Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
akcakoca@superonline.com

İndirimli Kurumlar Vergisi Hesabı (Son Değişiklikler)

Bu yazımızı okumaya başlamadan önce www.cevdetakcakoca.com veya www.akcakocaymm.com.tr sitelerimde ve muhtelif muhasebe sitelerinde yayımlanan 
a. Kısmen tamamlanan yatırımlarda indirimli vergi
b. Yeni yatırımlar vergi indirimi hesaplamaları
c. Yatırımlarda indirimli kurumlar vergisi konusu başlıklı yazılarımın okunması faydalı olacaktır. 

19.06.2012 tarih ve 28328 sayılı Resmi Gazetede 2012/3305 sayı ile yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki karardan sonra bazı değişiklikler olmuştu.
Kararın 15/5 maddesine göre:
Bu maddeye göre hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben, gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını aşmamak ve toplam yatırım katkı tutarının;
1.Büyük ölçekli yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamındaki yatırımlarda: 2.inci bölgede %10, 3. Bölgede %20, 4. Bölgede %30, 5. Bölgede %50 ve 6. ıncı bölgede %80 ini,
2. Stratejik yatırımlarda, 6. bölgede %80 ini, diğer bölgelerde %50 sini geçmemek üzere yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli gelir veya kurumlar vergisi uygulanabilir. Denilmekte idi. 
Ayrıca Kararın 18.inci maddesi bir alt bölge desteğinden yararlanacak yatırımları da açıklamıştır. 
Bir alt bölge desteğinden yararlanacak yatırımlar
MADDE 18 –
(1) Büyük ölçekli yatırımlar veya bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesi düzenlenen yatırımlar, aşağıda belirtilen koşullardan en az birini sağlamaları halinde vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteği açısından bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde sağlanan oran ve sürelerde bu desteklerden yararlanabilir.
a) Yatırımın organize sanayi bölgesinde (OSB) gerçekleştirilmesi.
b) Yatırımın, aynı sektörde faaliyet gösteren en az beş gerçek veya tüzel kişinin ortağı olduğu yatırımcı tarafından gerçekleştirilmesi ve ortak faaliyet gösterilen alanda entegrasyonu sağlayacak bir yatırım olması.
(2) Bu madde kapsamında 6 ncı bölgede gerçekleştirilecek büyük ölçekli ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamındaki yatırımlar için sigorta primi işveren hissesi desteği, bölgede geçerli olan süreye iki yıl ilave edilmek, vergi indirimi desteği ise bölgede geçerli olan yatırıma katkı oranına beş puan ilave edilmek suretiyle uygulanır. 
Bu maddelerden sonra yukarıda belirttiğimiz yazılarımızda, Maliye Bakanlığının da yeni bir takım düzenlemeler yapmaması halinde problemler çıkabileceğini belirtmiştik.
Neyse ki, 15.06.2012 tarih ve 28324 sayılı Resmi gazetede yayımlanan 6322 sayılı kanunla 01.01.2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bazı değişiklikler yapılmış ve bizim problem çıkma konusundaki endişemiz ortadan kalkmıştır. Tabii, mevzuattaki birbirine bağlı bu kadar çok düzenleme ve yenilik, çok dikkatli takip gerektirmektedir. 
Gelelim 5520 sayılı Kurumlar vergisi Kanununun 32/A maddesinin ilgili hükümlerine : 
2-b) Her bir il grubu, stratejik yatırımlar veya (a) bendinde belirtilen yerler için yatırıma katkı oranını % 55'i, yatırım tutarı 50 milyon Türk Lirasını aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise % 65'i geçmemek üzere belirlemeye, kurumlar vergisi oranını % 90'a kadar indirimli uygulatmaya, 
2-c) Yatırıma başlanan tarihten itibaren bu maddeye göre hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben, toplam yatırıma katkı tutarının %50'sini ve gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını geçmemek üzere; yatırım döneminde kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli kurumlar vergisi oranı uygulatmak suretiyle yatırıma katkı tutarını kısmen kullandırmaya, bu oranı her bir il grubu için sıfıra kadar indirmeye veya %80'e kadar artırmaya,
2-ç) Yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve know-how bedeli gibi harcamaların oranlarını ayrı ayrı veya topluca sınırlandırmaya, yetkilidir.
(3) İkinci fıkraya göre yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde aynı mükellef tarafından yapılan yatırımlarda, toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı uygulanır.
(4) Tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, indirimli oran bu kazanca uygulanır. Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenir. Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınır. İndirimli oran uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanır.
Özellikle bir daha belirtelim ki maddenin 2. Fıkrasının c bendi 01.01.2013 tarihinden itibaren geçerli olarak düzenlenmiştir. 
Gerek yatırımlarda devlet yardımları hakkındaki karar ve gerekse Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesine yapılan ilave ve değişikliklerden sonra, teşvik belgeleri de değiştirilen bu esaslara göre düzenlenmeye başlanmıştır. 
Teşvik belgelerinde yatırıma katkı oranı ve Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı belirlenirken yukarıda verdiğimiz Yatırımlarda devlet yardımları kararının 15/5 maddesi ile 18. İnci maddesi göz önüne alınarak belirleme yapılmaktadır. 
Şimdi elimize yeni düzenlenmiş bir teşvik belgesi alalım ve yapılan yatırımları inceleyerek indirimli kurumlar vergisi hesabı yapalım. 
Yatırımımız 4. Üncü bölgede olan Kütahyadadır.
Yatırım 31.12. 2013 tarihine kadar başlamış olup teşvik belgesine yatırıma başlama süresi işlenmiştir.
Teşvik belgesi organize sanayi bölgesindedir. 6 gerçek ortaklı bir A. Ş. tarafından yapılan bir yatırımdır. Ancak yeni bir yatırımdır ve entegrasyon değildir. 
Bu yatırıma verilecek teşvikler şunlardır. Bu teşvik unsurları teşvik belgesine işlenir. 
1. Kütahya 4. Bölgeye verilecek bölgesel teşviklerde yatırım 31.12.2013 tarihine kadar başladığı için: 
Yatırıma Katkı oranı = %30 KV veya GV indirim oranı = %70 olacaktır. 
Ödenecek kurumlar vergisi %20x%30 = %6 olacaktır.
Faydalanılan yatırıma katkı tutarı ise %70 x %20 = %14 oranında olacaktır. 

(Eğer 31.12.2013 tarihine kadar yatırıma başlanmasa idi aynı oranlar %25ve %60 olacaktı. Yatırım organize sanayi bölgesinde olmasına rağmen, entegrasyon yatırımı olmadığı için bir alt bölge oranlarından yararlanamaz. 
Eğer yararlansa idi teşvik oranları sırasıyla %40 ve %80 olacaktı)

2. Firmanın yıl sonunda sabit kıymetleri aşağıdaki gibidir. 

HESAP ADI
KOD
BRÜT TUTARLARI
ARAZİ VE ARSALAR (Toplama alınmadı)
250
100.000,00
YERALTI YERÜSTÜ DÜZENLERİ
251
20.000,00
BİNALAR
252
1.100.000,00
TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR
253
2.400.000,00
TAŞITLAR
254
400.000,00
DEMİRBAŞLAR
255
3.200.000,00
DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR
256
2.900.000,00
YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 
257
1.500.000,00
HAKLAR
260
3.500,00
BİLGİSAYAR PROGRAMLARI
265
1.500,00
31.12.2013 SABİT KIYMET TOPLAMI
 
11.525.000,00

Yatırım harcamaları içindeki arazi, arsa, royalti, yedek parça ve amortismana tabi olmayan harcamalar, indirimli vergi uygulamasından faydalanamaz. Yatırım harcamalarının oranlanacağı sabit kıymetler tutarı içine maddi ve gayri maddi tüm sabit kıymetler alınacaktır. Devam eden yatırımlar da bu tutarın içine alınmış olacaktır. Sabit kıymetlerin içine değerleme yapılmamış olarak sabit kıymet değerleri alınmıştır. Bu örneğimizde yapılmakta olan yatırımların içinde arazi, arsa ve royalti yoktur. 
KVK 32/A - (4) Tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, indirimli oran bu kazanca uygulanır. Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenir. Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınır. İndirimli oran uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanır.
Bu hükme göre hesaplamayı yapıyoruz. 
Sabit kıymetler 2013 yılı için %3,93 oranında değerleme yapılacaktır. 
11.525.000 x 3,93/100 = 452.932.- TL. değer artışı ilavesi ile tutar
11.525.000 + 452.932 = 11.977.932,- TL: yeniden değerleme yapılmış sabit kıymetler olacaktır.
Her ne kadar bu hesaplamayı yaptıysak da, son yapılan değişikliklerle bu hükmün uygulanması askıya alınmış gibi görünüyor. Çünkü, aşağıda belirtildiği üzere yapılan hesaplamalarda, bulunan sonuçların karşılaştırmasına göre karar verilecektir. Bu karar verilirken, sabit kıymetler ile yatırım toplamının oranlanmasına lüzum kalmamıştır. Fakat kanunun amir bir hükmü olduğu için bu hesaplamayı da yaptık. 
3. Teşvik belgesindeki yazılı sabit yatırım tutarı = 10.000.000.- TL. 
4. Cari yıl yani 2013 yılında yapılan yatırım tutarı = 4.000.000.- TL.
5. Cari yıl yani 2013 yılı vergiye tabi matrah = 5.000.000.- TL.
6. Yatırımın toplam yatırıma katkı tutarı hesabı =
Teşvik belgesindeki Toplam yatırım tutarıx%30 =
10.000.000,- TL. x %30 = 3.000.000 TL. 
7. KVK 32/A-c ye göre faydalanılabilecek yatırıma katkı tutarı =
Teşvik belgesindeki Toplam yapılacak yatırım tutarı = 10.000.000 TL. 
Teşvik belgesindeki yatırıma göre 
Toplam yatırıma katkı tutarı = 10.000.000 x %30 = 3.000.000 TL. 
Faydalanabilecek Toplam yatırıma katkı tutarı kararı için: 
Toplam yatırıma katkı tutarı x %50 = 3.000.000 x %50 = 1.500.000.- TL. 
Bulmaktayız. 

Bu hesaba göre ve KVK 32 a-c maddesine göre istersek, 1.500.000.- TL: yatırıma katkı tutarına denk gelecek kadar olan karı indirimli olarak kullanabiliriz. Bu miktar nedir? Şöyle bulalım:
Bu miktarı bulabilmek için ters hesaplama ile yatırıma katkı tutarını yatırıma katkı oranına bölerek, faydalanılabilecek matrahı buluruz. 
1.500.000 / 0,30 = 5.000.000.- TL. lık matraha denk gelecek kadar yatırıma indirimli orandan vergi hesaplayabiliriz. 
Yani 5.000.000 liraya kadar olan karımızı istersek indirimli oranda vergiden faydalandırabiliriz. 
Bir adım daha atalım. 

8. Gerçekleştirilen Yatırıma Katkı Tutarının hesabı =
Gerçekleştirilen yatırım, 4.000.000 TL. dır. Buna göre hesapladığımızda, 
Yapılan yatırım x Yatırıma katkı oranı = Yatırıma katkı tutarı
4.000000 x %30 = 1.200.000.- TL. yatırıma katkı tutarından yararlanabiliriz. 
Bu çalışmaya yani yukarıdaki 7 ve 8 numaralı hesaplamalara göre 1.500.000 .- liraya kadar yatırıma katkı tutarı karşılığı indirimli oranda (yani 5.000.000 TL: tutarında kurumlar vergisi matrahına denk düşen) kurumlar vergisinden yararlanılabilir. Ancak, yine KVK 32/A-c maddesine göre gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarından fazla bir yararlanma olamayacaktır. 
Burada istersek 1.500.000 TL. yatırıma katkı oranından faydalanabiliriz, Ancak, biz ihtiyatlı davranmayı tercih edelim diyorum. 
Bu karşılaştırmayı yaptığımızda 2013 yılı için faydalanılabilecek yatırıma katkı tutarının en fazla 1.200.000 lira olabileceğini görüyoruz. 
İstersek 2013 yılındaki faydalanabileceğimiz indirimli kurumlar vergisine tabi matrah tüm karımız olan 5.000.000.- TL. istersek ve daha ihtiyatlı olursak 4.000.000 TL.lık matrahı indirimli orandan yararlandırabileceğiz. 
9. Ödenecek İndirimli Kurumlar Vergisi :=
Vergiye tabi matrah x İndirimli Kv. Oranı = 4.000.000 x %6 = 240.000.- TL.
Normal orana tabi matrah x Kv. Oranı = 1.000.000 x %20=200.000.- TL. 
Toplam ödenecek kurumlar vergisi =440.000.- TL. 
Ben ihtiyatlı olmayı tercih ediyorum, istersek 5.000.000 matrahın tamamını indirimli olarak hesaplayabileceğimizi de bir daha belirtmek isterim. 


10. Faydalanılan yatırıma katkı tutarı ise =
Vergiye tabi matrah x Faydalanılan yatırıma katkı oranı (Yukarıda (1) no.lu bölümde hesaplanan oran olan %14) = 4.000.000 x %14 = 560.000 TL. olacaktır. 

11. Sonraki döneme devreden yatırıma katkı tutarı :=

Bölüm 8 den alınan gerçekleştirilen yatırıma katkı tutarı = +1.200.000
Bölüm 10 dan alınan faydalanılan yatırıma katkı tutarı = - 560.000
Sonraki döneme devreden yatırıma katkı tutarı = 640.000


12. Muhasebe maddesine gelelim. 
Yapılan yatırımları, gerçekleştirilen, faydalanılan ve devreden yatırımlara, yatırıma katkı oranını kesinlikle muhasebede nazım hesaplarda takip etmek gereklidir. 

------------------------------- -------------------------------------

900….. Gerçekleştirilen 2013 yılı teşvikli yatırımları 4.000.000
950…… Gerçekleştirilen 2013 yatırım karşılığı 4.000.000

---------------------------------- ----------------------------------

900 ….. Gerçekleştirilen 2013 yatırıma katkı tutarı 1.200.000
950….. Gerçekleştirilen 2013 yılı 
Katkı tutarı Karşılığı 1.200.000

----------------------------------- --------------------------------------

900…….. Faydalanılan 2013 yatırıma katkı tutarı 560.000
950 Faydalanılan 2013 yatırıma katkı karşılığı 560.000

----------------------------------- ----------------------------------------

900………..Sonraki döneme devreden yatırıma katkı tutarı 640.000
950…. Sonraki döneme devreden yat.k.t. karşılığı 640.000

-------------------------------------- --------------------------------------

Yapılan yatırımlar, hesaplanan katkı tutarı, gerçekleşen yatırıma katkı tutarı, sonraki döneme devreden yatırıma katkı tutarı böylece muhasebe hesaplarında detaylı olarak takip edilebilecektir. 

Yazımıza konu edilen indirimli kurumlar vergisi ve yatırıma katkı tutarlarının hesabı, yatırımlarda devlet yardımları mevzuatında yapılan değişikliklerle, yatırım döneminde mükellefin lehine olmuştur. 
Tabii ki bu düzenlemeler mükellefin lehine olmuştur derken her güzelin de bir kusuru olduğunu unutmayalım. 
Mükellefin lehine olan bu düzenlemeleri kullanırken yapılacak bir yanlışlık aynı zamanda mükellefe büyük ceza olarak dönebilecektir. 
Yukarıda belirtilen hesaplarda karşılaştırmaların dikkatle yapılması gerekir, aksi halde mükellef mükafat yerine ceza alabilecektir. 
Hayırlı olsun diyoruz. 

25.02.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.