların (tarım ekonomisine uygun) çiftçilerin kullanımına tahsis (bedelsiz olarak) edilmesini sağlayabilir. Özellikle topraksız çiftçilere belirli bir üretim kotası (alt limit) konularak hazine arazileri herhangi bir bedel alınmadan tahsis edilebilir. Bunun sonucu olarak da topraktan elde edilen verim arttırılabilir, üretimde süreklilik sağlanabilir ve sonuç olarak da devlet hazinesi üretim sonucunda ortaya çıkacak vergiler yoluyla büyütülebilir. Böylelikle Hazineye ait tarım arazilerini tarımsal amaçlı olarak kullanan çiftçilerimiz daha kapsamlı olarak desteklenmiş olur.

Yeni normale dönüş sürecinde içinde bulunduğumuz kriz ortamını fırsata çevirmenin tarım alanında yapılacak düzenlemeler ile olacağını düşünmekteyim. Böylelikle tarım ülkesi olan devletimizin özellikle tarım alanında lider konumuna kavuşmakla birlikte diğer ülkeler açısından da bu durum kabul edilir hale gelecektir. 

İnsanı yaşat ki Devlet yaşasın.

Şeyh Edebali

Kaynaklar;

Hazine taşınmazlarının idaresi hakkında yönetmelik

398 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliği

399 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliği

https://milliemlak.csb.gov.tr

20.05.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.