Ekrem Öncü
Yeminli Mali Müşavir
DKR Denetim
ekrem.oncu@dkrdenetim.com

Anonim Şirketler Dikkat, Esas Sözleşmelerinizi Yenilediniz Mi?

Değerli okurlarımız, son yazımızda limited şirketlerin esas sözleşmelerini 01 Temmuz 2014 tarihine kadar  Yeni TTK ile uyumlu hale getirmeleri gerektiğini ele almıştım. Bugünkü yazımda ise, konunun anonim şirketler boyutunu ele alacağım. Bilindiği üzere 6103 sayılı Kanunun 22’nci maddesi uyarınca 1 Temmuz 2013 tarihine kadar şirketlerin esas sözleşmeleri 6102 sayılı Yeni TTK’ya uyumlu hale getirilecekti. Ancak 29 Haziran 2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Tebliğ ile bu süre 1 Temmuz 2014 tarihine uzatılmıştı. 

Anonim şirketlerde esas sözleşme nasıl olacaktır ve neleri içerecektir?

Esas sözleşmenin yazılı şekilde yapılması ve bütün kurucuların imzalarının noterce onaylanması şarttır.

Anonim şirketlerin esas sözleşmeleri yeni TTK’nın 339’uncu maddesinde düzenlenmiştir ve esas sözleşme aşağıdaki hususları içermelidir:

-Şirketin ticaret unvanı ve merkezinin bulunacağı yer. (Yeni TTK Md. 39-52)
-Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde şirketin işletme konusu. (Yeni TTK Md. 331)
-Şirketin sermayesi ile her payın itibarî değeri, bunların ödenmesinin şekil ve şartları. (Yeni TTK 476-506)
-Pay senetlerinin nama veya hamiline yazılı olacakları; belirli paylara tanınan imtiyazlar; devir sınırlamaları. (Yeni TTK 476-506)
-Paradan başka sermaye olarak konan haklar ve ayınlar; bunların değerleri; bunlara karşılık verilecek payların miktarı, bir işletme ve ayın devir alınması söz konusu olduğu takdirde, bunların bedeli ve şirketin kurulması için kurucular tarafından şirket hesabına satın alınan malların ve hakların bedelleriyle, şirketin kurulmasında hizmetleri görülenlere verilmesi gereken ücret, ödenek veya ödülün tutarı. (Yeni TTK Md. 342, 343)
-Kurucularla yönetim kurulu üyelerine ve diğer kimselere şirket kârından sağlanacak menfaatler. (Yeni TTK 507-513)
-Yönetim kurulu üyelerinin sayıları, bunlardan şirket adına imza koymaya yetkili olanlar. (Yeni TTK 359-375)
-Genel kurulların toplantıya nasıl çağrılacakları; oy hakları. (Yeni TTK 407-451)
-Şirket bir süre ile sınırlandırılmışsa, bu süre.
-Şirkete ait ilanların nasıl yapılacağı. (Yeni TTK Md. 414)
-Pay sahiplerinin taahhüt ettiği sermaye paylarının türleri ve miktarları.
-Şirketin hesap dönemi.

İlk yönetim kurulu üyeleri esas sözleşme ile atanacaktır. (Yeni TTK 366, 367) Bunun nedeni ani kuruluşun niteliği gereğidir. Şirketin tüzel kişilik kazanması ile çalışabilmesi için bu düzenleme zorunludur.

Yukarıda saymış olduğumuz esas sözleşme iki tür hüküm grubu içermektedir. Birincisi şekli, ikincisi ise maddi hükümlerden oluşmaktadır. Şekli olanlar, organların oluşumu ile ilgilidir ve mutlak olarak uyulmalıdır. İkinci grup ise, şirketin kurucuları ve gelecekteki pay sahipleri arasındaki ilişkileri düzenlemekte ve paysahipleri arasında anayasa işlevi görmektedir.

Eski TTK'ya göre sözleşmede bulunması gerekli kayıtlar ayrıntılı bir şekilde yazılmış ve kayıtların anlamları daha açık bir dille ifade edilmiştir. Aslında yukarıdaki maddelerde esas sözleşmenin asgari zorunlu içeriği düzenlenmiştir. Zorunlu içeriğe uyulmamış olursa, sicil müdürü esas sözleşmeyi tamamlanması ve düzeltilmesi için geri çevirecektir. Şirketi ilgilendiren birçok işlemin hukuki temelini ve dayanağını yukarıdaki maddelerde yer verilen kayıtlar oluşturacaktır.

Yeni TTK’nın 452, 453, 454 ve 455’inci maddeleri anonim şirketlerin esas sözleşme değişikliklerine ilişkindir.

452’nci madde uyarınca, genel kurul, aksine esas sözleşmede hüküm bulunmadığı takdirde, kanunda öngörülen şartlara uyarak, esas sözleşmenin bütün hükümlerini değiştirebilir; müktesep ve vazgeçilmez haklar saklıdır.

453’üncü maddeye göre, genel kurul, esas sözleşmenin değiştirilmesi için toplantıya çağrıldığı takdirde; 333 üncü madde uyarınca Gümrük ve Ticaret Bakanlığının izninin alınmasının gerekli olduğu şirketlerde izni alınmış (yani kuruluşu Gümrük ve Ticaret Bakanlığının iznine tabi şirketlerde, esas sözleşme değişikliği için de aynı Bakanlıktan izin alınacaktır), diğer şirketlerde, yönetim kurulunca karara bağlanmış bulunan değişiklik taslağının, değiştirilecek mevcut hükümlerle birlikte 414 üncü maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesinde belirtildiği şekilde ilanı gerekir. Genel kurulun kararına 421 inci maddede öngörülen nisaplar uygulanır.

Esas sözleşme değişikliğinde çağrı nasıl yapılacaktır?

Anonim şirketlerde genel kurula çağrı 414’üncü madde ile düzenlenmiştir. Buna göre,genel kurul toplantıya, esas sözleşmede gösterilen şekilde, şirketin internet sitesinde ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanan ilanla çağrılır. Bu çağrı, ilan ve toplantı günleri hariç olmak üzere, toplantı tarihinden en az iki hafta önce yapılır. Pay defterinde yazılı pay sahipleriyle önceden şirkete pay senedi veya pay sahipliğini ispatlayıcı belge vererek adreslerini bildiren pay sahiplerine, toplantı günü ile gündem ve ilanın çıktığı veya çıkacağı gazeteler, iadeli taahhütlü mektupla bildirilir. Sermaye Piyasası Kanununun 11 inci maddesinin altıncı fıkrası hükmü saklıdır.

Esas sözleşme değişikliği kararları hangi çoğunlukla alınacaktır?

Buna ilişkin düzenlemeye TTK’nın 421’inci maddesinde yer verilmiştir. Esas sözleşme değişikliği şirketlerin anayasasını değiştirme niteliğinde olduğundan konu özel olarak düzenlenmiştir. Maddenin başlığı da, “Esas sözleşme değişikliklerinde toplantı ve karar nisapları” şeklindedir. Maddeye göre,

(1) Kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, esas sözleşmeyi değiştiren kararlar, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır. İlk toplantıda öngörülen toplantı nisabı elde edilemediği takdirde, en geç bir ay içinde ikinci bir toplantı yapılabilir. İkinci toplantı için toplantı nisabı, şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıda temsil edilmesidir. Bu fıkrada öngörülen nisapları düşüren veya nispî çoğunluğu öngören esas sözleşme hükümleri geçersizdir.

(2) Aşağıdaki esas sözleşme değişikliği kararları, sermayenin tümünü oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin oybirliğiyle alınır:

 

a) Bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve ikincil yükümlülük koyan kararlar.

 

b) Şirketin merkezinin yurt dışına taşınmasına ilişkin kararlar.

(3) Aşağıdaki esas sözleşme değişikliği kararları, sermayenin en az yüzde yetmişbeşini oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oylarıyla alınır:

 

a) Şirketin işletme konusunun tamamen değiştirilmesi.

 

b) İmtiyazlı pay oluşturulması.

c) Nama yazılı payların devrinin sınırlandırılması.

(4) İkinci ve üçüncü fıkralarda öngörülen nisaplara ilk toplantıda ulaşılamadığı takdirde izleyen toplantılarda da aynı nisap aranır.

(5) Pay senetleri menkul kıymet borsalarında işlem gören şirketlerde, aşağıdaki konularda karar alınabilmesi için,yapılacak genel kurul toplantılarında, esas sözleşmelerinde aksine hüküm yoksa, 418 inci maddedeki toplantı nisabı uygulanır:

 

a) Sermayenin artırılması ve kayıtlı sermaye tavanının yükseltilmesine ilişkin esas sözleşme değişiklikleri.

 

b) Birleşmeye, bölünmeye ve tür değiştirmeye ilişkin kararlar.

 

418’inci maddeye göre, genel kurullar, bu Kanunda veya esas sözleşmede, aksine daha ağır nisap öngörülmüş bulunan hâller hariç, sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin varlığıyla toplanır. Bu nisabın toplantı süresince korunması şarttır. İlk toplantıda anılan nisaba ulaşılamadığı takdirde, ikinci toplantının yapılabilmesi için nisap aranmaz. Kararlar toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğu ile verilir.

(6) İşletme konusunun tamamen değiştirilmesi veya imtiyazlı pay oluşturulmasına ilişkin genel kurul kararına olumsuz oy vermiş nama yazılı pay sahipleri, bu kararın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmasından itibaren altı ay boyunca payların devredilebilirliği hakkındaki kısıtlamalarla bağlı değildirler.

Esas sözleşme Yeni TTK hükümlerinden sapabilecek midir?

Esas sözleşme, Yeni TTK'nın anonim şirketlere ilişkin hükümlerinden ancak Yeni TTK'da buna açıkça izin verilmişse sapabilir. Diğer kanunların, öngörülmesine izin verdiği tamamlayıcı esas sözleşme hükümleri o kanuna özgülenmiş olarak hüküm doğururlar.

Bir diğer önemli husus ise, 6103 sayılı Kanunun 26’üncü maddesi ile yapılan düzenlemedir. Buna göre, bir anonim şirketin esas sözleşmesinde veya bir limited şirketin şirket sözleşmesinde genel kurulun toplantı ve karar nisaplarına, madde numarası belirtilerek veya belirtilmeksizin 6762 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüşse, bu şirketler Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe girmesinden itibaren oniki ay içinde anonim şirketlerde esas sözleşmelerini ve limited şirketlerde şirket sözleşmesini değiştirerek, anılan Kanuna uygun düzenleme yaparlar. Aksi hâlde, bu sürenin geçmesiyle Türk Ticaret Kanununun genel kurulun toplantı ve karar nisaplarına ilişkin hükümleri uygulanır. Sadece bu oniki ay içinde yapılan genel kurullarda 6762 sayılı Kanunun genel kurulların toplantı ve karar nisapları hakkındaki hükümleri uygulanır.

Esas sözleşme değişikliği tescil ettirilecek midir?

455’inci maddede de düzenlendiği üzere, esas sözleşmenin değiştirilmesine ilişkin genel kurul kararı, yönetim kurulu tarafından, şirket merkezinin ve şubelerinin bulunduğu yerin ticaret siciline tescil edilir; ayrıca ilana bağlı hususlar ilan ettirilir; tescil ve ilan edilen karar şirketin internet sitesine konulur. Değiştirme kararı üçüncü kişilere karşı tescilden önce hüküm ifade etmez.

Değerli okurlarımız özellikle yeni kurulan şirketlerde esas sözleşmenin oluşturulması hayati derecede öneme sahiptir. Tek kişilik şirketlerde sorun teşkil etmeyebilir ancak birden fazla ortaklı olan şirketlerin esas sözleşmelerini ayrıntılı olarak düzenlemeleri sonradan çıkacak sorunları çözmede oldukça önemli olacaktır. Esas sözleşmeler şirketler için anayasa niteliğinde olduğundan değişiklikler aceleye getirilmeden dikkatli bir şekilde yapılmalıdır.

 

13.06.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.