Ece Filat
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
ecefilatt@hotmail.com

Vergiye Uyumlu Kurumlarda Vergi İndirimi

GİRİŞ

Tam Mükellef  Kurumlarda Kurum Kazancının Tespiti

Kurumların elde ettikleri kazanç ve iratlar,Gelir Vergisi Kanununda sayılan gelir unsurlarından hangisine girerse girsin ayrım yapılmaksızın bir bütün halinde ‘’ kurum kazancı ‘’sayılır.Kurum kazancının bu şekilde tespit edilmesi sırasında , Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile Gelir Vergisi Kanununun ticari kazancın tespitinde indirilecek giderlere ilişkin hükümlerine uyulması gerekir.Safi kurum kazancının tespitinde; Kurumlar Vergisi Kanununun 8. ve müteakip maddelerinin yanı sıra Gelir Vergisi Kanununun indirilecek giderlere ilişkin 40.maddesi de dikkate alınacaktır. Ancak,kurum kazancının tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler Kurumlar Vergisi Kanunu  madde 11 de sayıldığından, Gelir Vergisi Kanunu 41.madde hükümleri dikkate alınmayacaktır. Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde, ticari bilançoda yer alan vergi öncesi kurum kazancı (ticari bilanço kâr veya zararı) tutarından hareket edilerek vergi hesaplanır.Ancak ticari esaslara göre çıkarılan ticari bilançolarda yer alan kurum kazancı vergisel standartlardan çeşitli nedenlerle farklılık gösterebilir.Bu farklılıkların beyanname üzerinde matraha eklenerek veya matrahtan düşülerek düzeltilmesi, yani vergi mevzuatına uygun hale getirilmesi gerekir.

KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLERİN DAĞILIMI

Yaygın olarak karşılaşılan kanunen kabul edilmeyen giderler ile diğer ilavelere örnekler aşağıdaki gibidir;

 • Kıdem tazminatı karşılığı ile VUK hükümlerine uygun olmayan diğer karşılıklar,

 • VUK hükümlerine uygun olmayan reeskontlar,

 • Ödenmemiş SGK primleri,

 • Tahakkuk esasına aykırı olarak bu yıla dahil edilmiş giderler,

 • Dönemsellik ilkesine aykırı olarak bu yıla dahil edilmiş giderler,

 • Belgesiz giderler (İhracat giderleri dahil)2

 • Binek oto motorlu taşıt vergileri ile binek oto kira giderlerinin yasal sınırı aşan kısmı,

 • Binek oto kullanım giderlerinin %30’u,

 • Özel iletişim vergisi,

 • Cezalar, gecikme zamları, gecikme faizleri, pişmanlık zamları, tecil faizleri,

 • Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançlar

 • Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları ve benzeri giderler,

 • İndirimi kabul edilen ve edilmeyen tüm bağışlar (gider olarak dikkate alınan gıda bankacılığı kapsamındaki bağışlar hariç),

 • Kanunen kabul edilmeyen tazminatlar,

 • İstisna kazançlara ilişkin giderler ve istisna kapsamındaki faaliyetl. doğan zararlar,

• Finansman kısıtlaması kapsamında hesaplanan finansman giderleri,

• Sair kanunen kabul edilmeyen giderler ve diğer ilaveler.

** (Bu tabloda yer almayan gider türleri en altta “Diğer” satırında topluca bildirilecektir.

KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDER  TABLOSU

Giderin Türü                                                                                                  Tutar                                  

KVK md.11 hükümlerine göre kabul edilmeyen giderler……………………0,00

VUK hükümlerine aykırı olarak ayrılan karşılıklar……………….. ...............0,00

VUK hükümlerine aykırı olarak ayrılan amortismanlar………………...……0,00

5510 sayılı Kanun md.88 kapsamındaki kabul edilmeyen giderler…..............0,00

6111 sayılı Kanun (Özel Kanunlar Uyarınca) yazılan KKEG…………..........0,00

Bağış ve yardımlar……………………………………………………………0,00 

GVK md.75 uyarınca yönetim kurulu üyelerine ödenen kar payları……........0,00

KDV Kanununun md.30/d uyarınca indirilemeyen KDV tutarı……...............0,00

6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu uyarınca gider yazılan özel iletişim vergisi………………………………………………………………………... 0,00

 MTV Kanunu md.14 uyarınca gider kaydedilen MTV’ler…………………..0,00

 İstisna faaliyetlerden/işlemlerden doğan zararlar………………………….. 0,00

 Diğer…………………………………………………………........................0,00                                                             

İNDİRİM ORANI YÜZDE 5

Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan verginin yüze 5’i, ödenmesi gereken vergiden düşülüyor. Bu indirimden sonra kalan bir vergi varsa o ödeniyor. Ancak 2024 yılında verilecek olan beyannamelerde hesaplanan indirim tutarı, her halükârda 6 milyon 900 bin liradan fazla olamıyor.

Örneğin 2023 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde 1 milyon lira matrah beyan eden ve yıl içerisinde ödenmiş 160 bin liralık vergisi (geçici vergi ve tevkifat) bulunan bir mükellefin indirim şartlarını sağladığını varsayalım. 30 Nisan’a kadar verilmesi gereken kurumlar vergisi beyannamesindeki indirim tutarı ve ödenecek kurumlar vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:

Kurumlar vergisi matrahı (2023)	1.000.000
Hesaplanan kurumlar vergisi (%25)	250.000
Yıl içerisinde ödenen tevkifat ve geçici vergiler (-)	160.000
Vergiye uyumlu mükellef indirimi (250.000 * %5) (-)	12.500
Ödenmesi gereken kurumlar vergisi (250.000 - (160.000+12.500))	77.500

İndirim tutarı bazı hallerde, ödenmesi gereken kurumlar vergisinden daha fazla olabiliyor. Bu durumda mahsup edilemeyen indirim tutarı için nakden iade talebinde bulunulamıyor. Sadece geçici vergi, KDV veya muhtasar gibi beyannamelerdeki ödenmesi gereken vergilerden mahsubuna izin veriliyor. Ancak bunun da bir süresi var. En geç indirimin hesaplandığı kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde bu mahsubun yapılması gerekiyor. Mahsup bu süre içinde yapılamazsa kalan tutarın iade hakkı kaybedilmiş oluyor.

Yukarıdaki kurumlar vergisi mükellefinin, yıl içerisinde ödenmiş vergisinin (geçici vergi ve tevkifat) 280 bin lira olduğunu ve indirim şartlarını sağladığını varsayalım. 30 Nisan’a kadar verilmesi gereken kurumlar vergisi beyannamesindeki indirim tutarı ile mahsuben iade alınabilecek indirim tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:

Kurumlar vergisi matrahı (2023)	1.000.000
Hesaplanan kurumlar vergisi (%25)	250.000
Yıl içerisinde ödenen tevkifat ve geçici vergiler (-)	280.000
Vergiye uyumlu mükellef indirimi (250.000 * %5)	12.500
Ödenmesi gereken kurumlar vergisi (250.000 - (280.000+12.500))	0
İade alınabilecek tevkifat ve geçici vergi tutarı (280.000-250.000)	30.000
Mahsuben iade alınabilecek uyumlu mükellef indirim tutarı	12.500

 KİMLER FAYDALANIR?

Kurumlar vergisi mükellefleri, indirim uygulamasının kapsamına giriyorlar. Ancak bunlardan finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları indirim imkanından yararlanamıyorlar.

ZAMANINDA BEYAN ŞART

Söz konusu indirimden yararlanabilmenin bazı şartları var  ve bu şartların hepsinin birden sağlanması gerekiyor.

İlki, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son 2 yıla ait vergi dairesine verilmesi gereken vergi beyannamelerin kanuni süresinde verilmiş olması. Yani 30 Nisan’a kadar verilecek olan 2023 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde bu indirim imkânından yararlanmak isteyen mükelleflerin, 2023, 2022 ve 2021 yıllarına ilişkin vergi beyannamelerini kanuni süresinde vermiş olmaları gerekiyor.

Vergi beyannameleri deyince ne anlaşılması gerektiği de yasada yer alıyor. Yıllık gelir ve kurumlar vergisi, geçici vergi, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi (KDV) ve özel tüketim vergisi (ÖTV) beyannameleri, “vergi beyannamesi” olarak değerlendiriliyor.

Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak sonradan düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla beyanname verilmiş olması durumunda bu şart ihlal edilmiş olmuyor.

ÖDEME ŞARTI

İndirim uygulaması ilk çıktığında yukarıda belirtilen 3 yıla ilişkin vergi beyannameleri üzerinden tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması şartı da bulunuyordu.

En çok tartışma ve mağduriyete neden olan koşul da buydu. Örneğin herhangi bir vergisini bir gün dahi geç ödemiş olan mükellef, şartları yerine getiremediği gerekçesiyle indirimden yararlanamıyordu.

7194 sayılı yasa ile 2020 yılına ilişkin beyannamelerden başlamak üzere verginin “kanuni süresinde” ödenme şartı kaldırıldı. Artık yukarıda sayılan vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödenmiş olması yeterli sayılıyor.

Ayrıca vergi aslı (vergi cezaları ile fer'i alacaklar dâhil) bin liranın üzerinde vadesi geçmiş borcu olmayanlar bu indirimden yararlanabiliyorlar.

Faydalı olması dileğiyle

29.04.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.