Eda Kaya Bükülmez
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
İşletme Bilim Uzmanı
edakaya_88@hotmail.com

Bir Alacağın Şüpheli Alacak Sayılma Şartları ve Muhasebeleştirilmesi

Vadesinde tahsil edilemeyen ve ileride tahsil edilip edilemeyeceği kesin olarak  belli olmayan senetli veya senetsiz alacaklar “şüpheli alacak” durumundadır.  Senetli veya senetsiz alacakların şüpheli hale gelmeleri ve bu konu ile ilgili işlemler VUK’nun 323. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu hale gelmiş alacakların normal alacaklar arasından çıkarılması gerekir.

213 sayılı VUK’nun 323. maddesine göre ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla bir alacağın şüpheli ticari alacak sayılabilmesi için;

1. Alacak, ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ile ilgili olmalıdır
2. Defterler, bilanço esasına göre tutulmuş olmalıdır
3. Alacak teminatsız olmalıdır
4. Alacağın tahsili şüpheli hale gelmiş olmalıdır
5. Alacak, dava ve icra safhasında olmalıdır
6. Alacağın, yapılan protestoya veya yazı ile birden fazla istenilmesine rağmen  borçlu tarafından  ödenmemiş bulunan  dava veya icra takibine değmeyecek kadar  küçük olması
7. Karşılık ayrılacak alacağın vadesinin gelmiş olması
8. Değerleme günü itibarıyla alacağın şüpheli hale gelmiş olması

MUHASEBE KAYITLARI

VUK’nun 323. maddesi uyarınca; anılan maddede belirtilen koşullara uyan alacaklar için, değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir. Ayrılan karşılığın hangi alacaklara ait olduğu karşılık hesabında da gösterilmesi gerekir.

Ayrıca şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edil­dikleri dönemde kar-zarar hesabına intikal ettirilir.

Diğer taraftan şüpheli alacak karşılığı ancak, alacağın şüpheli hale gel­diği yıl için ayrılabilir. Alacağın şüpheli hale geldiği yılda karşılık ayırma­yan mükellefler daha sonra bu haklarını kaydederler. Zira şüpheli alacaklar karşılığı ayrılması ihtiyaridir. Mükelleflerin ilgili yılda karşılık ayırmamaları durumunda, tercihlerini karşılık ayırmama yönünde kullandıkları kabul edi­lecektir. Dolayısıyla ayrılan karşılıkların ilgili yıl hesaplarında gösterilmesi gerekir.

Şüpheli hale gelen alacakların muha­sebe kayıtlarının aşağıdaki gibi olması gerekir.

 

• Alacağın şüpheli alacak hesabına alınması:

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR HS.                                 XXX

                                120 ALICILAR HS.                                                XXX

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

 

• Şüpheli Hale Gelen Alacak İçin Karşılık Ayrılması

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

654 KARŞILIK GİDERLERİ HS.                          XXX

                                   129 ŞÜPHELİ TİCARİ

                                  ALACAKLAR KARŞILIĞI HS                 XXX

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

 

• Şüpheli Alacağın Tahsil Edilmesi 

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

100 KASA                             XXX

                      128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR HS.           XXX

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

 

• Tahsil Edilen Tutarın Gelir Tablosuna Aktarılması

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KARŞ. HS.     XXX

                        644 KONUSU KALMAYAN KARŞ.                 XXX

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

 

• Alacağın Tahsilinin İmkansız Hale Gelmesi

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KARŞ. HS.     XXX

                    128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR HS.           XXX

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

• Alacağın Değersiz Hale Gelmesi

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

 689 DİĞ. OL. DIŞ. GİD. ZAR. HS.                       XXX
 

                   654 KARŞILIK GİDERLERİ HS.                         XXX

------------------------------------------- …./…./…... -------------------------------------------

26.01.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.