Ekrem Öncü
Yeminli Mali Müşavir
DKR Denetim
ekrem.oncu@dkrdenetim.com

Limited Şirketlerin Anonim Şirkete Dönüşmesi Halinde Şirket Hisselerinin Elden Çıkarılmasında Vergilendirme

Gelir Vergisi Kanunu'nun (GVK) Mükerrer 80'inci maddesinde anonim ve limited şirketlerin hisselerinin satışlarında ne tür vergileme yapılacağı düzenlenmiştir. GVK 80'inci madde kapsamında elde edilen kazançlar “değer atış kazançları”dır. GVK 80/1 maddesine göre, ivazsız olarak  iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkarılması ile doğan kazanç vergiye tabi olmayacaktır. GVK 80/4 maddesine göre ise, ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar “değer artış kazancı” olarak vergiye tabi olacaktır. Bu durumda ivazsız olarak (bağış ya da veraset yoluyla) elde edilen hisselerin elden çıkartılmasında, hiçbir şekilde “değer artış kazancı” oluşmayacaktır.

Bu düzenleme anonim şirketler bakımından ne ifade etmektedir?

Anonim şirketler hisse senedi bastırmış ise vergileme farklı olacak, bastırmamış ise farklı olacaktır. Hisse senedi bastırılmış olması halinde, iki yıl süreyle bu senetler elde tutulduktan sonra elden çıkarılmış ise, “değer artış kazancı” doğmayacaktır.  Ancak iki yıllık süre dolmadan hisse senetleri elden çıkarılmış olursa “değer artış kazancı” doğacaktır ve “değer artış kazancı” hesaplanırken GVK Mükerrer 80'inci maddedeki istisna tutarı dikkate alınabilecek ve Mükerer 81'inci maddenin son fıkrasına göre de endeksleme yapılabilecektir. Hisse senedi yerine geçici ilmühaber bastırılmış olması halinde de vergileme aynı olacaktır. Buna ilişkin düzenlemeye  232 Nolu GVK Tebliğinde yer verilmiştir.

Hisse senedi ya da geçici ilmühaber bastırılmamış ise, iki yıllık süre aşılmış olsa bile, GVK Mükerer 80/4 fıkrasına göre “değer artış kazancı” doğacaktır. Bu durumda, GVK Mükerrer 80'inci maddedeki istisna tutarı dikkate alınabilecek ve Mükerrer 81'inci maddenin son fıkrasına göre endeksleme yapılarak kazanç hesaplanacaktır. Dolayısıyla, anonim şirket ortakları, ortaklık hisselerini iktisap tarihinden itibaren  iki yıldan fazla elde tuttuktan sonra elden çıkarmaları halinde vergi ödemek istemiyorlar ise, ya hisse senedi ya da geçici ilmühaber bastırmalıdır.

Limited şirketler bakımından vergileme nasıl olacaktır?

Limited şirketlerin hisse senedi ya da geçici ilmühaber bastırması mümkün olmadığından, ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar “değer artış kazancı”na tabidir. Bu durumda, GVK Mükerrer 80'inci maddedeki istisna tutarı dikkate alınacak ve Mükerrer 81'inci maddenin son fıkrasına göre şartların oluşması halinde maliyet bedeli endekslemesi yapılarak kazanç hesaplanacaktır.

Limited şirketin anonim şirkete dönüşmesi halinde vergileme nasıl olacaktır?

Anonim ve limited şirket hisselerinin elden çıkarılmasındaki vergilemeyi kısaca yukarıda ele aldık. Burada sorulması gereken soru, limited  şirket anonim şirkete dönüştüğünde yeni oluşan anonim şirketin hisse senetlerinin ne zaman elde edilmiş sayılacağı meselesidir. Çünkü, vergileme elde etme tarihine göre farklılık gösterecektir.

KVK 1 Nolu Tebliğin 19.3.3. maddesine göre, KVK'nın 19 ve 20 nci maddeleri kapsamında gerçekleştirilen devir ve bölünme (kısmi bölünme dahil) hallerinde, devir olan veya bölünen şirketin ortaklarına verilen hisselerin iktisap tarihi olarak, bu yeni hisselerin verilmesine neden olan devirolan veya bölünen şirketin hisselerinin iktisap edildiği tarihin esas alınması gerekmektedir.

Nev'i değişiklikleri de devir hükmünde olup, nev'i değişikliği suretiyle elde edilen hisse senetlerinde ilk iktisap tarihi nev'i değiştiren şirket paylarının iktisap edildiği tarih olacaktır. Konuyla ilgili olarak verilen bir Mukteza'da şu açıklamaya yer verilmiştir:

“5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19. maddesinde

(1) Bu Kanun’un uygulamasında aşağıda yazılı şartlar dâhilinde gerçekleşen birleşmeler devir hükmündedir:

a) Birleşme sonucunda infisah eden kurum ile birleşen kurumun kanuni veya iş merkezlerinin Türkiye’de bulunması.

b) Münfesih kurumun devir tarihindeki bilanço değerlerinin, birleşilen kurum tarafından bir bütün halinde devralınması ve aynen bilançosuna geçirilmesi.

(2) Kurumların yukarıdaki şartlar dâhilinde tür değiştirmeleri de devir hükmündedir hükmüne yer verilmiştir.

1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin 19.3.3. Devir ve bölünmelerde elde edilen hisselerin iktisap tarihi” başlıklı bölümünde, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19 ve 20. maddeleri kapsamında gerçekleştirilen devir ve bölünme (kısmi bölünme dahil) hallerinde, devir olan veya bölünen şirketin ortaklarına verilen hisselerin iktisap tarihi olarak, bu yeni hisselerin verilmesine neden olan devir olan veya bölünen şirketin hisselerinin iktisap edildiği tarihin esas alınması gerektiği belirtilmiştir.

Diğer taraftan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesinin birinci fıkrasının bir numaralı bendinde, ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançların değer artış kazancı olduğu hükme bağlanmış ve aynı maddenin ikinci fıkrasında, bu maddede geçen “elden çıkarma” deyiminin, bu maddede yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade ettiği belirtilmiştir. Bu hüküm ve açıklamalara göre;

- Nev’i değişikliğinin Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19 ve 20. maddeleri kapsamında yapılması halinde, hisse senetlerinin ilk iktisap tarihi olarak ortaklarınızın nevi değiştiren limited şirketin sermayesine iştirak ettikleri tarihin dikkate alınması gerekmektedir.

- Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesinin birinci fıkrasının bir numaralı bendine göre, söz konusu hisse senetlerinin iktisap tarihinden itibaren iki yıldan fazla süreyle elde tutulduktan sonra satılması durumunda değer artışı kazancı oluşmayacaktır.”*

Muktezadan da anlaşılacağı üzere, iktisap tarihi olarak limited şirketin ortaklık paylarının yada hisselerinin elde edildiği tarih dikkate alınacaktır. Örneğin, 10.10.2008 tarihinde kurulan bir limited şirket, 10.10.2011 tarihinde anonim şirkete dönüşmüş, 11.10.2011 tarihinde hisse senedi bastırılmış ve 20.10.2012 tarihinde şirket hisseleri elden çıkarılmış ise, elde edilen kazancın tutarı ne olursa olsun vergi dışı kalacaktır.

Ancak vurgulamak gerekir ki, GVK Mükerrer 80'inci maddenin kanun metninde hisse senetleri vurgusu yapılmış ve 232 Nolu Tebliğ ile'de Geçici İlmühaberlerin hisse senetleri gibi değerlendirilmesi gerektiği düzenlemesi yapılmıştır. Kanaatimizce, kanun metnine sıkı sıkıya bağlı kalınacak olursa, limited şirketin anonim şirkete dönüşmesi durumunda,  dönüşüm sonrası devirden önce hisse senedi ya da geçici ilmühaber bastırılmalıdır. Nitekim, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11.11.2011 tarihli Muktezasında da bu durum vurgulanmıştır. Yukarıda anonim şirketlerde vergilemeyi anlatırken kanun metninden hareketle hisse senetlerinin iki yıldan fazla süreyle elde tutulması durumuna göre vergileme olacağını vurgulamıştık. Hisse senedi ya da Geçici İlmühaber bastırmayan anonim şirketler içinse sürenin herhangi bir önemi bulunmamakta ve limited şirketlerde olduğu gibi vergileme yapılmaktadır. Yani, anonim şirketlerde hisse senedi ya da geçici ilmühaber bastırılıp bastırılmamasına ve iki yıllık elde tutma süresine göre vergileme değişiklik gösteriyor iken, nevi değiştirmede nevi değiştirdikten sonra hisse senedi veya geçici ilmühaber bastırılması halinde iki yıllık sürenin başlangıcı olarak limited şirket hissesinin iktisap edildiği tarih esas alınıyor. Hisse senedi ya da geçici ilmühaberin iki yıl elde tutulması şartı aranmıyor, elde tutulmanın başlangıç tarihi olarak esas alınan tarih limited şirket ortaklık payının elde edildiği tarih oluyor. Yukarıdaki örnekte, limited şirket 10.10.2008'de kurulmuş ancak hisse senedi 11.10.2011'de elde edilmiş ve dokuz gün sonra elden çıkartılmıştır. Aslında hisse senetlerinin elde edilme tarihi 11.10.2011 olmakla birlikte ilk iktisap tarihi olan 10.10.2008 tarihinde hisseler elde edilmiş kabul ediliyor. Kanunun lafzına uygun olmamakla birlikte uygulama bu yöndedir.

07.06.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.