Cihan Tekin
Vergi Müfettişi
Bilirkişi
cihantekinblog@gmail.com

Özel Tüketim Vergisinde İndirim ve İndirilemeyen ÖTV’ nin Durumu ile Muhasebe Boyutuna Genel Bakış

1. Giriş

Özel Tüketim Vergisi, belirli ürün ya da mallar üzerinden alınan bir harcama vergisidir. Özel Tüketim Vergisi tek aşamalı bir vergidir. Bu yönü Özel Tüketim Vergisi’ ni Katma Değer Vergisi’ nden ayırmaktadır. Bilindiği üzere KDV’ de yüklenilen vergilerin hepsi indirim konusu yapılabilmektedir. ÖTV’ de ise vergiye tabi malların, yer aldığı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması halinde ödenen verginin, ödenecek vergiden indirilmesi suretiyle mümkündür. Bu nedenle ÖTV’ de indirim mekanizması KDV’ ye göre daha sınırlıdır.

2. Özel Tüketim Vergisinde İndirim Müessesesi

Özel Tüketim Vergisi Kanununun 9 uncu maddesiyle, vergiye tabi malların, yer aldığı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması halinde ödenen verginin, Maliye Bakanlığınca belirlenen esaslara göre ödenecek vergiden indirilmesi suretiyle ÖTV’nin her mal için bir kez uygulanması öngörülmüştür.

Buna göre;

a- ÖTV mükelleflerinden vergisi ödenerek satın alınan (I) sayılı listede yer alan bir malın aynı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması halinde, üretimde kullanılan mala isabet eden ÖTV tutarı, üretilen mal üzerinden hesaplanan ÖTV tutarından indirilebilir.

Burada dikkat edilmesi gereken malın, ÖTV mükelleflerinden satın alınan (I) sayılı listede yer alan bir mal olması gerektiğidir. Yine söz konusu malın aynı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması gerekmektedir.

b- İndirim konusu yapılabilecek azami ÖTV tutarı, satın alınan malların imalatta girdi olarak kullanılması suretiyle üretilen malın teslimine ilişkin hesaplanan ÖTV tutarını geçemez.

c- ÖTV ödenerek satın alınan malların aynı listede yer alan vergiye tabi başka bir malın imalinde kullanılması sonucu, ödenen verginin tamamının hesaplanan vergiden indirilememesi durumunda indirilemeyen vergi iade edilmez ancak ilgili mevzuat çerçevesinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir.

d- Dikkat edilmesi gereken ithal edilen (I) sayılı listede yer alan bir malın aynı listede yer alan başka bir malın imalinde kullanılması halinde ise, Özel Tüketim Vergisi Kanununun 3 üncü maddesi uyarınca bu listedeki malların ithalinde vergi doğmadığından, imal edilen malın tesliminde hesaplanacak ÖTV tutarından indirilecek bir ÖTV tutarı da bulunmamaktadır.

e- İndirim uygulamasından yararlanılabilmesi için imal edilerek teslim edilen malın ÖTV’sinin beyan edilmesi gerekir. Bu durumda imal edilen mallardan stoklarda bulunanlara isabet eden ÖTV indirim konusu yapılmaz. Ayrıca imal edilen malın istisna kapsamında teslim edilmesi halinde bu malın imalinde kullanılan mallar için yüklenilen ÖTV’nin indirim konusu yapılamayacağı tabiidir.

3. Özel Tüketim Vergisinde İndirimin Muhasebeleştirilmesi

Örnek 1: (A) firması ÖTV mükellefi (B)’ den vergisini ödeyerek satın aldığı (I) sayılı listede yer alan ÖTV tutarı 2,2985 TL/Kg olan 100 Kg müstahzar katkı isimli mal ile ithal ettiği aynı listedeki 100 Kg baz yağı kullanmak suretiyle aynı listedeki ÖTV tutarı 1,3007 TL/Kg. olan 200 Kg madeni yağ üretmiş, ürettiği madeni yağın tamamını satmıştır. 

(A) firmasının müstahzar için aşağıdaki ödemeleri yaptığı varsayalım. (istisna vb hükümlerdikkate alınmayacaktır)

Müstahzar Bedeli: 1.000,00 TL

ÖTV: 100 x 2,2985 = 229,85 TL

KDV: 100,00 TL

(A) firmasının madeni yağın tamamını aşağıdaki fiyatlarda sattığı varsayalım.

Madeni Yağın Satış Bedeli: 1.500,00 TL

ÖTV: 200 x 1,3007 = 260,14 TL

KDV: 150,00 TL

Buna göre beyana konu indirilebilecek ÖTV ile ödenecek ÖTV aşağıdaki şekilde hesaplanır.

Müstahzar katkı için ödenen ÖTV = 100 x 2,2985 = 229,85 TL

Satılan madeni yağ için hesaplanan ÖTV = 200 x 1,3007 = 260,14 TL

İndirilecek ÖTV = 100 x 2,2985 = 229,85 TL

Ödenecek ÖTV = 260,14 – 229,85 = 30,29 TL

 

Ödenen vergi, bundan imal edilen malın teslimi dolayısıyla vergi dairesine beyan edilip ödenecek olan vergiden indirilecektir.

Örnek 2: (B) firması ÖTV mükellefinden vergisini ödeyerek satın aldığı (I) sayılı listede yer alan ÖTV tutarı 1,3007 TL/Kg. olan 100 Kg baz yağ ile 100 Kg. müstahzar katkı isimli malları imalatta kullanmak suretiyle ürettiği 200 Kg madeni yağın 160 Kg’ sini satmıştır.

Buna göre beyana konu indirilebilecek ÖTV ile ödenecek ÖTV aşağıdaki şekilde hesaplanır.

Baz yağ için ödenen ÖTV=100 x 1,3007=130,07 TL

Üretimde kullanılan baz yağ için ödenen ÖTV=80 x 1,3007=104,056 TL

Müstahzar katkı için ödenen ÖTV = 100 x 2,2985 = 229,85 TL

Üretimde kullanılan müstahzar katkı için ödenen ÖTV = 80 x 2,2985 = 183,88 TL

Toplam ödenen ÖTV=130,07+229,85= 359,92 TL

Üretimde kullanılan baz yağ ve müstahzar katkı için toplam ödenen ÖTV=104,056+183,88=287,936 TL

Madeni yağ için hesaplanan ÖTV = 160 x 1,3007 = 208,112 TL

İndirilebilecek azami ÖTV tutarı=208,112 TL

İndirilemeyecek ÖTV tutarı= 287,936-208,112=79,824 TL

Bu durumda, üretimde girdi olarak kullanılan mallar için ödenen ÖTV tutarı, üretilen malın teslimi için hesaplanan ÖTV tutarından fazla olduğundan indirim konusu yapılabilecek azami ÖTV tutarı, hesaplanan ÖTV tutarı olan 208,112 TL’yi geçemez. Dolayısıyla bu örnekte indirilemeyen tutar olan 79,824 TL ilgili mevzuat çerçevesinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir.

Kaynakça

4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu.

Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği

S. Suat, ‘’ Vergisel Yönleriyle Genel Muhasebe’’, Vergi Müfettişleri Derneği Yayınları, Ankara, 2017.

17.02.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.