Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
akcakoca@superonline.com

Finansman Gider Kısıtlaması

Finansman Gider Kısıtlaması 
2021 yılı kayıtlarının ve bilançolarının bağlandığı şu dönemde meslektaşların en çok üzerinde durdukları iki konu bulunmaktadır. 
a. Finansman gider kısıtlaması
b. Yabancı paraların ve altın hesaplarının Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülmesinden elde edilen kazançlara yönelik usul ve esaslar uygulaması
Geçici vergi beyannamesinin verilmesine bir hafta kalmış ve yabancı paraların ve altın hesaplarının dönüştürülmesi istisnası ile ilgili tebliğ henüz yeni çıkmıştır. Bu kadar gecikmeli bir tebliğin meslektaşları önce telaşlandıracağı kesindir. Telaş da hata getirecektir. İnşallah bu uygulama biraz geciktirilir diyoruz ve yine netameli bir konu olan finansman gider kısıtlamasına geçiyoruz. 
Kurumlar vergisi kanununun 11 maddesi Kurum kazancının tespitinde aşağıdaki giderler indirilmez diyerek kabul edilmeyen ve indirilemeyecek giderleri saymıştır. Bunlar arasında aşağıya aldığımız 11-i maddesi gider kısıtlaması konusunu düzenlemiştir. 
(Ek: 31/5/2012-6322/37 md.) Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’unu aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan kısmı. Belirlenecek oranı sektörler itibarıyla farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı, bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. 
Yaani diye başlayalım ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi hükmüne göre,
a. kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde,
b. aşan kısımla sınırlı olarak, 
c. yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının, Cumhurbaşkanı’nca belirlenen kısmı 
d. yani (yüzde 10’u) gider olarak dikkate alınmaz.
Gider kabul edilmeyen tutarın nasıl hesaplanacağı yayımlanan genel tebliğde ayrıntılı örneklerle açıklanmıştır.
Buna göre her geçici vergilendirme dönemi son gününde çıkarılacak bilanço esas alınacak ve öz kaynak ve yabancı kaynak bulunarak karşılaştırma yapılacak buna göre işletmenin finansman gider kısıtlamasına tabi olup olmayacağı tespit edilecektir. 
Dönem sonunda kullanılan yabancı kaynaklar öz kaynakları aşıyorsa gider kısıtlaması uygulanıyor. Bu durumda yabancı kaynak tutarı öz kaynak tutarını aşıyorsa, aşan kısma ait finansman giderinin %10 luk kısmı gider kısıtlaması gereği kanunen kabul edilmeyen gider oluyor. 
Yabancı kaynak tutarı öz kaynak tutarını geçmiyorsa finansman gider kısıtlaması yapılmayacaktır. 
Yani finansman gider kısıtlaması özellikle, firmaları kendi kaynaklarını kullanması için teşvik etmek üzere yapılmış bir düzenlemedir. Tabii bu durumda yabancı kaynak ve öz kaynak çok önemli olmaktadır. 
Buraya kadar yaptığımız açıklamalarla finansman gider kısıtlaması için öz kaynak ve yabancı kaynağın ne olduğu veya diğer bir tabirle tanımları çok önemli olarak ortaya çıkmaktadır. 
Yabancı kaynak nedir?
Yabancı kaynaklar, bilançonun kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklarının toplamıdır.  
Ancak bu tanım pek de açık bir tanım değildir.  Şöyle bir düşünelim. 
Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler, örtülü sermaye, ilişkili kişi borçları, personele borçlar, kıdem tazminatı karşılığı ve diğer karşılıklar, alınan depozito ve teminatlar, sipariş avansları, yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin hakkediş bedelleri, gelecek aylara ait gelirler, gider tahakkukları, hesaplanan KDV gibi unsurlar yabancı kaynak içinde mi yer alacaktır. Bu takdirde ne dereceye kadar doğru bir hesaplama olur dersiniz. 
Yabancı kaynakların yukarıdaki gibi tarifi ve hemen altındaki bazı kalemleri ele aldığımız zaman maalesef yabancı kaynak ve öz kaynak tanımının uygun olmadığı gibi bir kanaat oluşmaktadır. Finansman gider kısıtlaması uygulamasında yabancı kaynak tanımı doğru düzgün yapılmamıştır. Genel tebliğdeki düzenleme ve açıklamalar yeterli değildir.
Sonuç olarak birçok meslektaşın şüphelerini haklı buluyorum ve finansman gider kısıtlaması uygulamasının üzerinde de yeniden çalışılarak düzenlemenin yasa, tebliğ, muhasebe sistemi uygulama genel tebliğleri ve ülkenin gerçekleri göz önüne alınarak yeniden düzenlenmesinin uygun olacağı kanaatindeyim. 

15.02.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.