Ekrem Bircan
Gelir Uzmanı
ekrembircan@hotmail.com

Belediyelerce Tahsil Edilen Cins Tashihi Harcına İlişkin Bildirim Uygulaması

Öncelikle bu çalışmamı ilk yazım olması hasebiyle merhum Prof. Dr. Şükrü KIZILOT hocama atfediyorum. Onun gibi anlaşılır ve yalın bir dille vergi kanunlarına ilişkin gelişmeleri anlatmaya çalışacağım.

Başlıkta gördüğünüz ‘Cins Tashihi’ ifadesi tapu kütüğüne kayıtlı taşınmazların nitelik değiştirmesidir. Örneğin, sahip olduğunuz arsayı müteahhitle anlaşarak apartman yaptırdınız. Bu apartman dairelerinin meskene dönüşmesi için cins tashihi harcı ödemeniz gerekir.

19/06/2021 tarihinde yürürlüğe giren 7327 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 492 sayılı Harçlar Kanununun mükerrer 69 uncu ve 132 nci maddelerinde değişiklikler sonucunda cins tashihi harcının tahsili ve buna bağlı olarak bildirim yükümlülüğü belediyeler tarafından yerine getirilecektir. Bu kanun öncesi cins tashihi harcı vergi dairesine yatırıldıktan sonra belediyeler tarafından yapı kullanım izin belgesi (iskan belgesi olarak bildiğimiz) verilmekteydi. Bu değişiklikle birlikte cins tashihi harcı, yapı kullanım izni harcı ile birlikte ödenmektedir.

Harçlar Kanunu’nda yapılan değişiklikler şu şekildedir:

Harçlar Kanunu’nun mükerrer 69 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “Belediyeler ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığının ilgili memurları arsa, arazi veya bina üzerine yeniden inşa edilen binalarla ilgili yapı kullanma iznini (iskan belgesini) vermeden önce, vergi dairesine gerekli harcın ödendiğini gösterir belgeleri talep etmeye mecburdurlar.” hükmünde yer alan “vergi dairesine” ibaresi madde metninden kaldırılarak, cins tashihi harcı belediyeler tarafından tahsil edilmeye başlanmıştır.

Harçlar Kanunu’nun 132 inci maddesine eklenen fıkra şu şekildedir: “Bu Kanuna bağlı (4) sayılı tarifenin “I- Tapu işlemleri:” başlıklı bölümünün 13 numaralı fıkrasının (a) bendine göre tahsil edilmesi gereken cins tashihi harcı, ilgili belediyesince yapı kullanma izni harcı ile birlikte makbuz karşılığı peşin olarak tahsil edilir. Bu suretle tahsil olunan harçlar; şekil, içerik ve muhteviyatı Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen bir bildirim ile cins tashihi harcının tahsiline yetkili vergi dairesine, tahsil edildiği günün akşamına kadar bildirilip ödenir. Tahsil edilen harçların ilgili vergi dairesine süresinde ödenmemesi durumunda, harç ilgili belediyeden 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir. Süresinde vergi dairesine beyan edilmeyen tutarlar hakkında 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri uygulanır. İşlemden doğan harçları tamamen almadan işlem yapan belediye personeli ve ilgili belediyeler harcın ödenmesinden mükelleflerle birlikte müteselsilen sorumludur.” Eklenen bu fıkra ile, belediyeye yatırılan cins tashihi harcı aynı gün saat 23.59’a kadar belediyenin muhtasar yönünden bağlı olduğu vergi dairesine/mal müdürlüğüne Belediyelerce Tahsil Edilen Cins Tashihi Harcına İlişkin Bildirim ile elektronik ortamda ilgili belediye tarafından bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, cins tashihi harcının eksik tahsil edilmesi ya da hiç tahsil edilmemesi durumunda işlemi yapan belediye görevlileri ve harcın tahsiline yetkili belediyeler, harcın ödenmesinden mükelleflerle birlikte müteselsilen sorumludur. Daha geniş açıklamalara Harçlar Kanunu 88 Seri No.lu Genel Tebliğinde yer verilmiştir.

Aklınıza şu gelebilir: Vergi daireleri hala cins tashihi harcı tahsil ediyor mu? Bu soruyu maddeler halinde cevaplayalım:

1. 19/06/2021 tarihinden sonra örneğin 22/08/2022 tarihinde belediyeye cins tashihi harcı yatırdınız. Bu tarihten itibaren 2022 yılı sonuna kadar tapu müdürlüğünde cins tashihi işlemi gerçekleşmedi. 2023 yılında işlemlerin tamamlanması için güncel cins tashihi harcının ödenmesi gerekir. Dolayısıyla, bu yılki harç tutarından ilgili yıldaki harç tutarı arasındaki fark ödenerek işlemler tamamlanacaktır. 2022 yılında 523,90 TL olan cins tashihi harcı, 2023 yılında 1.167,90 TL olduğundan aradaki  644,00 TL fark harcı vergi dairesine ödenecektir.
2. 19/06/2021 tarihinden önce cins tashihi ödenmiş ama işlemleri tamamlanmamış durumlarda cari yıldaki harç tutarı ile harcın ödendiği yıldaki harç tutarı arasındaki farkın vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir. Eğer bu tarihten önce başvuru yapılmamış yani cins tashihi ödemesinin olmadığı durumlarda işlemin yapıldığı yıldaki harç tutarı ödenecektir.
3. Organize Sanayi Bölgeleri içinde yer alan fabrikalara ait  sanayi binası, idari bina, depo gibi yerlere ait cins tashihi ödemeleri vergi dairesine yatırılmaktadır. 19/06/2021 tarihinden sonra olsa da belediyeler tarafından tahsilat yapılmamaktadır.

Görüldüğü üzere, cins tashihi harcı tamamlanmayan işlemlerden dolayı ödenecek fark harçları ile Organize Sanayi Bölgelerinden gelen yazılara istinaden ödenecek harçlar vergi daireleri tarafından tahsil edilecektir. Burada diğer önemli bir husus, 2018 yılı öncesi ödenen cins tashihi harçlarının beş yıllık zamanaşımı süresini aştığından fark harcı olarak değil ilgili yılın harcı olarak tahsil edileceğidir.

04.07.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.