Doç. Dr. Doğan Bozdoğan
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Maliye Bölümü
bozdogan_dogan@hotmail.com

Danıştay Vergi Dava Dairelerinde Son ve Beklenen Güncellemeler

Ana hatlarıyla bakıldığında Danıştay, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş Yüksek İdare Mahkemesi danışma ve inceleme merciidir (Yüce, 2019: 31). Dolayısıyla Danıştay başkan ve üyelerinin Anayasal güvence altında olduğu açıktır. 1982 Anayasası’nın 155. maddesi; “Danıştay, idari ahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.” şeklinde düzenlenmiştir. Danıştay hem yüksek mahkeme hem de ilk derece mahkemesi olarak görev yapmaktadır. Danıştay’da, Danıştay Genel Kurulu, İdari İşler Kurulu, İdari ve Vergi Dava Daireleri, İçtihatları Birleştirme Kurulu, Başkanlık Kurulu ve Yüksek Disiplin kurulu şeklinde bir teşkilat yapısı bulunmaktadır.

Bu yapı içerisinde elbette ki Danıştay daireleri önemli rol oynamaktadır. Özellikle Vergi Dava Dairelerinin önemi büyüktür. Son dönemlerde gerek kamuoyunda gerekse de akademik camiada Danıştayda yer alan vergi dava dairelerinin sayıları ve yükümlülükleri konusunda bilgi kirliliği mevcuttur. Son güncellemeler ile bu konu değerlendirme altına alınacaktır.

Danıştay Başkanlık Kurulu’nun 18.12.2020 tarihli toplantısında alınan kararlar çerçevesinde Danıştay’da 1 idari 9 dava dairesi tespiti yapılmış ve bunların görev dağılımları belirtilmiştir. Bu kapsam da dava dairelerinden Üçüncü, dördüncü, yedinci ve dokuzuncu daireler vergi dava dairesi olarak kabul edilmiştir. Her bir dairenin bakmakla yükümlü oldukları davalar iş bölümü yapılarak tespit edilmiştir. Başkaca bir ifadeyle Danıştay’da on daire bulunmakta olup bunlardan dördü vergi davalarına bakmaktadır. Ta ki Danıştay Başkanlık Kurulu’nun 19.07.2023 tarih ve 2023/33 sayılı kararına kadar. Bu kararda Danıştay’da yer alan vergi dava dairelerinin sayısı üçe düşürülmüştür. Öncesinde vergi davalarına bakmakla yükümlü olan dördüncü dairenin iş bölümündeki görevleri değiştirilmiştir. Alınan kararla dördüncü dairenin görevleri genel olarak afet işleri, çevre, imar, kültür vb. mevzuatların uygulanmasına ilişkin uyuşmazlıkları kapsamıştır. Bu kararda yaşanılan deprem felaketinin etkisi olabilir. Zira dördüncü dairenin iş yükü bunu işaret etmektedir. Dolayısıyla hali hazırda Danıştay’da üç tane vergi dava dairesi bulunmaktadır. bunlar üçüncü, yedinci ve dokuzuncu dairelerdir. Toplamda on daire ile Danıştay tarafından adalet tesis edilmeye çalışılmaktadır.

Son dönemde Anayasa Mahkemesi’nin 13.10.2023 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 26.07.2023 tarih ve E.2023/34 K.2023/142 sayılı Kararında, parasal sınırın her yıl güncellenmesi nedeniyle hangi tarihteki parasal sınıra göre temyiz kanun yoluna gidilebileceğinin kanunda belirli bir açıklıkta ve öngörülebilir şekilde düzenlenmesi gerektiğini belirtmiş, bu çerçevede mevcut kuralın temyiz kanun yoluna başvuru açısından hangi tarihteki parasal sınırın uygulanacağına yönelik açık ve tereddüde yer vermeyecek şekilde düzenlenmediğini tespit etmiştir. Bu durumun kanunilik ilkesiyle örtüşmediği yine Anayasa Mahkemesinin kararında detaylandırılmıştır. Aynı zamanda ölçülülük ilkesi açısından da incelenen bentte, öngörülen sınırlamanın ölçülü olmadığı tespiti yapılmıştır. Tüm bu değerlendirmeler ışığında Anaysa Mahkemesi tarafından, konusu 581.000 Türk lirasını aşmayan tüm vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlerden kaynaklanan davlarda ilk kez davacılar aleyhine hüküm kuran Bölge İdare Mahkemesi kararına karşı temyiz kanun yoluna başvurulamaması hükmün denetlenmesini talep etme hakkına orantısız bir sınırlama getirdiği gerekçesiyle iptal edilmiştir. Yani Anaysa Mahkemesi temyiz yolu için parasal sınırları düzenleyen 2577 Sayılı İYUK’un 46/b bendini tamamen iptal etmiştir.

Bu durumda Danıştay’ın iş yükünün artacağı açıktır. Son tahlilde üç vergi dava dairesinin bu iş yükünün altından kalkıp kalkamayacağı ileri zamanlarda görülecektir. Burada beklentimiz dördüncü dairenin yine vergi dava dairesi olarak görev almasıdır. Sonuçta Anayasa Mahkemesi kararının uygulanması 9 ay sonra başlayacaktır. Bu süre kararla bağlantılı düzenlemelerin yapılması için tanınmıştır. Evet, hali hazırda Danıştay’da on daire yer almaktadır. Bunlardan biri idare dairesi dokuzu dava dairesidir. Dokuz dava dairesinin de üçü vergi dava dairesidir (üç, yedi ve dokuzuncu daireler).

01.11.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.