Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
akcakoca@superonline.com

Bağımsız Denetimde Yabancı Para Cinsinden Parasal Kalemlerin Ölçümü Duyurusu

15.Mart.2021 tarihinde Kamu Gözetimi Kurulunun ana sayfasında başlığı ‘Yabancı Para Cinsinden Parasal Kalemlerin Türkiye Muhasebe (TMS) Standartlarına Göre Sonraki Ölçümü Hakkında Duyuru’dur’ şeklinde bir duyuru yayımlanmıştır.
Bu Duyuruda
a.Yabancı paraların, yabancı para ile olan senetli ve senetsiz alacak ve borçların VUK 280 inci maddeye göre borsa rayici ile değerleneceği
b.130 sayılı VUK tebliğine göre Maliye Bakanlığınca bu konuda herhangi bir tespit yapılmadığı sürece, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nca tespit ve ilân olunan döviz alış kurlarının değerlemelerde esas alınması” öngörülmüştür.
c.6102 sayılı (TTK’nın) 88’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca gerçek ve tüzel kişi tacirlerin, münferit ve konsolide finansal tablolarının Kurum tarafından belirlenen ve yayımlanan (TMS’leri) uygulamaları gereklidir ve değerleme ilkelerinin belirlendiği TTK’nın 79’uncu maddesinde varlık ile yükümlülüklerin ölçümünde TMS’lerin uygulanacağı belirtilmektedir.
d.Bu esasa göre finansal tablolarını Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) ya da Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardına (BOBİ FRS’ye) göre hazırlayan işletmeler, yabancı para cinsinden parasal kalemlerinin sonraki ölçümlerini yaparken TMS 21 Kur Değişiminin Etkileri (TMS 21) ile BOBİ FRS’nin “Yabancı Para Çevrim İşlemleri” bölümünde öngörülen muhasebe ilkelerini esas alacaklardır.
Zira, TTK’nın 64’üncü maddesinin beşinci fıkrasında, TTK’daki defter tutma, envanter, finansal tabloların düzenlenmesi ve değerleme hükümlerinin VUK ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmeyeceği açıkça hüküm altına alınmıştır.
Muhasebe uygulamalarımıza uzun yıllar boyunca vergi mevzuatı yön vermiş olduğundan, TTK uyarınca TMS’lere uygun olarak hazırlanması gereken finansal tablolarda, yabancı para cinsinden parasal kalemlerin raporlama dönemi sonu değerlemelerinde; Kapanış kuru olarak TC Merkez Bankası tarafından 30 Aralık’ta açıklanan kurun kullanıldığı ya da Finansal Durum Tablosunun aktifi ile pasifi için sadece alış kurunun kullanıldığı gözlemlenmiş ve hususla ilgili olarak rehberlik sağlanması ihtiyacı hâsıl olmuştur” Denilmektedir.
Problem bu şekilde tespit edildikten sonra çözüm olarak da:
TMS 21 ile BOBİ FRS uyarınca yabancı para cinsinden parasal kalemlerin sonraki ölçümlerinin, raporlama dönemi sonlarındaki spot kurdan yapılması gerekmektedir denilerek:
TMS’leri uygulayan işletmelerin finansal tablolarını hazırlarken parasal kalemlerin sonraki ölçümünü 30 Aralık tarihli kurlar üzerinden değil; 31 Aralık ya da işletmenin raporlama dönemi sonuna tekabül eden başka bir tarihteki spot kur üzerinden yapmaları gerekmektedir.
Bu ifadenin doğruluğunun kontrolü için tarafımızdan aşağıdaki tablo hazırlanarak bir inceleme yapılmıştır.
Bu tabloya göre bugüne kadar olan yıl sonu tablolarında 30.Aralık günü tesbit edilen 31.Aralık günü kurları uygulanmaktadır. Oysa yukarıda belirtilen 15.Mart.2021 tarihli duyuruya göre 31.Aralık günü tespit edilen 7,4194 TL. alış ve 7,4327 TL. satış fiyatlı dolar kuru uygulanması gerekecektir. Spot kur 30 Aralık günü tespit edilen değil, 31.Aralık günü tespit edilen kur olacaktır. Bilanço tarihi değişik olan işletmelerde de kur bu şekilde tesit edilerek uygulanacaktır. Uygulamada kafa karıştıran, alışık olmadığımız konu SPOT KUR konusudur. Maalesef ülkemizdeki bağımsız denetçilerin çoğu Maliye kafası ile düşünmekte olduğundan önce Maliyenin uygulaması denetçinin gözünün önüne veya aklına gelmekte, bu gözlükle bakınca spot kurun ne olacağı konusu kafa karıştırmaktadır. Tablodaki örnekle açıkladığımız değerleme yapılırken esas alınacak döviz kuru için TMS 21’in 26’ncı paragrafı ile BOBİ FRS’nin 20.18 paragrafında bilgi verilmektedir. Söz konusu paragraflarda, birden fazla döviz kurunun bulunması durumunda “işlem veya bakiyeye ilişkin nakit akışları ölçüm tarihinde gerçekleşmiş olsaydı bu nakit akışlarının ödeneceği kurun esas alınması gerektiği” belirtilmektedir. Bu doğrultuda, işletmelerimizin yabancı para cinsinden parasal varlıkları raporlama dönemi sonu itibarıyla geçerli alış kurundan; yabancı para cinsinden parasal yükümlülükleri de raporlama dönemi sonu itibarıyla geçerli satış kurundan değerlemeleri gerekmektedir. Şeklinde duyuruda açıklama yapılmıştır.
Sonuç olarak, işletmelerin TTK uyarınca TMS’lere uygun olarak finansal tablolarını hazırlarken yabancı para cinsinden parasal kalemlerin dönem sonu değerlemelerini TMS 21 ile BOBİ FRS’de düzenlenen ölçüm ilkelerine göre yapmaları öngörülmüş olup bu kapsamda söz konusu kalemlerin niteliğine göre raporlama tarihinde geçerli olan alış ya da satış kurunun kullanılması gerekmektedir.
Bize göre de duyuruda belirtildiği şekildeki uygulama daha doğru sonuç verecektir.

NOT: YAZIMI EKOHABER’E GÖNDERDİKTEN SONRA BİR TELEFON ALDIM. EKOHABER 26 YAŞINDA. UZUN BİR YAZI YAZMAYA LÜZUM YOK, O KADAR MUTLU OLDUM Kİ… SEVGİLİ TAHSİN PATRONLA, GAZETECİ TAHSİN’LE BU GAZETENİN KURULDUĞU GÜNDEN BERİ BERABERİM. YAZI SAYIMIN 1200 İLA 1300 ARASINDA OLDUĞUNU TAHMİN EDİYORUM. EKOHABER’DE SANSÜRSÜZ FAKAT DİKKATLİ OLARAK YAZI YAZDIM. BAŞKA BİR YERDE BU ÖZGÜRLÜK OLURMUYDU BİLEMEM. NİCE UZUN YAYIN YILLARINA EKOHABER GAZETESİ, YAZARLARI, ÇİZERLERİ, ÇALIŞANLARI VE PATRONLARI.
SEVGİ İLE SAYGI İLE DEVAM EDİN.

06.04.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.