Ekrem Öncü
Yeminli Mali Müşavir
DKR Denetim
ekrem.oncu@dkrdenetim.com

Araçlarda Vergi Üzerinden Vergi Alınmaya Devam Edilecektir

Değerli okurlarımız bilindiği üzere Türkiye’de sıfır araçlarda ÖTV üzerinden KDV alındığı için araç fiyatları çok yüksek olmaktadır. Bu durum ise KDV Kanununun 24’üncü maddesinin b bendinde “vergi” ifadesinin bulunmasından kaynaklanmaktadır. Vergi üzerinden vergi alındığı gerekçesi ile Anayasa Mahkemesine KDV Kanununun 24’üncü maddesinde yer alan “vergi” ifadesinin iptali için başvurulmuş olup Anayasa Mahkemesi konu hakkında kararını vermiştir.

 

Anayasa Mahkemesi’nin 25.12.2014 tarih ve 2013/48 Esas ve 2014/198 Numaralı Kararı 7 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Anayasa Mahkemesi söz konusu düzenlemeyi aşağıdaki gerekçe ile iptal etmemiştir. 

 

“… Başvuru kararında her ne kadar mal teslimi ve ithalatından alınan bir vergi üzerinden aynı karekterli başka bir vergi alındığı ileri sürülmüş ise de mükerrer vergilendirmeden söz edilebilmesi için aynı kaynaktan, aynı yapıdan birden fazla vergi alınması gerekmektedir. KDV ile ÖTV’nin her ikisi de harcamalar üzerinden alınmakla birlikte yapılan birbirinden farklıdır. KDV, malların ve hizmetlerin satışında oransal olarak alınan bir işlem vergisi olup verginin konusu tüm mal ve hizmetlerin üretiminden tüketiciye intikaline kadar her üretim ve dağıtım aşamasında “katılan değeri” dir. Diğer bir deyişle katma değer vergisinde mal ya da hizmetin üretiminden tüketiciye kadar her el değiştirme aşamasında katılan değer vergilendirilmektedir. ÖTV ise 4760 sayılı ÖTV Kanunu’na ekli dört adet listede yer alan Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde tanımı yapılan mallardan bir defaya mahsus olarak alınmakta olup verginin konusu anılan Cetvel’de özel olarak sayılan mallardır. Dolayısıyla sözü edilen iki vergi türünün aynı kaynaktan alınsalar da yapı itibariyle aynı olmadıkları anlaşıldığından mükerrer vergilendirmeden söz edilemez.”

 

Anayasa Mahkemesi’nce, 213 sayılı VUK’nun 262. Maddesine göre vergilerin de maliyet bedelinin bir unsuru olduğu vurgulanmıştır.  Vurgulanan bir diğer husus ise, “..Avrupa Konseyi’nin katma değer vergisi hakkında ortak kuralları belirleyen 28.11.2006 tarihli, 2006/112/EC sayılı Direktifi’nin 78. Maddesinde de katma değer vergisi matrahının kapsamına, vergi, resim ve harçların dahil edileceği öngörülmektedir. Dolayısıyla söz konusu kural sadece ülkemize özgü olmayıp KDV hakkında uluslararası mevzuata da benzer şekilde düzenlenmiştir. 

 

Bu itibarla malın maliyetine dahil olan malın satış bedelini etkileyen unsurlardan olan vergilerin de itiraz konusu kural gereğince KDV matrahına dahil edilmesi, sistem bütünlüğünün bir gereği olup Anayasa’ya aykırı bir yönü bulunmamaktadır.”

 

Anayasa Mahkemesi yukarıda saydığımız gerekçelerle ÖTV üzerinden KDV hesaplanmasını kabul etmiş olmaktadır.

 

ÖTV ÜZERİNDEN KDV HESAPLANMASI BİNEK ARAÇLARDA NE KADAR YÜK GETİRMEKTEDİR?

 

 ÖTV Kanununa göre binek otomobillerde 01.01.2014 tarihinden itibaren ÖTV oranları aşağıdaki gibidir. 

 

ÖTV Kanununa ekli II sayılı listeye göre binek otomobillerde;

 

-           Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçmeyenler                                                  %45 

(01.01.2014 öncesi %40)

-           Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen fakat 2000 cm3’ü geçmeyenler         %90

(01.01.2014 öncesi %80)

-           Motor silindir hacmi 2000 cm3’ü geçenler                                                           %145 

(01.01.2014 öncesi %130)

 

01.01.2014’ten itibaren örneğin 50.000.-TL fabrika çıkışı fiyatı olan ve motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçmeyen bir otomobil için (50.000x%45=) 22.500.-TL ÖTV hesaplanacaktır. Bu ÖTV tutarı aracın fiyatına eklendikten sonra ise KDV hesaplanacaktır. Buna göre hesaplanacak KDV tutarı ((50.000+22.500=)72.500X%18=)13.050.-TL olacaktır. Dolayısıyla, 1600 cm3’ün altında motor silindir hacmine sahip olan bir binek otomobilin 50.000.-TL fabrika çıkış fiyatı (50.000+22.500+13.050=) 85.550.-TL’ye ulaşmaktadır. 

 

Bu aracın motor hacmi 1600-2000 cm3 arasında ise fiyatı 112.100.-TL’ye, 2000 cm3’ün üzerinde ise fiyat 144.550.-TL’ye ulaşacaktır.

 

Örnekte ele aldığımız araçta ÖTV üzerinden KDV hesaplanmayacak olur ise fiyatları sırası ile 81.500.-TL, 104.000.-TL ve 131.500.-TL olacaktır. 

 

50.000.-TL fabrika çıkışı olan bir araç için ÖTV üzerinden KDV hesaplanması ve hesaplanmaması hallerinde fiyatlar aşağıdaki tablodaki gibi olacaktır. 

 

ÖTV ÜZERİNDEN KDV HESAPLANIR İSE FİYATLAR ÖTV ÜZERİNDEN KDV HESAPLANMAZ İSE FİYATLAR

Motor silindir hacmi 1600 cm3’e kadar ise 85.550.-TL 81.500.-TL (KDV Farkı 4.050.-TL)

Motor silindir hacmi 1600-2000 cm3 arasında ise 112.100.-TL 104.000.-TL (KDV Farkı 8.100.-TL)

Motor silindir hacmi 2000 cm3 üzerinde ise 144.550.-TL 131.500.-TL (KDV Farkı 13.050.-TL)

 

Hesaplamalardan görüleceği üzerine ÖTV üzerinden KDV hesaplandığı için aracın fabrika çıkış fiyatına göre fazla ödenen tutar (4.050/50.000=) %8 ila (13.050/50.000=) % 26 arasında olmaktadır.

 

Vergi dahil fiyatlarda ise bu oranlar (4.050/81.500=) % 5 ila (13.050/131.500=) %10 arasında olmaktadır.

 

ANAYASA MAHKEMESİ KARARINA İLİŞKİN GÖRÜŞÜMÜZ

Öncelikle belirtelim ki Anayasa Mahkemesi’nin kararı vergi tekniği bakımından yerinde bir karar olarak değerlendirilebilir. Ancak, kanaatime göre vergi tekniği bakımından da atlanılan önemli bir konu KDV Kanununun 24’üncü maddesinde matraha verginin dahil olacağı konusu nihai tüketiciye ulaşmadan evvelki aşamalarda önemlidir. Gerçekten de nihai tüketiciye satışlardan önceki aşamalarda üreticilerin ödemiş oldukları vergiler üreticiler bakımından maliyetin bir unsuru olabilmektedir. Ancak, nihai tüketiciye satışlarda durum farklıdır. Yani üretici önceki aşamalarda ödediği vergileri maliyetlere yansıtabilir ama nihai ürün satılırken karını da koyarak satış yapar. Nihai tüketicinin ise vergiyi indirim hakkı olmadığından devletin müdahalesi ile aşırı vergi yükü ile karşılaşabilmektedir. Üretici ile nihai tüketici arasına devlet girmektedir. Devlet egemenlik gücünü kullanarak bedele artı olarak vergi eklemektedir. Bu da vergi adaleti bakımından hakkaniyete uygun düşmeyen bir durum doğurmaktadır.

 

Kararda her ne kadar Avrupa Konseyi’nin direktifine atıfta bulunulmuş ise de, binek otomobil özelinde baktığımızda Türkiye’de aşırı vergi yükü bulunmaktadır. Yukarıdaki örnekte de görüleceği üzere fabrika çıkışı 50.000.-TL olan bir araç 144.550.-TL’ye kadar çıkabilmektedir. Bu da Türkiye örneğinde aşırı vergi yükü olduğunu ortaya koymaktadır ve mevcut uygulama Meclis kanunla değişiklik yapmadığı sürece devam edecektir. 

05.06.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.