Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
akcakoca@superonline.com

Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna Bildirilmesi Tebliği

Bir müddet önceki yazımızda hamiline yazılı hisse senetleri ve merkezi kayıt kuruluşuna kaydı konusundaki yasal düzenlemeleri konu etmiş ve açıklamalı tebliğ gerektiğini yazmıştık.  Nitekim 02.04.2021 tarih ve 31446 sayılı Resmi Gazetede beklediğimiz tebliğ yayımlandı.

Tebliğin amacı;

a) Hamiline yazılı pay senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketine (MKK A.Ş.)  ne bildirilmesi ve kaydedilmesine ilişkin usul ve esaslar ile bu kapsamda alınacak ücretleri,

b) Pay sahipleri çizelgesinin MKK A.Ş.den sağlanmasının usul ve esaslarını,

belirlemektedir. Tebliğ SPK dışındaki A.Ş. leri kapsamaktadır.

            Yazımızda tebliğin getirdiklerini tebliği sadık kalarak ve kendi düşüncemize göre açıklamaya çalışacağız. Ancak tebliğle gelen bazı önemli konuları daha başlangıçta bildirmek isterim.

1. Tebliğle birlikte hamiline hisselerin bastırılması için pay bedelinin ödenmesinden itibaren ÜÇ AYLIK bir süre şartı getirilmiştir.
2. Her bir hamiline hisse senedi için MKK dan tekil numara alınması şartı konulmuştur.
3. Hamiline hisselerle ilgili olarak MKK kayıtları hakkında gizlilik şartı da getirilmiştir.
4. MKK dan pay sahipleri çizelgesi alınması, genel kurulun yapılması ve bildirimlerde bulunulması hakkında kesin sürelere uyulma şartı getirilmiştir.

.1. Pay senetlerinin bastırılması ve dağıtılması – Genel bilgi

1. Hamiline yazılı pay senetleri bedelleri tamamen ödendikten sonra Yönetim kurulunun alacağı bir karara dayanarak bastırılır.
2. Yönetim kurulu kararında asgari olarak, bastırılacak pay senetlerinin; adedi, tertibi, itibari değeri, temsil ettiği pay adedi ve tutarı, grubu, şirket tarafından verilen sıra numarası ile toplam pay adedi ve bu paylara karşılık gelen toplam pay bedeli belirtilir.
3. Yazımızın devamındaki MKK ile ilişkiler, uyulması gereken prosedürler ve tescil konuları da açıklanmaktadır. Bu konulara özellikle uyulması gereklidir. Hamiline hisselerin basımı, dağıtımı gibi konular artık sıkı kontrollar altında olacaktır.

2. Senetler bastırıldıktan sonra MKK. Ya bildirilmesi

 Şirketi temsile yetkili olanlarca, yönetim kurulu kararı ve bastırılacak her bir senedin dağıtılacağı hamiline yazılı pay sahibinin;

a) Gerçek kişi ise; adı, soyadı, vatandaşlığı, yerleşim yeri, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı değilse yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarası,

b) Tüzel kişi ise; unvanı, MERSİS numarası, vergi kimlik numarası veya kayıtlı bulunduğu ülkede verilen sicil numarası ile merkez adresi,

c) İletişim bilgileri, MKK’ye bildirilerek bu amaçla oluşturulan sisteme kaydedilir.

d) yapılacak bildirimde şirketin iletişim bilgilerine de yer verilir.

e)  Pay senedi, sistemde ilgili şirketle ilişkilendirilerek özel algoritma ile üretilen tekil numara altında senet sahibi adına kaydedilir.

f) Yapılan kayıtlar ve üretilen tekil numaralara ilişkin bilgiler MKK sisteminden elektronik ortamda alınır.

3.  Pay senetleri, MKK tarafından her bir pay senedi için üretilen tekil numarayı içerecek şekilde şirket tarafından bastırılır.

 Pay senetlerinin bastırılmasına ilişkin yönetim kurulu kararı tescil ve ilan edilir,

 ayrıca bağımsız denetime tabi şirketlerde şirketin internet sitesine konulur.

Yönetim kurulu kararının tescilinden önce, hamiline yazılı pay senetlerinin MKK sistemine kaydedildiği ticaret sicili müdürlüğü tarafından teyit edilir.

4.  Pay senetleri şirket adına imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanır ve gerekli kontrollerin yapılmasının ardından imza karşılığında pay sahiplerine dağıtılır.

5.  Pay senetlerinin bastırılması, MKK’ye bildirilmesi ve pay sahiplerine dağıtılması işlemleri,  pay bedellerinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren üç ay içinde tamamlanır.

Böylece son tebliğdeki bu açıklamadan anlaşıldığı gibi hamiline pay senetlerinin bedelinin tamamının ödenmesinden itibarin ÜÇ AY içinde pay bedelleri bastırılacak, gerekli işlemler tamamlanacak, MKK ya bildirilecek ve pay sahiplerine dağıtılacaktır. Tebliğin kesin hükmü ve emri gereğince ÜÇ AYLIK SÜRE ÇOK ÖNEMLİ HALE GELMİŞTİR.

(6) Sermaye artırımına bağlı olarak hamiline yazılı pay senedi bastırıldığı ve dağıtıldığı durumlarda da bu madde hükmü uygulanır.

Pay senetlerinin devri ve devrin bildirilmesi

(1) Hamiline yazılı pay senetlerinin devri, şirket ve üçüncü kişiler hakkında, ancak zilyetliğin geçirilmesi suretiyle payı devralan tarafından MKK’ye yapılacak bildirimle hüküm ifade eder. Devralan tarafından şirkete başvurulması durumunda devir bildirimi şirket aracılığıyla yapılır.

(2) Yapılacak bildirimde;

a) Devralan gerçek kişi ise; adı, soyadı, vatandaşlığı, yerleşim yeri, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı değilse yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarasına,

b) Devralan tüzel kişi ise; unvanı, MERSİS numarası, vergi kimlik numarası veya kayıtlı bulunduğu ülkede verilen sicil numarası ile merkez adresine,

c) Devralanın iletişim bilgilerine,yer verilir. Bildirime pay senedinin bir örneği eklenir.

(3) Bildirim üzerine devralan, ilgili senetle ilişkilendirilerek senede ilişkin tekil numara altında kaydedilir.

Pay Sahipleri Çizelgesi

Bilindiği gibi Anonim Şirketlerde genel kurulun yapılabilmesi için doğru ve düzgün bir pay sahipleri listesi yani PAY SAHİPLERİ ÇİZELGESİ gereklidir, şarttır. Evvelden, firmanın yetkilileri bu konuyu hallediyor, ne kadar doğru bir çizelge hazırlanıyor belli olmuyordu. Hele artık biliyoruz ki, hükümet komiserleri genel kurullara ancak belli konular için çağrılıyor. Bu yüzden ve bizim millet olarak birbirimize itimadımız olmadığı ve özellikle de maalesef devletin de millete itimadı olmadığı için hiç olmazsa bu son tebliğle MKK dan alınacak Pay sahipleri Çizelgesi önemli bir sorunu çözmüş olmaktadır.  Bu paragrafı üzülerek yazıyorum, hiç ama hiç kimse kusura bakmasın.

Pay sahipleri çizelgesinin MKK’den sağlanması

(1) Genel kurulu toplantıya çağıranlar, genel kurula katılabilecekler listesini düzenlerken hamiline yazılı pay sahipleri bakımından MKK’den sağlanan pay sahipleri çizelgesini dikkate alır.

(2) Pay sahipleri çizelgesinin hazırlanması için, şirketi temsile yetkili olanlarca genel kurul tarihinden en az iki gün önce MKK sistemi üzerinden başvuruda bulunulur. Genel kurul toplantıya mahkeme tarafından yetkilendirilen kayyım veya pay sahibi, azlık, tasfiye memurları tarafından çağrılıyorsa başvuru bunlar tarafından yapılabilir. Pay sahipleri çizelgesinde hamiline yazılı pay sahiplerinin ad ve soyadları veya unvanları, adresleri, sahip oldukları pay miktarı, payların itibarî değerleri ve varsa grupları gösterilir.

(3) Pay sahipleri çizelgesi MKK tarafından genel kurul gününden BİR ÖNCEKİ GÜN  MKK sistemindeki gün sonu kayıtları esas alınarak hazırlanır. Hazırlanan pay sahipleri çizelgesi genel kurul günü MKK sisteminden genel kurulu toplantıya çağıranlar tarafından alınır.

(4) Söz konusu çizelgede yer alan pay sahipleri, bunların temsilcileri veya pay senedi üzerinde intifa hakkı tesis edilmişse, bu hakkı yönetim kuruluna belgelendirmek suretiyle intifa hakkı sahibi genel kurul toplantısına katılabilir.

(5) Kanunun 1527 nci maddesi uyarınca genel kurul toplantısına MKK’nin Elektronik Genel Kurul Sistemi ile elektronik ortamda katılım yönteminin uygulanacak olması halinde, bu madde uyarınca ayrıca talepte bulunulmasına gerek olmaksızın pay sahipleri çizelgesi Elektronik Genel Kurul Sisteminden alınır.

(6) MKK’den alınan bu bilgiler üçüncü kişilere verilemez, veriliş amacı dışında kullanılamaz.

MKK Nezdinde Tutulacak Kayıtlar

Kayıtların tutulması

(1) Hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bildirimlere dayalı kayıtlar MKK tarafından oluşturulan elektronik ortamda tutulur. Bu kayıtların tutulması ve bunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin elektronik işlem yöntemleri Bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla MKK tarafından belirlenir.

(2) Mücbir sebepler nedeniyle bilgi akışı sorunu olduğunda bildirimlerin iletilmesi ile kayıtların tutulması ve değiştirilmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla MKK tarafından belirlenir.

(3) Şirket tarafından hatalı veya eksik kayıtları düzeltmek amacıyla MKK sisteminde güncelleme yapılması durumunda, düzeltme yapıldığı bilgisi MKK tarafından şirkete ve ilgili pay sahibine bildirilir. Hamiline yazılı pay senedine ilişkin olarak MKK sisteminde üretilen tekil numara üzerinde şirket tarafından herhangi bir değişiklik yapılamaz.

(4) Bildirimlerin bu Tebliğde düzenlenen usul ve esaslara uygun olmaması halinde kayıt talebi sistem tarafından kabul edilmez.

(5) Bu Tebliğ uyarınca MKK’ye yapılan bildirimin doğruluğundan, bildirimde bulunan sorumludur.

(6) MKK nezdinde bu Tebliğ hükümleri uyarınca tutulan kayıtlar süresiz olarak saklanır.

Kayıtların paylaşılması

(1) Bu Tebliğ uyarınca MKK nezdinde tutulan kayıtlar gizlidir. Bu kayıtlar ancak ilgili kanunlar uyarınca yetkili kılınmış mercilerle paylaşılır.

(2) Bakanlık, bu Tebliğ kapsamında gerçekleştirilen işlemler esas alınarak oluşturulacak her türlü istatistiki veri ve raporun, talep üzerine veya düzenli olarak yazılı veya elektronik ortamda gönderilmesini MKK’den istemeye yetkilidir.

(3) Hamiline yazılı pay sahipleri MKK nezdinde kendi adına kayıtlı payları MKK’nin “e-Yatırımcı: Yatırımcı Bilgi Merkezi” uygulamasından elektronik ortamda sorgulayabilir, bunlara ilişkin belgeyi elektronik ortamda edinebilir.

(4) Şirketler, pay sahipleri ve temsilcilerine ilişkin bilgiler ile bu Tebliğ uyarınca MKK sisteminden aldıkları verileri 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununa aykırı olarak ve edinim amacı dışında kullanamazlar.

Pay senedinin iptali

(1) Sermaye azaltımı veya pay senedinin değiştirilmesi nedeniyle senedin iptal edilmesi halinde, şirketi temsile yetkili olanlarca ilgili kararla birlikte yapılacak bildirim üzerine senede ilişkin kayıt MKK sisteminden iptal edilir.

(2) Şirketin ticaret sicilinden terkin edildiğinin, bildirim üzerine veya re’sen tespit olunduğu hallerde hamiline yazılı pay senedine ilişkin kayıtlar doğrudan MKK tarafından iptal edilir.

Kaydın etkisi

(1) MKK’ye bildirimde bulunulmaması hâlinde, hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, Kanundan doğan paya bağlı haklarını gerekli bildirim yapılıncaya kadar kullanamaz.

(2) Hamiline yazılı pay senedine bağlı hakların şirkete ve üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesinde MKK’ye elektronik yöntemlerle yapılan bildirim tarihi esas alınır.

Bildirim usulü

Bu Tebliğ uyarınca yapılacak kayıt ve bildirimler, MKK sistemine e-Devlet Kapısı üzerinden elektronik imza, e-devlet şifresi veya T.C. Kimlik Kartı ile erişim sağlanarak veya doğrudan MKK’nin “e-Yatırımcı: Yatırımcı Bilgi Merkezi” uygulamasından giriş yapılarak elektronik ortamda yapılır.

Şirket ve pay sahiplerinin bilgilendirilmesi

(1) Şirket tarafından yapılan bildirim üzerine şirkete ve pay sahibine; devralan tarafından yapılan bildirim üzerine ise devralan ve devredene kaydın oluşturulduğu hususunda MKK tarafından sistemde kayıtlı telefona kısa mesaj veya elektronik posta adresine elektronik posta gönderilmek suretiyle bilgilendirmede bulunulur.

(2) Pay sahipleri, adlarına kayıtlı olan hamiline yazılı pay senetlerine ilişkin bilgilere MKK sistemi üzerinden erişebilir ve bu kayıtlar hakkında MKK’den tevsik edici belge alabilir. MKK tarafından oluşturulan belgeler tek başına herhangi bir pay sahipliği hakkı tesis etmez.

(3) Şirket ve pay sahipleri daha önce bildirdikleri iletişim bilgilerinde değişiklik olması halinde bu değişiklikleri MKK’ye bildirmekle yükümlüdür. İletişim bilgisinin güncelliğinden ilgili şirket veya pay sahibi sorumludur.

Hacze ve tedbire konu edilen paylar

(1) Muhafaza altına alınmak suretiyle icra müdürlüklerince veya tahsil dairelerince hacze veya yargı mercilerince verilen bir karara istinaden tedbire konu edilen pay senedi hakkında ilgili merciin senet üzerinde yer alan ve MKK tarafından üretilen tekil numarayı içerecek şekilde şirkete yapacağı bildirim üzerine MKK nezdinde gerekli kayıt şirket tarafından oluşturulur. Bu kayıtlar ilgili merciin bildirimi üzerine aynı usulle sistemden kaldırılır.

(2) İlgili merci tarafından aksi yönde bir karar verilmedikçe haczedilen veya tedbire konu edilen pay senedine ilişkin olarak devir bildirimi kaydedilemez.

(3) 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca elkonulan hamiline yazılı paylara ilişkin bildirim elkoyma işlemini uygulayan merci tarafından bu maddenin birinci fırkasında belirtilen bilgiler ile birlikte MKK’ye yapılır ve gerekli kayıt MKK tarafından oluşturulur.

Küçükler, kısıtlılar ve mirasçıların bildirimi

(1) Külli halefiyete dayanan devirlerde, ilgililer tarafından hak sahipliğini gösterir belgeyle birlikte yapılacak bildirim üzerine MKK kayıtlarında gerekli değişiklik yapılır.

(2) Mahkemece ergin kılınmayan on sekiz yaşından küçük olanlar ile kısıtlıların bu Tebliğ hükümleri uyarınca yapacağı bildirimler bunların veli, vasi veya yasal temsilcileri tarafından yerine getirilir. Bildirimlerde veli, vasi veya yasal temsilcinin adı, soyadı, vatandaşlığı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarası ve iletişim bilgilerine de yer verilir.

Ücret

(1) Bu Tebliğ uyarınca MKK tarafından verilecek hizmetlerden, tahakkuk edecek vergilerle birlikte Ek-1’de belirtilen ücretler alınır. Bu ücretler, her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Türkiye geneli için hesaplanan Tüketici Fiyat Endeksi ve Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksinin, Aralık ayına ilişkin yıllık değişim oranlarının aritmetik ortalaması oranında artırılır. Yapılan hesaplama sonucunda tespit edilen tutarlarda tam sayıdan sonraki küsuratlar dikkate alınmaz. Uygulanacak ücretler aşağıdaki gibidir.

Yazımıza konu edilen tebliğdeki düzenlemelerin sonuna geçiş dönemi için iki adet de geçici madde eklenmiş olup geçici madde aşağıdaki gibidir.

Pay sahiplerinin geçici maddeden sonra vereceğimiz bildirim formlarını dikkatle doldurarak şirkete başvurmaları ve sahipliklerini bildirip tescil ettirmeleri çok önemli hale gelmiştir.

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte, hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, MKK’ye bildirilmek üzere pay senetleri ve Ek-2’deki örneğe uygun iki suret halinde düzenlenen formla birlikte şirkete başvurur.

(2) Pay senedinin gerçekliği ve geçerliliği ile pay sahibine ilişkin bilgilerin doğruluğu yönetim kurulunca kontrol edilerek formun her iki sureti temsile yetkili yönetim kurulu üyesince imzalanır. Islak imzalı formun bir sureti pay sahibine verilir ve pay senedi şirket tarafından teslim alınır.

(3) Pay senedi ve pay sahibine ilişkin 4 üncü maddenin ikinci fıkrasında sayılan bilgiler şirketi temsile yetkili olanlarca beş iş günü içinde MKK’ye bildirilerek bu amaçla oluşturulan sisteme kaydedilir. Yapılan bildirimde ayrıca şirkete ilişkin iletişim bilgilerine yer verilir. Pay senedi sistemde ilgili şirketle ilişkilendirilerek özel algoritma ile üretilen tekil numara altında senet sahibi adına kaydedilir. Yapılan kayıtlar ve üretilen tekil numaralara ilişkin bilgiler MKK sisteminden elektronik ortamda alınır.

(4) MKK tarafından senet için üretilen tekil numara senet üzerinde görülebilecek bir yere şirket tarafından yazılır ve imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanır. Birinci fıkra uyarınca düzenlenen formlar, temsile yetkili yönetim kurulu üyesi ve pay sahibi tarafından ayrıca imza edilir. Pay senetleri ve formun bir sureti pay sahibine iade edilir.

(5) Pay sahipleri, şirkete başvurmamaları halinde Kanundan doğan paya bağlı haklarını başvuruda bulununcaya kadar kullanamaz.

(6) Bu madde uyarınca düzenlenen ve şirket ile pay sahibi tarafından imza edilen form pay senedinin şirkete teslimi ve senedin pay sahibine iadesinin ispatı dışında herhangi bir amaçla kullanılamaz.

(7) Pay sahibi tarafından şirkete yapılan başvuru üzerine senedin kayıt altına alınması ve üretilecek tekil numaranın senet üzerine yazılması işlemlerinin pay sahibinin huzurunda aynı gün içinde yerine getirildiği hallerde ayrıca form düzenlenmeyebilir.
  

Tebliğ, söz konusu işlemlerin 31.12.2021 tarihine kadar olan dönem için uygulaması hakkında da geçici 2. Maddesi ile aşağıdaki gibi bir düzenleme yapmıştır.

GEÇİCİ MADDE 2 – (1) 31/12/2021 tarihine kadar, genel kurulu toplantıya çağıranlar tarafından genel kurula katılabilecekler listesi düzenlenirken geçici 1 inci madde uyarınca MKK’ye bildirilmek üzere şirkete başvuruda bulunan ancak henüz şirket tarafından MKK’ye bildirilmeyen pay sahipleri de dikkate alınır.

Yürürlük: Tebliğin 16. Maddesi ile tebliğin yayımı tarihi olan   06.Nisan.2021 tarihinde yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır. Yani 06.Nisan.2021 tarihinden itibaren yapılacak genel kurullar, bastırılacak hamiline hisse senetleri ve tebliğde açıklanan işlemler için  bu tebliğdeki hükümler uygulanacaktır.

SONUÇ VE BANA GÖRE EKSİKLER:

Hamiline yazılı pay senetleri, genel kurullar, Merkezi Kayıt Kuruluşu  ve benzeri konularda tebliğ hemen hemen her türlü duraksamayı önleyecek detaylı açıklamalar yapmıştır.

Ancak, Vergi konuları ile ilgili açıklamaların da ya Maliye Bakanlığı veya Ticaret Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca müşterek bir tebliğle açıklanması gerekir.

1. Bağımsız Denetim ve denetçiler açısından, çalışma kağıtlarının tamamlanabilmesi için Merkezi Kayıt Kuruluşundan şirketin bağımsız denetçilerinin bilgi alması hakkında bir düzenleme hem de hiç gecikmeden yapılmalıdır.
2.  Malum, bizler artık bu ülkede her şeyi önce vergi esaslı düşünen DİNOZORLAR haline geldik. Gerek kendimiz ve gerekse mükelleflerimizi Maliye ile karşı karşıya getirmek istemiyoruz.

Ba. Bu sebeple Veraset ve İntikal Vergisi açısından,

Bb. Kurumlar vergisi kanunundaki  gayrimenkul ve iştirak  satış kazancı istisnası açısından,

Bc. Gelir vergisi kanunu açısından hisse senetlerinin iki yıldan fazla süre ile elde tutulmasında kazancın vergiye tabi olmadığı konusunda

Bd. Katma Değer Vergisi Kanunu açısından  en az iki tam yıl elde tutulan gayrimenkul ve iştirak hisseleri satışında katma değer vergisi istisnasının

Uygulanmasında bilgilerin şirket kayıtlarından mı yoksa MKK dan mı alınması gerektiği konusunda da geniş açıklamalı bir tebliğ yayınlanmalıdır.

Şimdiye kadar olan birçok tebliğden daha fazla ve anlaşılabilir şekilde hazırlanan bu tebliği hazırlayanlara teşekkürü de bir borç biliyorum.

19.04.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.