Eda Kaya Bükülmez
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
İşletme Bilim Uzmanı
edakaya_88@hotmail.com

Yasal Defterlerin Tasdik Ettirilmemesinin Sonuçları

Vergi mükellefleri açısından; hesap dönemi takvim yılı olanların, 2023 yılında kullanacakları tasdike tabi yasal defterlerini 31.12.2022 tarihine kadar tasdik ettirmeleri gerekmektedir.

Tasdik zorunluluğu olan yasal defterlerden herhangi birisinin;

1. Tasdik işleminin, süresinin sonundan başlayarak bir ay içinde yaptırılmamış olması Vergi Usul Kanunu’nun 352/II-6. maddesi çerçevesinde ikinci derece usulsüzlük cezasını,
2. Tasdik işleminin yaptırılmamış olması (yasal sürenin sonundan başlayarak bir ay geçtikten sonra tasdik ettirilen defterler de tasdik ettirilmemiş sayılmaktadır) Vergi Usul Kanunu’nun 352/I-8. maddesi çerçevesinde birinci derece usulsüzlük cezasını, bu fiil aynı zamanda re’sen takdir nedeni de sayıldığından cezanın iki kat kesilmesini,

gerektirmektedir.

Öte yandan, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 34. maddesi hükmü, yüklenilen KDV’nin indirimini, belgelerin yasal defterlere işlenmesi şartına bağlıdır.

Bu açık yasal hüküm nedeniyle, yüklenilen katma değer vergisinin indirimi ancak mal ve hizmet alım belgelerinin yasal defterlere yazılması  durumunda mümkün bulunmakta, yasal defterlere kaydedilmeyen belgelerde yer alan katma değer vergisi ise indirim konusu yapılamaz.

Tasdik ettirilmemiş yani noter tasdiki olmayan  sürekli  formlara veya defterlere kaydedilen faturalarda yer alan katma değer vergisinin, hesaplanan katma değer vergisinden indirilip indirilemeyeceğine ilişkin olumlu ve olumsuz özelge ve yargı kararları mevcuttur. 

Uygulamada inceleme elemanları, tasdiksiz deftere kaydedilen  belgeleri  karşıt inceleme yoluyla doğruladıktan sonra indirimini kabul etmektedir.  Ancak, defterlerin   tasdikli olmadığı  iddiasıyla   asliye ceza mahkemelerinde kamu davası  açılabilmesi için vergi suçu  raporu düzenlediklerine de rastlanılmaktadır. 

Maliye Bakanlığı  tarafından  yayınlanan bazı özelge ve yüksek mahkeme tarafından  verilen kararlarda, defterlerin tasdik ettirilmemesinin tek başına KDV indirimini engellemeyeceği vurgulanmakla  birlikte, bazı Danıştay kararlarında ise;

1. Tasdik ettirilmemiş defterlere yapılan kayıtların hiç yapılmamış sayılacağı,
2. Bu defterlere kaydedilen faturalarda yer alan katma değer vergilerinin de indirim konusu yapılamayacağı,

sonucuna ulaşılmıştır.

Bu kapsamda telafisi güç ve geriye dönülmesi olanaksız zarar ve ziyanlarla karşılaşılmaması için, yasal defterlerin süresinde tasdik işleminin yaptırılmasına dikkat edilmelidir.

Yukarıdaki  bölümlerde açıklandığı üzere, yasal defterlerin tasdik işleminin zamanında yaptırılmaması, özel usulsüzlük cezası yanında yüklenilen KDV’nin indiriminin yapılamaması ile sonuçlanabilmektedir. Bazı hallerde de, bu müeyyidelere ilaveten  vergi mükelleflerinin veya şirket yöneticilerinin  asliye ceza mahkemesinde  yargılanmaları  gibi sonuçlar da ortaya çıkabilir. (213 sayılı  VUK  md. 359)

Tersi özelge ve yargı kararları olmakla birlikte, yasal defterlerin tasdik işleminin zamanında yaptırılmamasını tespit eden vergi inceleme elemanlarının, usulsüzlük cezası yanında, vergi indirimini reddedip cezalı KDV tarhiyatı istemeleri olasıdır. Bu çerçevede yapılacak tarhiyata karşı açılacak davanın ne şekilde sonuçlanacağı kesin olmayıp, kaybedilmesi riski ise alınabilecek bir risk değildir. Kaldı ki, dava kazanılsa dahi, dava süreci ve maliyeti, yasal yükümlülüğün yerine getirilmesinin maliyeti ile karşılaştırılabilir değildir.

Sonuç olarak, katlanılamayacak maddi ve manevi maliyetlerle karşılaşmamak için, yasal defterlerin zamanında tasdik ettirilmesi konusunda dikkatli olunmasında yarar bulunmaktadır. Bu  defterlerin tasdiki bizzat mükellefler tarafından da notere  tasdik ettirilebilecektir. Aynı zamanda mükellefin 3568 sayılı yasaya göre kayıtlarını  tutacak olan SM ve SMMM  tarafından da defterlerin tasdiki yaptırılabilir.  Diğer yandan, dernekler açısından ise, il dernekler müdürlüğü tarafından defterlerin  tasdiki gerçekleştirilebilmektedir. 

Elektronik ortamda defter tutulmasına olanak sağlayan Elektronik Defter Genel Tebliği 13.12.2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu tebliğde, defterlerini elektronik ortamda oluşturmak, kaydetmek, muhafaza ve ibraz etmek isteyen gerçek ve tüzel kişilerin sağlaması gereken şartlar ve prosedürler belirlenmiştir. Şartları yerine getiren mükelleflerin, 01.01.2023 tarihinden itibaren e-defter uygulamasından yararlanmaları ve yevmiye defteri ve defteri kebiri elektronik ortamda tutmaları mümkündür.

Elektronik defter tutanlar için hesap döneminin ilk ayının belgesinin  alınması açılış onayı, son ayının belgenin  alınması ise kapanış onayı yerine geçmektedir.

21.12.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.