Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
akcakoca@superonline.com

Yeniden Değerlemeler Kanuni Deftere Tek Tek Kaydedilecek

2022 ve 2023 yılları enflasyon ve yeniden değer­leme hesapları açısından restorasyon yılları diye düşünüyorum. İlk defa %2’lik bir vergi ile yeniden de­ğerleme yapılacak, sonra her yıl devamlı yeniden de­ğerleme (YD) ve 2023 yılında eğer kesinleşirse enflasyon düzeltmesi yapılacak.

Çok şükür, yıllardır savunduğum ve istediğim de­vamlı yeniden değerleme yürürlüğe giriyor. Bundan sonra işletmelerin sabit kıymetleri biraz daha gerçeğe uygun değerde olacak ve vergi bilançosu ile bağımsız denetim bilançoları arasındaki farklar da azalmış ola­cak. Tekrar çok şükür.

YD hükümleri Vergi Usul Kanunu’nun geçici 31 i. 32 ve mükerrer 298 ç. maddelerinde düzenlenmiştir. Bizi ilgilendiren maddelerden alıntı yaptım.

VUK 298/ç - 4. YD neticesinde iktisadi kıymetlerin değerinde meydana gelen değer artışı, yeniden değer­lemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin her birine isa­bet eden değer artışı ayrıntılı olarak görünecek şekilde, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilir. Değer artışı, iktisadi kıymetlerin YD sonrası ve YD ön­cesi net bilanço aktif de­ğerleri arasındaki farktır. Net bilanço aktif değeri, iktisadi kıymetlerin bilan­çonun aktifinde yazılı de­ğerlerinden, pasifte yazılı amortismanların tenzili suretiyle bulunan değeri ifade eder. İktisadi kıy­metler için amortismanın herhangi bir yılda yapıl­mamış olması duru­munda söz konusu değer, bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak be­lirlenir.

5. ……YD sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam ederler. YD tabi tu­tulanların her birine isabet eden değer artışları ile bun­ların hesap şekilleri amortisman kayıtlarında ayrıntılı olarak gösterilir.

Bu maddelerden kısaca anlaşıldığına göre: Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin her bi­rine isabet eden değer artışları ile bunların hesap şekil­leri 522 MDV Yeniden Değerleme Artışları hesabında ve envanter defterlerinin bir sayfasında ayrıntılı olarak gösterilir. Kayıtlarda, —İktisadi kıymetin cinsi. Ø Aktife giriş tarihi. Ø Amortisman oranı. Ø Y.D tarihi itibarıyla aktife kayıtlı değeri olacaktır.

Gerek kanuni defterde madde olarak ve gerekse en­vanter defterinde detay göstermek zorunludur, her bir sabit kıymet için ayrı ayrı muhasebe kaydı ve alt mua­vin kırılımları kullanılacaktır.

Kanunun bu maddesini okuyunca inanmayacak­sınız ama şöyle düşündüm. Bu düşüncemi burada yazarken özür diliyorum. Çünkü devamı da var. Düşüncemin yanlışlığı buradan ortaya çıkmaktadır.

-Kardeşim, bu kanunu hazırlayan adam hiç mi defter tutmamış, bir maddenin kaydının nasıl ya­pıldığını biliyor mu acaba? Böyle bir madde kaç sa­atte veya günde yapılır. Hakikaten ilk aklıma gelen bu olmuştu.

Ama bir şeyi unutmuşum.

Değerli dostum 1980’lerdeki Maliye Bakanı Sayın A. Kurtcebe Alptemuçin bir adım atmış ve maliyede bilgi­sayar sisteme geçmeyi başlatmıştı.

Bugün işletmelerin çok büyük bir kısmı bilgisayarlı muhasebeye ve elektronik deftere geçmiş vaziyette.

Ayrıca yasadaki YD hükümlerine göre YD ve muha­sebe kayıt programları da yapılmış durumda.

Ben, artık muhasebe defterleriyle uğraşmadığım için maalesef bilgi edinmede geri kalmışım.

Bir yazı yazmadan önce birçok kitap ve interneti ka­rıştırır, uygulayıcılar yani muhasebecilerle konuşurum.

Akşam, bana her zaman baba diye hitap eden de­ğerli kardeşim Selahattin İpek’le görüştüm. Kendisi muhasebe programı satar ve eğitimler yapar. Çok sev­diğim bilgili bir kardeşimdir.

(Baba, artık bütün bunların programları tamam. Hele e – defter ile çok daha rahat. Bakın şimdi önümde 300 kalemlik bir YD işlemi var. 1-2-3 dedi. 300 kalemlik YD 3 saniye içinde yapıldı. Kanuni defter maddesi hazır­landı, her biri için tek tek hesap ve kırılımları oldu. Bir­kaç saniye içinde Kayıt tamamlandı. Ben de gönül rahatlığı ile bu yazıyı hazırladım.

Meşhur bir söz var. Alet işler, el öğünür diye, biz vakti zamanında bunları bilgisayarda bile olsa tek tek incele­meye, hesaplamaya ve kaydetmeye çalışıyorduk. Mes­leğin kayıt kısmı yerinde durmamış.

Yani kanunu hazırlayan bu konuyu benden çok daha iyi biliyormuş. Kendilerine teşekkür ediyorum beni araştırmaya sevk ettikleri için.

Beni WhatsApp’ta da 3 saniyelik bir uygulama ile ikna eden sevgili Selahattin İpek’e de teşekkür ediyo­rum.

Meslektaşlarıma da işlerinde kolaylıklar ve başarılar diliyorum.

20.12.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.