Doç. Dr. Doğan Bozdoğan
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Maliye Bölümü
bozdogan_dogan@hotmail.com

Asgari Ücretlilerin Vergilendirilmesinde Adalet Sorunu ve Çözüm Önerisi

Asgari ücret politikası özellikle işsizlik ve yoksullukla mücadelede önemli bir araçtır. Bilindiği üzere asgari ücret üzerinden gelir vergisi alınmakta buna birde sosyal sigortalar primi, işsizlik sigortası primi ve damga vergisi gibi çeşitli mali yüklerde eklenmektedir.

 

Kaynak: http://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/Yararli_Bilgiler/damga_asgari.html

Yukarıdaki tabloda görüleceği üzere 1.647 TL tutarındaki bürüt asgari ücret vergiler ve kesintiler ile birlikte net 1.300,99 TL’ye düşmektedir. Burada J. Meynard Keynes’in çok değerli bir ifadesine yer vermek gerekir; “…içerisinde yaşadığımız iktisat dünyasının göze çarpan iki kusurundan birincisi, tam istihdam sağlanmamış olması, ikincisi de varlık (servet) ve gelir dağılımının keyfe bağlı ve adaletten yoksun bulunmasıdır” (Gök ve Yalçın, 2015:249). Adaletten yoksunluk ancak yasalarla giderilebilecek bir husustur. Bu çerçeve de belirtmek gerekir ki, asgari ücret politikasının temel ilkeleri Anayasa’da çerçevelenmiştir. Özellikle Anayasa’nın 73. Maddesi devletin vergilendirme erkini sınırlandıran ve düzenleyen önemli bir dayanaktır. Söz konusu madde de özellikle vurgulanan noktalardan birisi, asgari ücret politikasını da doğrudan ilgilendiren, vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımının maliye politikasının sosyal bir amacı olduğudur. Bu perspektiften bakıldığında asgari ücret üzerindeki vergisel ve mali yüklerin brüt gelirle karşılaştırıldığında oldukça fazla olduğu söylenebilir.

Çok ciddi bir gelir düzeyine sahip olan futbolcuların bile %15 gelir vergisine tabi olduğu ve bu verginin de kulüpleri tarafından ödendiği bilgisi dahilinde asgari ücretlilere bir adaletsizlik yapıldığı açıkça ortaya çıkmaktadır. Kaldı ki Türkiye’de açlık (Mart ayı itibariyle yaklaşık 1.400 TL) ve yoksulluk (Mart ayı itibariyle yaklaşık 4.560 TL) sınırları dikkate alındığında zaten çok düşük bir meblağ olan asgari ücret üzerinde çeşitli vergilerin bulunması ve mali yüklerin varlığı adalet ilkesini sorgulamayı gerekli kılmaktadır.

Asgari ücretle ilgili olarak yapılabilecek en akılcı çözüm Gök ve Yalçın’ın da (2015) belirttiği gibi söz konusu bu ücretler üzerindeki gelir ve damga vergilerinin kaldırılması, mali yüklerin de genel bütçe kapsamına alınmasıdır. Böylelikle asgari ücretler üzerindeki tartışmalar ortadan kalkacaktır. Kaldı ki bu uygulama sadece adalet ilkesi açısından değil mükellefler açısından dikey eşitliğin sağlanması noktasından etkili olacaktır.

Kaynaklar:

1.      http://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/Yararli_Bilgiler/damga_asgari.html, E.T. 15.04.206

2.      Gök, M. ve Yalçın Z. A. (2015). “Türkiye'de Asgari Ücretliler Üzerindeki Vergi Yükünün Diğer Yükümlü Gruplarınki İle Karşılaştırılması”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi,  Cilt:13 Sayı:1

 

19.04.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.