Cihan Arık
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
cihan.arik@hotmail.com

Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde Performansa Dayalı İlave İndirim Uygulaması

Giriş

Bilindiği üzere, Ar-Ge faaliyetleri veya tasarım faaliyetleri yürüten işletmelerin; 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve uygulama ve denetim yönetmeliğinde belirlenen koşulları sağlamaları halinde çeşitli indirim, istisna, destek ve teşvik unsurlarından faydalanma imkanları bulunmaktadır. Yazımızın amacı, Ar-Ge ve Tasarım harcaması yapan işletmelerin belirli göstergelerden herhangi birinde bir önceki yıla göre en az yüzde yirmi artış sağlayanların, o yıl yapılan Ar-Ge veya Tasarım harcamalarının bir önceki yıla göre artış tutarının yüzde ellisi kadarını ilaveten, ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılabilmesinin mümkün olduğunu belirtmek için hazırlanmıştır.

Ar-Ge ve Tasarım İndirimi:

Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlarca gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı ile bu Kanun kapsamında yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen tasarım projelerinde ve tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen münhasıran tasarım harcamalarının tamamı, 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının ve 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır.

Ar-Ge merkezlerinde yapılan bir harcamanın Ar-Ge ve tasarım indirimine konu edilebilmesi için bu harcamanın Ar-Ge, yenilik veya tasarım faaliyeti kapsamında; tasarım merkezlerinde yapılan bir harcamanın indirime konu edilebilmesi için bu harcamanın münhasıran tasarım faaliyeti kapsamında yapılmış olması esastır.

İlave İndirim Uygulaması

10/8/2016 tarihinde yürürlüğe giren 1/8/2016 tarihli ve 2016/9092 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre, 5746 sayılı Kanun kapsamında kurulan ve aşağıda belirtilen göstergelerden herhangi birinde bir önceki yıla göre en az yüzde yirmi artış sağlayan Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde, o yıl yapılan Ar-Ge, yenilik veya tasarım harcamalarının bir önceki yıla göre artış tutarının yüzde ellisi, Ar-Ge ve tasarım indirimine konu edilebilir:

a) Ar-Ge veya tasarım harcamasının toplam ciro içindeki payı

b) Tescil edilen ulusal veya uluslararası patent sayısı

c) Uluslararası destekli proje sayısı

ç) Lisansüstü dereceli araştırmacı sayısının toplam Ar-Ge personeli sayısına oranı

d) Toplam araştırmacı sayısının toplam Ar-Ge personeli sayısına oranı

e) Ar-Ge sonucu ortaya çıkan yeni ürünlerden elde edilen cironun toplam ciroya oranı.

Bu göstergelerdeki:

a) Ar-Ge veya tasarım harcamasının toplam ciro içindeki payı; ilgili yılda yapılan Ar-Ge veya tasarım harcamasının, şirketlerin gelir tablosundaki “net satışlarına” oranını,

b) Ar-Ge sonucu ortaya çıkan yeni ürünlerden elde edilen cironun toplam ciroya oranı; Ar-Ge faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan yeni ürünlerden elde edilen hasılat tutarının, şirketlerin tüm faaliyetlerinden elde ettikleri hasılata oranını

ifade eder.

Bu kapsamda, yukarıda belirtilen göstergelerden herhangi birinde, bir önceki yıla göre en az yüzde yirmi oranında artış sağlayan Ar-Ge ve tasarım merkezleri, o yıl yapılan Ar-Ge, yenilik veya tasarım harcamalarının bir önceki yıla göre artış tutarının yüzde ellisini, ilave olarak Ar-Ge ve tasarım indirimine 31/12/2023 tarihine kadar konu edebileceklerdir.

5746 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge ve tasarım indiriminden yararlananlar, Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendi ve Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi hükümleri ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesi hükümlerinden ayrıca yararlanamazlar.

Ar-Ge, yenilik veya tasarım faaliyeti kapsamındaki harcamalar ayrıca, Vergi Usul Kanununa göre aktifleştirilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa edilir. Projelerin tamamlanmasına zorunlu nedenlerle imkân kalmaması veya projenin başarısızlıkla sonuçlanması nedeniyle iktisadi kıymet oluşmaması hâllerinde, Ar-Ge, yenilik veya tasarım faaliyeti kapsamında yapılan ve önceki yıllarda aktifleştirilmiş olan tutarlar doğrudan gider yazılır.

Uygulamalı Örnek

XYZ SAN. TİC. A.Ş. 2019 hesap döneminde Ar-Ge merkezinde, 500.000 TL Ar-Ge harcaması yapmıştır. Kurumun ilgili yılda kazancı bulunması dolayısıyla kurumlar vergisi beyannamesinde Ar-Ge indirimi olarak beyan edilmiştir. 2020 hesap döneminde yapılan Ar-Ge harcaması ise 900.000 TL’dir.

Kurum, bir önceki yıla göre Ar-Ge harcamalarında artış sağlamış ilk kriteri yerine getirmiştir. 2019 ve 2020 yıllarına esas göstergeleri aşağıdaki gibidir:

Göstergeler	2019	2020	ARTIŞ
Ar-Ge harcamasının toplam ciro içindeki payı	%5	%7	%40
Tescil edilen ulusal veya uluslararası patent sayısı	1	2	%100
Uluslararası destekli proje sayısı	0	0	%0
Toplam araştırmacı sayısının toplam Ar-Ge personeli sayısına oranı	%40	%35	%0

Bu durumda, Ar-Ge harcamasının toplam ciro içindeki payı ile tescil edilen patent sayısı önceki döneme göre artışın (herhangi biri de olabilirdi) %20’nin üzerinde olması sebebiyle;

2020 hesap döneminde kazancının bulunması durumunda, 900.000 TL’lik Ar-Ge harcamasına ilave olarak [(900.000-500.000) x %50] 200.000 TL’lik tutarı da yani toplamda 900.000+200.000=1.100.000 TL’lik tutarı beyanname üzerinden Ar-Ge indirimi olarak dikkate alabilecektir.

Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devredilir. Devredilen tutarlar, takip eden yıllarda Vergi Usul Kanununa göre her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır.

Kaynakça

● Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği

● 6 Seri No'lu 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği

● 11 Seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

21.10.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.