Ekrem Öncü
Yeminli Mali Müşavir
DKR Denetim
ekrem.oncu@dkrdenetim.com

Limited Şirket Ortağının Ortaklıktan Çıkarılması Halinde Payının Değeri Nasıl Belirlenecek ve Ödeme Nasıl Yapılacaktır?

Değerli okurlarımız, geçen yazımda limited şirket ortağının ortaklıktan zorla çıkarılmak istenmesi halinde nasıl hareket edilmesi gerektiğini yazmıştım. Bu yazımda ise, ortaklıktan zorla çıkarma durumunda ortağın payının değerinin nasıl belirleneceğini ve ödemenin hangi koşullarda yapılacağını ele alacağım.

Yeni TTK’nın 641’inci maddesi uyarınca ortak şirketten ayrıldığı takdirde, esas sermaye payının gerçek değerine uyan ayrılma akçesini isteme hakkına sahiptir. Kanun hükmündeki ayrılmadan kastı, ortaklıktan, ister isteyerek, ister çıkarılma şeklinde, isterse de ölüm halinde olarak algılamak gerekir. Eski TTK’da bu düzenleme yer almamakta idi. Yeni TTK ile bu boşluk doldurulmuş olmuştur.

 

Dolayısıyla, ortaklıktan çıkarılma halinde de ortağa ödenecek bedel “gerçek değerine uygun” bir bedel olacaktır. Gerçek değerine uygun ibaresi oldukça geniş yorumlanabilir. Gerçek değerine uygun bedel en azından “bilanço değerini” ifade edecektir. Gerekçede de en azından bilanço değerini ifade eder denilmektedir.

Ancak hemen belirtelim ki, gerçek değerine uygun bedel bilanço değeri ile kısıtlanamayacak kadar geniş bir ibaredir. Bunun anlamı, şirketin hisselerinin bilanço değerinden çok daha yüksek olabileceğidir. Gerçekten de şirketlerin hisseleri çok değişik nedenlerle bilanço değerinin çok üstünde olabilecektir. Böyle durumlarda mahkeme bilanço değerinden daha yüksek bir değer belirleyebilecektir. Yine, taraflar da bilanço değerinin üzerinde bir değer için uzlaşabileceklerdir.

 
Nitekim, 641’inci maddenin ikinci fıkrası ile, şirket sözleşmesinde öngörülen ayrılma hakkı dolayısıyla, şirket sözleşmelerinde ayrılma akçesinin farklı bir şekilde düzenlenebileceği hükme bağlanmıştır. Yani ortaklar şirket sözleşmesinde ayrılma akçesini farklı bir şekilde düzenleyebileceklerdir. Ancak bunu keyfi, genel hukuk mantığına aykırı şekilde yorumlamak mümkün değildir. Buradaki serbestinin sınırını genel hukuk ilkeleri olarak algılamak gerekir.

 
Yeni TTK’nın 642’inci maddesi ise ayrılan ortağa ödemenin ne şekilde yapacağını düzenlemektedir. Madde hükmü uyarınca, ayrılma akçesi;

 

-                şirket kullanılabilir bir kaynak üzerinde tasarruf ediyorsa,

-                ayrılan kişinin esas sermaye payları devredilebiliyorsa,

-                esas sermaye, ilgili hükümlere göre azaltılmışsa, ayrılma ile muaccel olacaktır.

 

Bu düzenlemenin anlamı, ayrılma akçesinin ayrılma ile muaccel olacağı, yani ödenmesi gerekeceğidir. Bu genel bir hukuk kuralı olarak geçerli bir düzenlemedir. Şirketin ödeme gücü olması halinde bu kural geçerli olacaktır. Ödeme gücünden kasıt ise gerekçede “kullanılabilir öz sermaye” şeklinde tanımlanmıştır. Kullanılabilir öz sermaye, şirketin serbest yani bir amaca bağlanmamış yedekleri ve zararları dikkate alınarak belirlenecektir. Öz sermaye ayrılma payının ödenmesine yetmiyorsa, esas sermayeden ödenecek tutar belirlenecektir. Bu işlem ise, esas sermayenin azaltılması yoluyla mümkün olacaktır.

 
Ayrılma akçesinin ödenebilir aşamaya gelebilmesi için ortağın ayrılabilir olması gerekir. Ortak ayrılabilir durumda değilse, ortaklar genel kurulu henüz onay vermemişlerse akçe de ödenebilir hale gelmez. Yani, ortaklıktan çıkarma işlemleri bitmeden ayrılan ortağın payı ödenebilir aşamaya gelmeyecektir.

 
Sermayenin azaltılması işlemi de kanun hükümlerine uygun bir şekilde yapılmak zorundadır. Aksi türlü ayrılma akçesi muaccel hale gelmeyecektir.

 
Ancak, bu kural her zaman ayrılma ile ödemenin derhal yapılacağı anlamına da gelmemektedir. Kanun bunun istisnalarını oluşturmuştur.   

Bir diğer önemli husus ise, ayrılan ortağın ayrılma akçesinin ödenmeyen kısmının, bütün alacaklılardan sonra gelen bir alacak olması hususudur. Bu husus yıllık raporda kullanılabilir özkaynak tutarının tespiti ile muaccel/ödenebilir hale gelecektir. Bu düzenleme ile de şirketin menfaati korunmaktadır. Burada, ortak bir alacak hakkı elde ederek korunurken, şirket ise faiz işlememesi ve öz sermaye belirleninceye kadar herhangi bir ödeme yükümü altına konulmayarak korunmaktadır.

 
Geçen yazımda limited şirket ortağının ortaklıktan zorla nasıl çıkarılabileceğini ele almıştım. Bu yazımla ise, ortaklıktan ortağın zorla çıkarılması halinde ortağın ortaklık payının değerinin nasıl belirleneceğini ve ödemenin nasıl yapılacağını ele almış oldum. İlerleyen yazılarımda ise, ortağın ortaklıktan isteyerek çıkmak istemesi halinde nasıl hareket edileceğini ele alacağım.

10.04.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.