Ekrem Öncü
Yeminli Mali Müşavir
DKR Denetim
ekrem.oncu@dkrdenetim.com

Tüketici Kredilerinde ve Kredi Kartlarında Yeni Dönem!

Değerli okurlarımız 22 Mayıs tarihli Resmi Gazete’de “Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği” yayımlanmıştır. Yönetmelikle önemli değişiklikler getirilmiştir. Bugünkü yazımızın konusunu söz konusu yönetmelikle getirilen yenilikler oluşturulacaktır.

SORU: Yönetmeliğin kapsamına hangi krediler girmektedir?

Yönetmeliğin kapsamına kredi kartı sözleşmeleri, tüketici kredileri sözleşmeleri ve kredili mevduat sözleşmeleri girmektedir. Konut finansmanı sözleşmeleri ile kredinin 30 gün içinde geri ödenmesini gerektiren kredili mevduat sözleşmeleri ile çek ve teminat mektubu gibi gayrinakdi kredi sözleşmeleri girmemektedir.

SORU: Sözleşmenin şartlarının sonradan değiştirilmesi mümkün müdür?

Burada ikili bir ayrıma gidilmiştir. Buna göre,

-    Belirli süreli kredi sözleşmesinin şartları, tüketici aleyhine değiştirilemez. Örneğin 10 yıl vadeli bir konut kredisinde faizlerin yükseldiği gerekçesi ile faiz oranları değiştirilemeyecektir.

-    Belirsiz süreli kredi sözleşmelerinde akdi faiz oranında değişiklik yapılması hâlinde, bu değişikliğin yürürlüğe girmesinden 30 gün önce, tüketiciye yazılı olarak bildirimde bulunulması zorunludur. Faiz oranının artırılması hâlinde, yeni faiz oranı geriye dönük olarak artırılamayacaktır. Tüketici, bildirim tarihinden itibaren en geç 60 gün içinde borcun tamamını ödediği ve kredi kullanmaya son verdiği takdirde faiz artışından etkilenmeyecektir.

-    Süreli sözlemlerde yer alan akdi faiz oranı dışında diğer sözleşme şartlarında değişiklik yapılması halinde, bu değişikliğin yürürlüğe girmesinden 30 gün önce tüketiciye, yazılı olarak bildirilmek zorunludur. Tüketici, bu değişikliği kabul etmeyerek sözleşmeyi fesih hakkını kullanabilir.

SORU: Erken ödeme mümkün müdür ve erken ödemenin avantajları nelerdir?

Tüketici, vadesi gelmemiş bir veya birden çok taksit ödemesinde bulunabilir veya kredi borcunun tamamını ya da bir kısmını erken ödeyebilir. Bu hâllerde kredi veren faizin tamamının veya bir kısmının peşin olarak tahsil edildiği durumlar da dahil olmak üzere gerekli indirimi yapmakla yükümlüdür.

Kredi veren, faizin tamamının veya bir kısmının tüketiciden peşin olarak tahsil edildiği kredilerde, tüketicinin erken ödeme yapması halinde akdi faiz oranı üzerinden gerekli indirimi yapmak üzere bir sistem kurmakla yükümlüdür. 

SORU: Ara ödeme yapılması mümkün müdür?

Tüketicinin ara ödemede bulunması durumunda kalan anapara borcu üzerinden, akdi faiz oranı ile bir önceki taksit tarihinden itibaren işleyen gün sayısı dikkate alınarak bulunacak faiz ve faiz üzerinden hesaplanacak vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülükler toplamı tüketiciden tahsil edilir. Tahsil edilen bu tutar dışında kalan kısım anapara borcundan düşülür. Bu durumda kalan taksit sayısı ve ödeme tarihleri değişmeden yeni taksit tutarı ve yeni ödeme planı oluşturulur. Ancak tüketicinin talep etmesi halinde taksit sayısı değişmeyecek şekilde erken ödemesi yapılan taksit sayısına göre ödemesiz dönem veya tüketicinin yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla talep etmesi ve tarafların mutabakatı ile mevcut ödeme planından farklı taksit sayısı ve ödeme tarihleri de belirlenebilir. 

Tarafların mutabakatı halinde yeni ödeme planında yer alan taksit tutarı erken ödeme öncesi taksit tutarından fazla olabilir.

Faizin tamamının veya bir kısmının tüketiciden peşin olarak tahsil edildiği kredilerde, ara ödeme yapılması durumunda, ödeme yapılan tarih ve tutar esas alınarak akdi faiz oranı üzerinden gerekli faiz iadesi yapılır. 

SORU: Temerrüt ve geç ödeme halinde kredi hemen geri çağırılabilecek midir?

Tüketici kredisi sözleşmelerinde, tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde düşmesi durumunda, kredi veren, borcun tamamının ödenmesini talep etme hakkını saklı tutmuşsa, tüketicinin de birbirini izleyen en az iki (2) taksidi ödemede temerrüde düşmesi hâlinde kullanılabilir. Kredi verenin bu hakkı kullanabilmesi için tüketiciye en az otuz gün süre vererek muacceliyet uyarısında bulunması zorunludur. Muaccel kılınan taksitlerin hesaplanmasında faiz ve ücretler dikkate alınmaz.

Örneğin, kredi kullanılarak  taksitle konut veya otomobil alınmış ise ve konut veya arabanın üzerinde bankanın rehni var ise bir taksit ödenmedi diye banka harekete geçemeyecektir. Bankanın harekete geçmesi için 2 taksidin ödenmemiş olması ve bankanın borcun muaccel hale geleceğini 30 gün süre vererek bildirimde bulunması gerekecektir.

Temerrüt veya geç ödeme durumunda tüketiciden sözleşmede yer alan akdi faiz oranının yüzde otuz fazlasından daha yüksek bir oranda gecikme faizi tahsil edilemeyecektir. Aksi halde, kredi veren, fazla tahsil ettiği tutar ile fazla tahsil edilen tutarın tahsil edildiği tarihle fiilen tüketiciye geri ödendiği tarih arasındaki süre için sözleşmede yer alan akdi faiz oranının yüzde otuz fazlası üzerinden hesaplanacak faizi tüketiciye ödemekle yükümlüdür. Bunun anlamı yüzde otuzdan fazla tahsilat yapan kredi verenlerin tüketiciye ceza ödemek zorunda kalacaklarıdır.

Kredi veren, tüketicinin temerrüde düşmesi ya da geç ödemede bulunması durumunda, geç ödenen tutar içinde yer alan anapara tutarı üzerinden gecikme faiz oranı ile geç ödenen gün sayısı dikkate alınarak bulunacak faiz ve bu faiz üzerinden hesaplanacak vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülükler toplamını tüketiciden talep edebilir. 

SORU: Faiz oranı sonradan değiştirilebilecek midir ve bileşik faiz uygulanması mümkün müdür?

Belirli süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde faiz oranı sabit olarak belirlenir. Sözleşmenin kurulduğu tarihte belirlenen bu oran tüketici aleyhine değiştirilemez.

Tüketici kredisi sözleşmelerinde tek bir akdi faiz oranına yer verilir. Erken ödeme, temerrüt veya benzeri durumlarda bu akdi faiz oranı dikkate alınır.

Temerrüt hâli de dâhil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanmayacaktır. Daha önceki yazılarımızda da ele aldığımız üzere Yeni TTK ile ticari olmayan işlerde bileşik faiz uygulaması yasal değildir.

Belirsiz süreli tüketici kredisi olarak kabul edilen kredi kartı sözleşmelerinde uygulanacak faiz oranı, kredi kartı sözleşmesi uyarınca belirlenen faiz oranından fazla olamayacaktır.
 
SORU: Cayma hakkı mümkün müdür, kaç gün içinde krediden cayılabilecektir?

Tüketici, on dört (14) gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin tüketici kredisi sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir. 

Cayma hakkı süresi, sözleşmenin kurulduğu tarihte başlar. Kredi veren, cayma hakkı olduğu konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. 

Cayma hakkını kullanan tüketicinin krediden faydalandığı hâllerde, tüketici, anaparayı ve kredinin kullanıldığı tarihten anaparanın geri ödendiği tarihe kadar olan sürede tahakkuk eden faizi en geç cayma bildirimini kredi verene göndermesinden sonra otuz (30) gün içinde geri öder. Bu süre içinde ödeme yapılmaması hâlinde tüketici kredisinden cayılmamış sayılır. 

Faiz, akdi faiz oranına göre hesaplanır. Tüketiciden, hesaplanan akdi faiz ve bir kamu kurum veya kuruluşuna veya üçüncü kişilere ödenmiş olan ücretler dışında herhangi bir bedel talep edilemez. Bu bedeller dışında kalan ve tüketiciden tahsil edilen her türlü ücret, tüketicinin anapara ile tahakkuk eden faizi kredi verene geri ödediği tarihten itibaren yedi (7) gün içinde tüketiciye iade edilir.

Belirsiz süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde; sözleşmede feshin bildirimine ilişkin bir süre belirlenmemiş ise tüketici herhangi bir zamanda, ücret ödemeden kredi verene yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirimde bulunarak sözleşmeyi feshedebilir. Ancak sözleşmede feshin bildirimine ilişkin bir süre belirlenmiş ise, bu süre bir ayı geçemez.

Kredi verene sözleşmeyi fesih hakkı tanınmış ise kredi veren, en az iki ay önceden tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirimde bulunarak belirsiz süreli kredi sözleşmesini feshedebilir.

Sözleşmede kararlaştırılmış ise kredi veren haklı nedenlerin varlığı halinde bildirim süresine uymadan belirsiz süreli kredi sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda kredi veren fesihten önce fesih ve nedenleri hakkında yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciyi bilgilendirir. Ancak, fesihten önce bilgilendirmenin mümkün olmaması halinde bu bildirim en geç fesihten hemen sonra yapılır.

SORU: Krediler için sigorta yaptırılması zorunlu mudur? Sigorta yaptırılacak ise kredi kullanılan kuruma yaptırmak mecburi midir?

Tüketicinin yazılı olarak açık talebi olmaksızın kredi ile ilgili sigorta yaptırılamaz. Tüketicinin sigorta yaptırmak istemesi hâlinde, istediği sigorta şirketinden sağladığı teminat, kredi veren tarafından kabul edilmek zorundadır. 

SORU: Kredi nedeniyle açılan hesaptan masraf talep edilebilecek midir?

Belirli süreli kredi sözleşmesine ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, tüketiciden bu hesaba ilişkin herhangi bir isim altında ücret veya masraf talep edilemez. Bu hesap, tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması hâlinde kredinin ödenmesi ile kapanır.

Tüketicinin açık talimatı olmaksızın belirli süreli kredi sözleşmesi ile ilişkili bir kredili mevduat hesabı sözleşmesi yapılamaz.

SORU: Bu düzenlemeler ne zaman yürürlüğe girecektir?

Yönetmelik düzenlemeleri yayımı tarihi olan 22 Mayıs 2015’ten itibaren altı ay sonra yürürlüğe girecektir.

Değerli okurlarımız söz konusu yönetmelikte de açıkça düzenlendiği üzere bileşik faiz uygulaması mümkün olmayacaktır. Bu nedenle de faizin çok yüksek olduğu konusunda şüphe duyulması halinde kredi verenden faizin nasıl hesaplandığını mutlaka teyit ediniz.

25.05.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.