Ebru Yılmaz Kaya
İşsizlik Sigortası Şefi
ebruyilmazkaya@gmail.com

İşe İade Davasında İşsizlik Ödeneğinin İadesi Gerekebilir

25.10.2017 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun yürürlüğe girmesi ile birlikte, bireysel veya toplu iş sözleşmelerine dayanan işçi ile işveren arasındaki alacak, tazminat veya işe iade taleplerine ilişkin açılacak davalarda, arabulucuya başvurulması dava şartı olarak kabul edilmiştir. İş sözleşmesinin haksız ve geçersiz nedenle feshedildiği iddiasında olan işçi, arabuluculuk faaliyetinden bir sonuç alamadığı takdirde, arabuluculuk son tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde feshin geçersizliğinin tespiti ve işe iade talebi ile İş Mahkemesine dava açabilir. Mahkeme tarafından yapılacak inceleme sonucunda işçinin haklı olduğu tespit edilirse feshin geçersiz olduğunun tespiti ile işçinin işine iadesi yönünde ya da işçinin haksız olduğu tespit edilirse feshin geçerli olduğunun tespiti yönünde karar verilebilmektedir.

İşveren işe iade davasını kazanan işçiyi ister işe başlatsın ister işe başlatmasın; işçiyi çalıştırmadığı süre için ödeyeceği en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklarından, iş kazaları, meslek hastalıkları ile işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kollarına ait primlerin kesilerek, bu sürelerin hizmetten sayılmasını sağlayacaktır. Bu noktada işe iade kararına göre yatırılan geriye dönük dört aylık primler işsizlik ödeneğini etkilemektedir. İşçinin işe iade dava sürecinde olması işsizlik ödeneğine başvuru yapmasına engel teşkil etmemektedir. Üstelik bu dönemde işsizlik ödeneği bir gerekliliktir. Ancak işe iade davası sonucunun işsizlik ödeneğine olan etkilerine değinmekte yarar vardır.

1. İşçi işe iade davası sürecinde, iş akdi feshedildikten 30 gün içerisinde İŞKUR’ a işsizlik ödeneği başvurusunda bulunmuş, işten çıkış kodu ve diğer şartlar uygun olduğu için işsizlik ödeneğine hak kazanmış ve kanunda belirtilen sürelerce tarafına işsizlik ödeneği ödenmiş olabilir. İşe iade talebinin kabul edilmesi durumunda geriye dönük 4 aylık primler işveren tarafından yatırıldığında, işçinin anılan dört aylık dönemde hem işsizlik ödeneği hem de ücret aldığı görülmektedir. Bu sebeple İŞKUR personelince primlerin işe iade davası nedeniyle yatırıldığının anlaşılması halinde geriye dönük yatırılan primlerin son günü fesih tarihi olarak güncellenmek suretiyle çalışılmayan dönemler için ödeme planı oluşturulur. Oluşan fazla ödemeler yeni ödemeden mahsup edilir veya ödeme planına çalışılan dönem denk gelirse mahsuba yeter tutar olmayacağından ödenen ödeneğin iadesi istenir.
2. İşçi işe iade davası sürecinde, iş akdi feshedildikten 30 gün içerisinde İŞKUR’ a işsizlik ödeneği başvurusunda bulunmuş, diğer şartların sağlanmış olmasına rağmen işten çıkış nedeninin yasa kapsamında olmaması sebebiyle işsizlik ödeneğine hak kazanamamış olabilir. Bu sebeple mahkeme tarafından işe iade talebi kabul edilen işçinin; mahkeme kararının kesinleştiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a işsizlik ödeneği için başvuruda bulunması gerekir. İşe başlatılıp başlatılmadığına bakılmaksızın, işe iade kararına göre yatırılan geriye dönük dört aylık primlerin son günü fesih tarihi kabul edilerek işsiz kalınan dönemler için işsizlik ödeneği ödenir. Geriye dönük dört aylık sigorta primleri yatırılmamış olsa da kesinleşmiş mahkeme kararından feshin 4447/51 inci madde kapsamında sona erdirildiğinin anlaşılması halinde yine işsizlik ödeneği alması mümkündür. Ancak bunun için işçinin mahkeme kararıyla İŞKUR’a başvuru yapması gerektiği unutulmamalıdır.

Somut bir uygulamada; işçinin iş akdi 06.07.2018 tarihinde yasa kapsamında olmayan bir nedenle feshediliyor. İşçi, 30 gün içerisinde işsizlik ödeneği için başvuru yapıyor ve çıkış sebebinden dolayı hak kazanamıyor. İşe iade davası 12.02.2020 tarihinde lehine sonuçlandığında mahkeme kararını İŞKUR birimine ibraz ederek 2018 yılına ait ödeneğini talep ediyor. Geriye dönük primlerin yatırılmadığı ancak feshin 4447/51 inci madde kapsamında sona erdirildiğinin anlaşılması sebebiyle 10 aylık işsizlik ödeneği tarafına ödeniyor. Sonrasında geriye dönük 4 aylık primlerin 2022 yılında bildirildiği tespit edilerek çakışan dönem için fazla ödeme oluşturuluyor. Bu örnekte de görüleceği üzere işe iade dava sonucunda işsizlik ödeneğinin geri iadesinin istenebilmesi olasıdır.

Bir diğer husus ise; geriye dönük dört aylık prim yatırılması nedeniyle güncellemeden kaynaklı oluşan fazla ödemeler için faiz uygulanmaz. Belirtilen sürede ödeme yapılmaması halinde borcun tebliğ tarihi ile ödeme tarihi aralığına yasal faiz uygulanmak suretiyle tahsil işlemi gerçekleştirilir.

10.11.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.